Wn/shn/ၼႂ်းလွင်ႈတိုၵ်းတေႃး တႃႇၽူတ်ႇၸွႆႈၵူၼ်းသီႇၵေႃႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပႃးလဵတ်ႈသတၢႆး တၢႆႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်း

ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ၊ ၸုၼ်ႇ 9၊ 2024 

လွင်ႈလုလႅဝ် တီႈ ၷႃႇꩡႃႇ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ)

ဝၢႆးသေ တပ်ႉၸုမ်းဢိတ်ႇသရေး လႆႈၽူတ်ႇၸွႆႈ ၵူၼ်းသီႇၵေႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇႁႃးမၢသ်ႉၶဝ် တိၺွပ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢိတ်ႇသရေး ပႅၼ်ႇၸမိၼ်ႇၼႄႇတၼ်ႇယႃႇႁု မွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ဢိတ်ႇသရေးၼႆႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇၵူဝ် လွင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉသင်“ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉ ဢိတ်ႇသရေးၶဝ် ဢဝ်ႁိူဝ်းမိၼ် တိုၵ်းတေႃး တီႈႁိမ်း လွင်ႈႁၢင်ႈသိုၵ်း ၵၢၼ်ၽူတ်ႇၸွႆႈ ၵူၼ်းထုၵ်ႇတိၺွပ်းဝႆႉ တီႈ Nuseirat တီႈပွတ်းၵၢင် ၷႃႇꩡႃႇၼၼ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းပႃးလဵတ်ႈသတၢႆး လႆႈတၢႆၵႂႃႇ ဢမ်ႇယွမ်း 210 သေ လႆႈတၢင်းၸဵပ်းမၢတ်ႇၵႂႃႇ မွၵ်ႈ 400 ၼႆႉၼႆယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ရၢႆႇတႃႇလၢတ်ႈဝႃႈ လွင်ႈတိုၵ်းတေႃးဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း လွင်ႈတိုၵ်းတေႃး ဢၼ်ၵူၼ်းလႆႈတၢႆၼမ်သေပိူၼ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈတႄႇပၢင်တိုၵ်းမႃး တီႈ ၷႃႇꩡႃႇၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢိတ်ႇသရေး ၼႄႇတၼ်ႇယႃႇႁု တႄႉ လႆႈၶၼ်ပၢၵ်ႇၼိူဝ် လွင်ႈၽူတ်ႇၸွႆႈလႆႈ ၵူၼ်းသီႇၵေႃႉၼႆႉဝႃး "ဢိတ်ႇသရေးၼႆႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇဝၢင်းၶိူင်ႈသေပွၵ်ႈ တေႃႇ ၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၶဝ်" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ လွင်ႈႁၢင်ႈသိုၵ်း ၵၢၼ်ၽူတ်ႇၸွႆႈယဝ်ႉ မၼ်းယူႇတီႈၼႂ်းၶွင်ႉၸတ်းၵၢၼ်သေ လၢတ်ႈဝႃႈ "ၵႃႈတၢင်းယိူင်း ပႆႇတဵမ်ထူၼ်ႈ၊ ၵႃႈၵူၼ်းၸိူဝ်းထုၵ်ႇ တိၺွပ်းၵႂႃႇ ၵႃႈၸိူဝ်းၵူၼ်းလႆႈပၼ်သၢႆၸႂ်ၵႂႃႇ ပႆႇၶိုၼ်းထိုင်ႁိူၼ်းၶိုၼ်း တေဢမ်ႇပႆႇၵိုတ်း လွင်ႈတိုၵ်းတေႃး" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၽၢႆႇ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ႁႃးမၢသ်ႉ Ismail Haniyeh ၵေႃႈ ၶိုၼ်းတွပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ႁႃးမၢသ်ႉၶဝ်ၵေႃႈ "တေဢမ်ႇဝၢင်းၶိူင်ႈ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် တေသိုပ်ႇတေႃႇသူႈ ၽူႈၶဵၼ်ၵႂႃႇ" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ႁႃးမၢသ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈတွပ်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇရၢႆႇတႃႇဝႃႈ ဢိတ်ႇသရေးၶဝ်ၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ပၢင်တိုၵ်းၷႃႇꩡႃႇ 8 လိူၼ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉႁႃ ၽူတ်ႇၸွႆႈလႆႈ ၵူၼ်းသီႇၵေႃႉၼႆႉၵူၺ်းသေ ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇဢိတ်ႇသရေးသေ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈတုၵ်းသုမ်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ႁႃးမၢသ်ႉၶဝ် တိုၵ်ႉသိုပ်ႇၵုမ်းဝႆႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၺွပ်းၵႂႃႇဝႆႉၼၼ်ႉသေ ၵူၼ်းၸိူဝ်းထုၵ်ႇၺွပ်းၵႂႃႇၵေႃႈ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းလိူဝ်မႃးလိူဝ်ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ ဢိတ်ႇသရေး Yoav Gallant ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းသဝ်ၼၼ်ႉဝႃႈ ဝၢႆးသေ ႁႃးမၢသ်ႉၶဝ် ၶဝ်ႈတိုၵ်း ဢိတ်ႇသရေး ပွတ်းၸၢၼ်း မိူဝ်ႈ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 7 ၼၼ်ႉယဝ်ႉသေ လႆႈၽူတ်ႇၸွႆႈဢဝ်ၶိုၼ်းလႆႈ ၵူၼ်းသီႇၵေႃႉ ၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းဝဵင်းၷႃႇꩡႃႇ ဢၼ်မီးလွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။ မၼ်းမၢႆထိုင်ဝႃႈ ၵၢၼ်ႁၢင်ႈသိုၵ်းဢၼ်ၼႆႉ ၼႂ်းၵႃႈ ၸူဝ်ႈပၢၼ်ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 47 ပီၼၼ်ႉ ၼႆႉပဵၼ် "ၵၢၼ်ႁၢင်ႈသိုၵ်း ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး ဢၼ်ဢွၵ်ႇႁၢင်ႈၽၢင်ၽူႈႁတ်းႁၢၼ်သေပိူၼ်ႈ" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈၽူတ်ႇၸွႆႈဢဝ်ၶိုၼ်းလႆႈ ၵူၼ်းသီႇၵေႃႉ ၼႆႉသေ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၵျူဝ်းပၢႆႇတႅၼ်ႇၵေႃႈ လႆႈယွင်ႈဢၢမ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ ဢီႇမၼ်ႇၼူႇယႄႇလ် မႅၵ်ႇၶရွၼ်း (Emmanuel Macron) ၵေႃႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈတီႈ ပၢင်ၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ တီႈဝဵင်းလူင်ပႃႇရီႇၼၼ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈပၢႆႇတႅၼ်ႇ လႆႈႁပ်ႉတွၼ်ႈၼိူဝ် လွင်ႈၽူတ်ႇၸွႆႈဢဝ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းထုၵ်ႇၺွပ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉသေ "ၵႃႈၵူၼ်းၸိူဝ်းထုၵ်ႇၺွပ်းၵႂႃႇ ပႆႇၽႅဝ်ႁွတ်ႈႁိူၼ်းၶိုၼ်း၊ ၵႃႈလွင်ႈတိုၵ်းတေႃး ပႆႇၵိုတ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ႁဝ်း" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

