Wn/shn/ၵူၼ်းပဵၼ်ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်သႂ်ႇ ၶျိပ်ႉ Neuralink ဝႆႉၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃ လဵၼ်ႈၶျႅတ်ႉလႆႈယဝ်ႉ

ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း၊ ဢေႇပရႄႇ 2၊ 2024 

ၶျိပ်ႉ Neuralink ဢၼ်ၸၢင်ႈသႂ်ႇဝႆႉၼႂ်း ဢွၵ်းဢေႃ

ၶွမ်ႇပၼီႇ ၼိဝ်ႇရႄႇလ်လိင်ႉ (Neuralink) ၶွင် ဢီႇလွၼ်ႇမၢတ်ႉသ် လႆႈၼႄၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ၵူၼ်းပဵၼ်ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်ၶဝ်ဢဝ် ၶျိပ်ႉသႂ်ႇဝႆႉပၼ်ၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃးၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉၶျိပ်ႉၼၼ်ႉသေၵေႃႉ ၶၢႆႉလႆႈ ၶႃႇသႃႇရ် တီႈၼႂ်း ၶွမ်း ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းငဝ်းတူင်ႉ လၢႆႉၾ်သုတ်ႇ ဢၼ်ပိုၼ်ဢွၵ်ႇဝႆႉတီႈ သိုဝ်ႇတူင်ႇၵူၼ်း X (ထဝိတ်ႉတႃႇ) ၼၼ်ႉ ၼူဝ်ႇလႅၼ်ႇဢႃႇပႃႇၼႆႉ တႃႇမၼ်းတေလဵၼ်ႈၶျႅတ်ႉ တီႈၼိူဝ် ဢွၼ်ႇလၢႆးၼၼ်ႉ မၼ်းၸႂ်ႉလႆႈ ပိုၼ်ၶႃႇသႃႇရ် ၶွမ်း ယဝ်ႉ။

မိတ်ႉသတႃႇဢႃႇပႃႇၼႆႉ ဝၢႆးသေ မၼ်းလႆႈပဵၼ် ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉၽွင်းလမ်ၼမ်ႉယဝ်ႉ တႄႇဢဝ်ႁူဝ်မႃးလူင်းၽၢႆႇတႂ်ႈၼၼ်ႉ ဢဵၼ်မၼ်းလႆႈတၢႆၵႂႃႇသေ မၼ်းလႆႈႁပ်ႉဢဝ် လွင်ႈယူတ်းယႃ ဢၼ်ဢဝ် ၶျိပ်ႉသႂ်ႇၶဝ်ႈ တီႈၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶွမ်ႇပၼီႇၼၼ်ႉ လႆႈယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉ ဢဝ်ဢွၵ်းဢေႃၵူၼ်း လႄႈ ၶွမ်း ၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်သေ တွၼ်ႈတႃႇ ၸွႆႈထႅမ် ၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇၵပ်းဢဵၼ်ဢႃႇရူင်ႇ၊ ဢဵၼ်ၼၢပ်ႉၾ် ၸိူဝ်းဢၼ်သုၵ်ႉယုင်ႈၸိူဝ်းၼမ် ၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။

မိတ်ႉသတႃႇဢႃႇပႃႇ သပ်းလႅင်းၼႄတီႈ ပၢင်ၵႅဝ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈ "လွင်ႈၽႃႇတတ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ငၢႆႈတႄႉတႄႉ" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

မိတ်ႉသတႃႇဢႃႇပႃႇ လၢတ်ႈဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇၸႂ်ႉလႆႈ ၵဵမ်းဝီႇတီႇဢူဝ်ႇ Civilization VI ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၸႂ်ႉ ၶျိပ်ႉ ဢၼ်သႂ်ႇဝႆႉၼႂ်း ဢွၵ်းဢေႃမၼ်းၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းလႆႈၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ Neuralink ၵေႃႉႁဵတ်းပၼ်မႃးသေ မၼ်းလဵၼ်ႈ တႃႇ 8 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ မိတ်ႉသတႃႇဢႃႇပႃႇဝႃႈ ပၢႆးၸၢင်ႈမႂ်ႇဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပႆႇၸႂ်ႈ ဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ တဵမ်ထူၼ်ႈလီၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းမၢင်လွင်ႈၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီး ဢၼ်လူဝ်ႇၵႄႈလိတ်ႈမၼ်းယူႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၶျိပ်ႉ Neuralink ဢၼ်မီးထၢၼ်ႇ မဵတ်ႉငိုၼ်းယွႆႈ

ၶိူင်ႈ ၶွင် Neuralink ၼႆႉ မီးသႅၼ်းထၢၼ်ႇ ၶႅပ်းတႅင်းၵႃး ၶႅပ်းငိုၼ်းယွႆႈ 1 ယူႇရူဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် 15 သႅၼ်ႉ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇသေ ဢဝ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ ယဵတ်ႈသႂ်ႇဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵွၵ်းႁူဝ်ယဝ်ႉ။

