Wn/skr/پہلا پرت

سرائیکستان نیوز S a r a i k i s t a n N e w s ہُݨ سرائیکی زبان وچ ٤٤ خــبراں تے آرٹیــکل ہِن

وکیپیڈیا دا سرائیکی اخبارSaraiki website for news and updates by Wikipedia، Editor: Ismail Bhutta

ٻُدھ ٢٠ نومبر ٢٠٢٤ء بمطابق ١٨ جمادی الاول ١٤٤٦ ہجری - ١٠:٣٨ (یوٹی سی)

خـبر دی سُـــرخی نـال تلے ݙتے ہوئے ݙٻے وچ لکھـو تے خـبر بݨاؤ آلا بٹن دباؤ۔ ہک ورقہ کھُلسی، ورقے وچ ول خـبر دی تفصیـل لـکھو۔ ول تلے سیـو پیــج آلا بٹن دٻاؤ۔

ایڈیشنل چیف سیکریٹری جنوبی پنجاب (سرائیکی وسیب)، ثاقب ظفر ہوراں دا چیف سیکریٹری پنجاب دے نال ملتان اچ سیکرٹریٹ دی زیر تعمیر عمارت دا دورہ، 12 دسمبر 2022ء ایڈیشنل چیف سیکرٹری ساوتھ پنجاب (سرائیکی وسیب) کیپٹن ر ثاقب ظفر ہوراں دی ہدایت تے سول سیکرٹریٹ دے منصوبے دی ہفتہ وار مانیٹرنگ شروع کر ݙتی ڳئی ہے۔ اینہی سلسلے وچ ایڈیشنل سیکرٹری آئ اینڈ سی جنوبی پنجاب محمد فاروق ڈوگر نے سول سیکرٹریٹ دا دورہ کیا۔ ڈپٹی سیکرٹری کوآرڈنیشن وی انہاں دے ہمراہ ہن۔ آئی ڈیپ دے انجینئرز نے ایں موقع تے منصوبے بارے بریفنگ ݙتی۔ ایڈیشنل سیکرٹری نے منصوبے تے کم دی رفتار ودھاوݨ دی ہدایت کیتی تے آکھا کہ سیکرٹریٹ دے منصوبے تے لیبر تے مشینری دی تعداد وچ اضافہ کیتا ونڄے۔ انہاں نے اپݨی گفتگو وچ آکھا کہ حکومت نے منصوبے دی تکمیل کیتے لئے اگست 2023ء دی ڈیڈ لائن مقرر کیتی ہے تے ہر صورت اگست 2023ء وچ منصوبے دا افتتاح کرݨا چاہندی ہے۔ انہاں نے ݙسیا کہ ایڈیشنل چیف سیکرٹری سرائیکی وسیب دی ہدایت دے مطابق ہر ہفتے منصوبے تے پیش رفت دا جائزہ گھدا ویسی۔ آئی ڈیپ دے انجنئرز نے ایں موقعے تے بریفنگ ݙیندے ہوئے ݙسیا کہ منصوبے تے کم دی رفتار تیز کر ݙتی ڳئی ہے تے سیکرٹریٹ دا گراونڈ فلور مکمل کر گھدا ڳیا ہے جبکہ فرسٹ تے سیکنڈ فلور تے کم تیزی نال جاری ہے۔ ایندے علاوہ جی او آر دے چھی رہائش گاہواں دی تعمیر وی جاری ہے۔ بریفنگ وچ ݙسیا ڳیا کہ جنوبی پنجاب سیکرٹریٹ 504 کنال رقبے تے محیط ہے تے ایں منصوبے تے ساڈھے ترئے ارب روپے توں زائد رقم خرچ کیتی ویندی پئی ہے۔ سرائیکی رہنماواں دا بار ایسوسی ایشن دے نال کچہری چوک ملتان اچ صوبہ نہ بݨاوݨ پاروں حکومت دے خلاف احتجاج 24 دسمبر 2022ء کوں چوک کچہری ملتان اچ حصول صوبہ سرائیکستان کیتے وکلاء تے بار ایسوسی ایشن دے صدر دے ہمراہ ظہور احمد دھریجہ، چئیرمین سرائیکستان قومی کونسل دی قیادت وچ احتجاج کیتا ڳیا۔ شرکاء وچ جاوید شانی ، شہباز مڑل، ملک جاوید چنڑ، شریف خان لاشاری، حاجی عید احمد دھریجہ تے ٻئے سرائیکی کارکناں تے اڳواناں نے وی شرکت کیتی۔ سرائیکی وسیب دی انتظامی خودمختاری، جنوبی پنجاب سیکرٹریٹ دا قیام یکم جولائی 2020ء خطہ سرائیکستان دا او تاریخی ݙینہہ اے جݙݨ پاکستان تحریک انصاف دی حکومت ولوں بالخصوص وزیراعلٰی پنجاب سردار عثمان احمد خان بزدار ہوراں دے کاوشاں نال اتھاں سول بیوروکریسی تے پولیس بیوروکریسی دے انتظامی سیکرٹریٹ دا قیام عمل اچ آیا۔ SERAIKI-SOUTH PUNJAB 30 جون 2020ء کوں جناب زاہد اختر زمان دی تقرری بطور پہلے تے تاریخی ایڈیشنل چیف سیکریٹری تے جناب انعام غنی دی تقرری بطور پہلے تے تاریخی ایڈیشنل انسپیکٹر جنرل دے کیتی ڳئی۔ وزیراعلٰی پنجاب سردار عثمان احمد خان بزدار ہوراں نے انہاں ݙوہاں انتظامی سربراہان نال خصوصی ملاقات اچ نیک تمناواں دے بعد سرائیکی خطے دے معاملات تے مسائل بارے تبادلہ خیال کیتا ۔ انہاں ݙوہاں سربراہان نے ݙو جولائی 2020ء کوں سرائیکستان دے انتظامی سیکرٹریٹ (سرکاری ناں جنوبی پنجاب سیکرٹریٹ) کیتے باقاعدہ طور تے اپݨے ذمہ داریاں سنبھال گھدے۔ اے سول سیکرٹریٹ سرائیکستان دے ترئے ڈویژناں (ملتان، بہاولپور تے ڈیرہ غازی خان) دے ٻارہاں ضلعیاں دا انتظام چلیندے۔ سیکرٹریٹ دے موجودہ ایڈیشنل چیف سیکریٹری ثاقب ظفر ہن تے ایڈیشنل آئی جی پولیس ڈاکٹر احسان صادق ہن۔ اہم سرخیاں، مختصر خبراں ملتان اچ نادرن بائی پاس روڈ دے نزدیک ای خدمت مرکز دے نال آوݨ آلے وقت اچ سرائیکی صوبے کیتے اسمبلی ہال دی زمین مختص تھی ڳئی جیہڑی اسمبلی ہال روڈ تے واقع ہے۔ اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپور دے وائس چانسلر اطہر محبوب ہوراں ولوں جامعہ وچ چولستان اینڈ سرائیکی ایریا سٹڈی سنٹر دی ݙے ݙتی ڳئی اے۔ سرائیکی وسیب اچ خوشی دی لہر۔ چوٹی زیریں ضلع ڈیرہ غازی خان اچ ہک المناک سانحہ، ٹریکٹر ٹرالی نہر اچ ونڄ ڈھٹھی، چالیہہ کولوں ودھ ہلاکتاں، ٹرالی اچ سو دے قریب مرد، عورتاں تے ٻال سوار ہن، مقامی لوکاں تے ریسکیو 1122 دے اہلکاراں نے لوکاں دی جان بچائی۔ حکومت کولوں مطالبہ اے کہ ہلاک شدگان دے خانداناں دی مالی امداد کیتی ونڄے۔ سرائیکی ثقافت دی جڳ ݙیہاڑ مبارک، اڄ 6 مارچ کوں سرائیکی وسیب سمیت پورے ملک اچ سرائیکی قوم اپݨا کلچر ڈے منیندی پئی اے۔ وسیب دے کئی شہراں، ملتان، بہاولپور، ڈیرہ غازی خان، رحیم یار خان تے ڈیرہ اسماعیل خان وچ سرائیکی کلچر ڈے دی تقریبات منعقد کیتیاں ویسن۔ ایڈیشنل چیف سیکریٹری ثاقب ظفر ہوراں ولوں انہاں دے دفتر وچ سرائیکی وسیب دی عوام دے مسائل دے حل کیتے شکایات سیل قائم کر ݙتا ڳئے۔ پاکستان ٹیلی ویژن ملتان مرکز توں ہک نویں قائم شدہ سرکاری چینل پی ٹی وی نیشنل ملتان دی چھی گھنٹے دی براہ راست سرائیکی زبان دی نشریات دا آغاز کر ݙتا ڳیا۔ سرائیکی وسیب کیتے تاریخ ساز خبر۔ پاکستان پیپلز پارٹی دے سرائیکی رہنماواں ولوں چار فروری 2023ء بروز اتوار سندھی سرائیکی سانجھ دی تقریب دا انعقاد کیتا ڳیا جیندے آہریاں اچ نذیر لغاری تے راشد عزیز بھٹہ شامل ہن۔ نذیر لغاری نے پارٹی قیادت کولوں جنوبی پنجاب دی اصطلاح ختم کرکے سرائیکی وسیب دے ناں رکھݨ دا مطالبہ کیتا۔ سرائیکی اڳواݨ ظہور دھریجہ دے کوششاں نال کمشنر بہاولپور راجہ جہانگیر انور نے سرائیکی ادبی مجلس بہاولپور کوں بحال کرݨ دا فیصلہ ݙے ݙتے۔ سابقہ ایم پی اے تونسہ سردار میر بادشاہ قیصراݨی نے لیہ آمد دے موقعے تے مطالبہ کیتے کہ لیہ کوں ڈویژن دا درجہ ݙے کے تونسہ ضلعے کوں اوندے اچ شامل کیتا ونڄے۔ خواجہ فرید یونیورسٹی آف انجینئرنگ اینڈ انفارمیشن ٹیکنالوجی رحیم یار خان اچ وی سی ولوں ایم فل سرائیکی تے اردو کراوݨ دا فیصلہ کر ݙتا ڳئے۔ ایڈیشنل چیف سیکریٹری سرائیکی وسیب، کیپٹن (ر) ثاقب ظفر نے وسیب اچ جاری سڑکاں دے 560 جاری منصوبیاں اچ سستی تے سخت نوٹس گھندے ہوئے آکھا کہ بجٹ دی رنگ فینسنگ پاروں وسیب دا بجٹ کہیں ٻئی جاہ نی لڳ سڳدا۔ انہاں نے منصوبیاں دے کم دی رفتار تیز کرݨ دے ہدایات جاری کیتے۔ لیہ ضلعے کوں مبینہ طور تے متوقع جھنگ ڈویژن اچ شامل کرݨ دے خدشات دے پیش نظر لیہ سمیت سرائیکی وسیب اچ احتجاج جاری اے۔ مطالبہ کیتا ویندے کہ لیہ کوں ڈویژن دا درجہ ݙتا ونڄے۔ یکم جنوری 2023ء کوں ملتان ٹی ہاؤس اچ سرائیکی فیملی فوڈ فیسٹیول دا انعقاد کیتا ڳیا جیندے چیف آرگنائزر سرائیکستان قومی کونسل دے چئیرمین ظہور دھریجہ ہن۔ فوڈ فیسٹیول اچ سرائیکی وسیب دے ثقافتی کھاݨے پیش کیتے ڳئے جنہاں اچ ثوبت، مکھݨ تے لسی، ݙولی، سہانڄڑاں، چلڑے، ساڳ، سری پاوے، سویاں، چوری تے ݙالے دا بھت وغیرہ شامل ہن۔ سرائیکی وسیب دے ایڈیشنل چیف سیکریٹری ثاقب ظفر ہوراں ولوں نوشین ملک، سابقہ سیکریٹری سروسز دے اعزاز وچ الوداعی تقریب منعقد کیتی ڳئی جیندے وچ انہاں کوں اعزازی شیلڈ پیش کیتی ڳئی تے خطے کیتے انہاں دی خدمات کوں سراہا ڳیا۔ وزیراعلیٰ پنجاب چوہدری پرویز الٰہی نے پنجاب اسمبلی تحلیل کرݨ توں پہلے صوبائی کابینہ دے آخری اجلاس اچ میانوالی ڈویژن دی منظوری ݙے ݙتی۔ ڈویژن اچ میانوالی تے بھکر دے ضلعے شامل ہوسن۔ احمدپور شرقیہ کوں ضلع بݨاوݨ کیتے شہر اچ احمدپور سنوارو تحریک دے زیر اہتمام احتجاج کیتا ڳیا۔ وزیراعلیٰ پنجاب چوہدری پرویز الٰہی نے پنجاب بھر دے سکولاں اچ پنجابی پڑھاوݨ کیتے اساتذہ دی بھرتی دا اعلان کر ݙتا، سرائیکی وسیب دے سکولاں اچ سرائیکی دے اساتذہ دی بھرتی دا مطالبہ۔ حکومت نے سرائیکی وسیب دے سول سیکرٹریٹ ملتان کیتے مزید ہک ارب روپے مختص کر ݙتے۔ سیکرٹریٹ 504 کنال تے محیط اے جیندی تکمیل دی کل لاڳت 3 ارب 50 کروڑ ہے۔ سرائیکستان ڈیموکریٹک پارٹی دے چئیرمین راݨا فراز نون نے آکھے کہ صوبے دا قیام تے خودمختار ہائی کورٹ ناگزیر ہے۔ انہاں مزید آکھیا کہ صوبہ سرائیکستان دے قیام نال ساݙی اپݨی ہائی کورٹ تے سپریم کورٹ دا بنچ وی قائم تھیسی۔ سرائیکستان قومی کونسل دے چئیرمین ظہور دھریجہ نے آکھے کہ سانحہ سقوط ڈھاکہ کولوں سبق سکھا ونڄے تے سرائیکی قوم کوں حقوق ݙتے ونڄن۔ انہاں نے مزید آکھا کہ سپیکر قومی اسمبلی سرائیکی صوبے دے قیام کیتے کمیٹی دی بجائے کمیشن قائم کرن۔ سوشل میڈیا تے رحیم یار خان ڈویژن دے قیام کیتے مختلف فورمز تے مطالبات کیتے ویندے پئن۔ سرائیکی صوبے سمیت نویں صوبیاں دے قیام کیتے بݨائی ڳئی کمیٹی دا اجلاس بغیر کہیں نتیجے دے ختم تھی ڳیا۔ آئندہ اجلاس اچ پیشرفت دا امکان ہے۔ چئیرمین سرائیکی فاونڈیشن پاکستان ڄام اظہر مراد لاڑ نے آکھے کہ سرائیکی فاونڈیشن ڈیجیٹل مردم شماری دے حوالے نال آگاہی مہم پورے وسیب اچ چلیسی۔ پاکستان اچ تھیوݨ والی ڈیجیٹل مردم شماری فروری تے مارچ 2023ء اچ ہوسی جیندے کیتے سرائیکی اڳواناں تے کارکناں ولوں آگاہی دی مہم زور و زور نال جاری اے۔

سرائیکی صوبے سمیت ملک وچ نویں صوبیاں دے قیام کیتے کمیٹی قائم تھی ڳئی جیہڑی 30 ݙینہاں اچ رپورٹ پیش کریسی 30 نومبر 2022ء کوں نویں صوبے قائم کرݨ کیتے سپیکر قومی اسمبلی راجہ پرویز اشرف دے حکم نال پارلیمانی کمیٹی دا قیام عمل اچ آیا اے جیندی بنیاد زین قریشی ولوں قومی اسمبلی اچ پیش کیتے ڳئے سرائیکی صوبے دا قیام دا ٻل اے۔ ایں کمیٹی دے ممبران وچ اے آراکین اسمبلی شامل ہن۔ راجہ پرویز اشرف، سپیکر قومی اسمبلی سید خورشید احمد شاہ، کمیٹی دے قائمقام چئیرمین وفاقی وزیر آبی وسائل، جماعت پیپلز پارٹی خورشید احمد شاہ، کمیٹی دے قائمقام چئیرمین پاکستان مسلم لیگ نواز، رمیش کمار پاکستان تحریک انصاف ، نزہت پٹھاݨ مسلم لیگ نواز، مرتضیٰ جاوید عباسی بلوچستان عوامی پارٹی، خالد حسین مگسی پیپلز پارٹی، خالد حسین مگسی متحدہ قومی موومنٹ، خالد حسین مگسی مقصود الحسن، سرائیکی وسیب دے ایڈیشنل انسپیکٹر جنرل آف پولیس تعینات Template:Wn/skr/مقصود الحسن سرائیکی وسیب دے چوتھے ایڈیشنل آئی جی ہن۔ جنوبی پنجاب کرکٹ ٹیم دے چئیرمین تے سی ای او دا سرائیکی وسیب دے کرکٹ ٹیلنٹ کوں فروغ ݙیوݨ دا عزم چئیرمین جنوبی پنجاب (سرائیکی وسیب) کرکٹ ایسوسی ایشن خواجہ محمد انیس تے سی ای او جنوبی پنجاب کرکٹ ایسوسی ایشن عبدالصبور نے رمیض راجہ کوں ہک ملاقات اچ یقین ݙیوایا۔ ٻیا پڑھو۔۔۔ کیا تساں ڄاݨدے ہیوے؟ سرائیکی وسیب کوں انتظامی خود مختاری یکم جولائی 2020ء کوں ݙتی ڳئی تے اتھاں انتظامی سول سیکرٹریٹ قائم کیتا ڳیا جیہڑا وسیب دے 13 ضلعیاں دا انتظام چلیندے۔ سیکرٹریٹ دے زیر انتظام علاقے دا رقبہ 102,301 مربع کلومیٹر تے آبادی 34,743,590 ہے۔ سرائیکی وسیب دے ایڈیشنل چیف سیکریٹری دا ناں ثاقب ظفر تے ایڈیشنل آئی جی دا ناں صاحبزادہ محمد شہزاد سلطان ہے۔ سرائیکی وسیب کیتے پی ایس ایل دی الگ کرکٹ ٹیم بݨائی ڳئی اے جیندا ناں جنوبی پنجاب کرکٹ ٹیم ہے جینکوں جنوبی پنجاب کرکٹ ایسوسی ایشن چلیندی اے۔ سرائیکی وسیب اچ کم و بیش 28 صوبائی محکمیاں دے ریجنل دفاتر تے 32 وفاقی محکمیاں دے ریجنل دفاتر موجود ہن۔ اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپور، بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی ملتان تے غازی یونیورسٹی ڈیرہ غازی خان اچ تے انہاں نال الحاق شدہ کالجاں وچ سرائیکی زبان دے شعبے قائم کیتے ڳئے ہن۔ پاکستان ٹیلی ویژن ملتان مرکز 2005ء اچ قائم کیتا ڳیا جیہڑا سرائیکی وسیب دی نمائندگی کریندے۔ سرائیکی وسیب اچ پاکستان تحریک انصاف تے پاکستان پیپلز پارٹی سمیت مسلم لیگ نون دے علاوہ ہر وݙی سیاسی جماعت دی علاقائی تنظیم موجود اے۔ اج دی منتخب مورت ڈیرہ غازی خان دا خوبصوت منظر Photo Credit: Younis khosa ٻاہرلے جوڑ روزنامہ جھوک اے پی پی دی سرائیکی ویب سائٹ لور پی کے سرائیکی خبراں پاکستان پوائنٹ سرائیکی اخبار سرائیکی وکی اقوال سرائیکی وکی ڈکشنری سرائیکی وکی پیڈیا سرائیکی ویب سائٹ سرائیکی ڈاٹ کام