တီႈၼႂ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁိူၼ်းၵႅဝ်ႈၶၢဝ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ဢၼ်ပိုၼ်ဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းသဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လွင်ႈၶတ်းၸႂ် တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းၸ်ိူဝ်းထုၵ်ႇၺွပ်းၵႂႃႇ ဢိၵ်ႇတင်း ၵူၼ်းမိူင်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်ဢၼ် ၵမ်ႉထႅမ်ၸွမ်းယူႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ႁိူၼ်းၵႅဝ်ႈၶၢဝ် ၵျဵၵ်ႉသူႇလီႇဝႅၼ်ႇ (Jake Sullivan) ဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းသေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ လွင်ႈငူပ်ႉငိ တႃႇၵိုတ်းတိုၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈဝႆႉယူႇဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

တီႈၼႂ်းၵၢၼ်ႁၢင်ႈသိုၵ်း လွင်ႈၽူတ်ႇၸွႆႈၵူၼ်းၸိူဝ်းထုၵ်ႇၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈတၢႆသေ တီႈၼႂ်းၶၢဝ်ႇ ရၢႆႇတႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈဝႆႉတႄႉ Ziad ဢၼ်ပဵၼ် ၵူၼ်းဝဵင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ "ဢိတ်ႇသရေးၶဝ်ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၶဝ် တေလွတ်ႈဢွၵ်ႇ သီႇၵေႃႉၼႆႉ ၶဝ်ၶႃႈတၢႆၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ်" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