ပေႃးဢဝ် လွတ်ႇၵႅဝ်ႈတူၺ်း ၸင်ႇႁၼ်လႆႈ သၢႆ မၢႆႉၶရူဝ်ႇၸၵူဝ်ပိတ်ႉသေ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ ၸၢင်ႈလူဢၢၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၼိဝ်ႇရုၼ်ႇ သေ ၸၢင်ႈၶိုၼ်းပွင်ႇၶၢဝ်ႇပၼ် ပွတ်းတွၼ်ႈၸိူဝ်းႁပ်ႉလႆႈဢႃႇရူင်ႇတၢင်းႁူႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လုၵ်ႉတီးၶွမ်ႇပၼီႇၼႆႉသေ တီႈမူၵေႃႈ ၸၢမ်းတူၺ်းမႃးယဝ်ႉ၊ ပေႃးပဵၼ်တီႈလိင်းၼႆ ၸၢင်ႈလဵၼ်ႈလႆႈ ၵဵမ်းဝီႇတီႇဢူဝ်ႇ Pong ဢၼ်ပဵၼ် ဝႃးသျိၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ်ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

လုၵ်ႉတီႈ ထၢၼ်ၵုမ်းၵမ် ၵၢၼ်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ လႄႈ ပၢႆးယႃႈယႃ (FDA) လႆႈပၼ်ၶႂၢင်ႉတႃႇဢဝ် ၶျိပ်ႉ Neuralink ၸၢမ်းတူၺ်းတီႈၵူၼ်း မိူဝ်ႈ ပီ 2023 လိူၼ်မေႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ပၢႆးၸၢင်ႈဢၼ်ၼႆႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶွမ်ႇပၼီႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၶတ်းၸႂ် တႃႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇလႆႈပဵၼ်ၼင်ႇ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼၼ်ႉ တိူဝ်းၼမ်မႃးသေ ၼႂ်းၵႃႈၼၼ်ႉ Neuralink ၵေႃႉ ၶဝ်ႈပႃးဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

တီႈ ပၢႆးသၢႆႈ လႄႈ ဢိၼ်ႇၸတီႇၵျူးသျိၼ်း ပၢႆးၸၢင်ႈ École Polytechnique Fédérale တီႈ ဝဵင်းလူသၢၼ်း၊ မိူင်းသဝိတ်ႉၸႃႇလႅၼ်ႇၼၼ်ႉၼႆ ၶဝ်လႆႈဢွင်ႇမၢၼ် ႁဵတ်းလႆႈ ဢၼ်ၵူၼ်းဢဵၼ်တၢႆ ပွတ်းတႂ်ႈ ၵတ်ႉယၼ် ဢွတ်ႉသ်ၵမ် သမ်ႉပေႃးၶိုၼ်းပႆတၢင်းလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢဝ်ၶိူင်ႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈဢီႇလႅတ်ႇထရွၼ်းၼိတ်ႉသ် သႂ်ႇၶဝ်ႈတီႈၼႂ်း ဢွၵ်းဢေႃ လႄႈ ၼႂ်းဢဵၼ်သၼ်လင် ဢွတ်ႉသ်ၵမ် သေ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈ ၶိုၼ်းဢဝ် လၢႆးဝၢႆႇယႃႇလႅတ်ႉ (ႁၢမ်းသၢႆ)သေ ၵပ်းသိုပ်ႇၸူး တိၼ်မၼ်း ၽႃႇတိၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။

လွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆႈ လွင်ႈဢၼ်ၼႆႉ လႆႈလၢတ်ႈၼႄဝႆႉတီႈၵႂၢင်ႈမၼ်း တီႈၼႂ်း ၵျႃႇၼႄႇလ် Nature (သၽႃႇဝ) မိူဝ်ႈပီၵၢႆႇၼၼ်ႉယူႇ။

လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ တီႈ ဢွၵ်းဢေႃ

ဢွၵ်းဢေႃၵူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီးၼိဝ်ႇရုၼ်ႇ၊ ၼၢပ်ႉၾ်သႄးလ် တၢင်းၼမ် မီး 86 ပီႇလီႇယႅၼ်ႇသေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈတင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။

ဢၼ်ႁဝ်း ၶႂ်ႈတူင်ႉၼိုင်၊ ၶႂ်ႈယိၼ်း၊ ၶႂ်ႈဝူၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁဵတ်းသေလွင်ႈလွင်ႈၼႆ ပိူင်သေႃႇသူၼ်း ဢီႇလႅတ်ႇတရုၼ်ႇဢွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢွၵ်ႇမႃးသေ လုၵ်ႉတီႈ ၼိဝ်ႇရုၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ သူင်ႇၶၢဝ်ႇၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၼိဝ်ႇရုၼ်ႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈပၢႆးသၢႆၶဝ် လႆႈၶူင်သၢင်ႈ ၶိူင်ႈ ဢၼ်တိၺွပ်းလႆႈ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆသေ သႂ်ႇၶဝ်ႈဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵွၵ်းႁူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် တီႈၼႂ်း ဢွၵ်းဢေႃယဝ်ႉ။

ၼႆႉႁွင်ႉဝႃႈ ပၢႆးၸၢင်ႈ ဢဝ် ဢွၵ်းဢေႃႈ တင်း ၶွမ်း ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ် (brain-computer interface - BCI) ၼႆသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ် ၽင်တိုၼ်းလၢင်း တေႃႇလႃႇႁူဝ်လၢၼ်ႉမၼ်းသေၵေႃႈ ႁဵတ်းလွင်ႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉပၢႆးၸၢင်ႈဢၼ်ၼႆႉယူႇ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း

• BBC News. "Neuralink video shows patient playing chess using brain implant" — BBC News, March 21, 2024
• BBC News. "ဦးနှောက်ထဲ Neuralink ချစ်ပ်ပြားထည့် ပထမဆုံးလူနာ အွန်လိုင်း စစ်တုရင်ကစားနိုင်ပြီ" — BBC News, April 1, 2024