တီႈၼႂ်းၶၢဝ်ႇရၢႆႇတႃႇ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပၢႆးယူႇလီ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ Ziad ဢႃႇယု 45 ပီ ဢၼ်ပဵၼ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တီႈဝဵင်းၼၼ်ႉ သူင်ႇလိၵ်ႈ တီႈ ဢႅပ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈမႃးဝႃႈ လွင်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ယိူင်းၸူး ၵၢတ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ လႄႈ ပလီႇ Al-Awda ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ Nuseirat ၼၼ်ႉဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

Ziad မွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ "ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ မၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇ ငဝ်းတူင်ႉဢၼ်လီၵူဝ်ဢၼ်လီတူၵ်းၸႂ် ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈဢဝ်ၵူၼ်းတၢႆ ပဵၼ်ၵေႃႇပဵၼ်ၵွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် တရုၼ်း လႄႈ ႁိူဝ်းမိၼ်ဢိတ်ႇသရေးၶဝ်ၼႆႉ ပိုတ်းယိုဝ်းႁိူၼ်းၵူၼ်းယူႇ တင်းၶိုၼ်းယဝ်ႉ" ဝႃႈၼႆ။ တီႈၼိူဝ်် သိုဝ်ႇသၢၼ်တူင်ႇၵူၼ်းၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ငဝ်းတူင်ႉ ဢၼ်တိုၵ်ႉပိုတ်းယိုဝ်းယူႇၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈမႃးယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈယိုၼ်ယၼ်ပၼ်လႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။

ၽူႈမီးသုၼ်ႇလၢတ်ႈ တပ်ႉဢိတ်ႇသရေး ၸွမ်သိုၵ်းတပ်ႉၼမ်ႉ တၼ်ႇၼီႇယႄႇလ် ႁႃႇၷႃႇရီႇ (Daniel Hagari) လႆႈယိုၼ်ယၼ်ဝႃႈ လႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵၢၼ်ၽူတ်ႇၸွႆႈၵူၼ်းၺႃးၺွပ်းၵႂႃႇ တီႈၼႂ်း ပွၵ်ႉၵူၼ်းယူႇဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ႁႃးမၢသ်ႉၶဝ်ၼႆႉ တိၺွပ်းၵူၼ်းဝႆႉၼႂ်းၵႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ လႆႈဢဝ် ႁိူဝ်းမိၼ် တိုၵ်းတေႃးမႃးသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် လုၵ်ႈသိုၵ်းတပ်ႉဢိတ်ႇသရေးၶဝ် လႆႈမီးလွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်း ၼႂ်းၵၢၼ်ႁၢင်ႈသိုၵ်းမႃး ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တပ်ႉပလိၵ်ႈ လႆႈမီးၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ တီႈၼႂ်းၵၢၼ်ႁၢင်ႈသိုၵ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းသိုၵ်း တီႈတပ်ႉၸုမ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း ဢိတ်ႇသရေး လႆႈတၢႆၵႂႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။

တပ်ႉသိုၵ်း ဢိတ်ႇသရေး လၢတ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈလွတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ် Noa Argamani (ဢႃႇယု 25 ပီ)၊ Almog Meir Jan (ဢႃႇယု 21 ပီ)၊ Andrey Kozlov (ဢႃႇယု 27 ပီ) လႄႈ Shlomi Ziv (ဢႃႇယု 40) ပီ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လႆႈဢဝ်ၶဝ် သူင်ႇဝႆႉတီႈႁူင်းယႃႇ တႃႇၵူတ်ႇထတ်း ပၢႆးယူႇလီၶဝ်သေ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယူႇလီယူႇ ၵူႈၵေႃႉဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း

• "Wn/shn/ၵူၼ်းဢိတ်ႇသရေး ၸိူဝ်းထုၵ်ႇၺွပ်းၵႂႃႇ လွတ်ႈဢွၵ်ႇမႃး သီႇၵေႃႉ" — ဝီႇၶီႇၶၢဝ်ႇ၊ June 9, 2024

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း

• Maayan Lubell and Nidal Al-Mughrabi. "Israel rescues four hostages in Gaza raid that Hamas says kills 210 Palestinians" — Reuters, JUNE 9, 2024
• Sam Mednick, Wafaa Shurafa and Jack Jeffery. "Israel rescues 4 hostages taken in Hamas’ Oct. 7 attack, and 210 Palestinians are reported killed" — AP News, JUNE 9, 2024
• Maayan Lubell and Nidal al-Mughrabi. "Israel rescues four hostages in Gaza raid that Hamas says kills 210 Palestinians" — SWI swissinfo, JUNE 9, 2024