Wb/jv/Kawruh Basa Jawa/Tembung ing Basa Jawa/Tembung camboran
Tembung camboran (basa Indonesia: kata majemuk), kuwi rong tembung utawa luwih kang digandhèng dadi siji.
Miturut wutuh orané
[edit | edit source]Miturut wutuh orané, tembung camboran iki kapérang dadi loro, yakuwi:
- Tembung cambaoran wutuh, contoné: sisib sembir, baya pakéwuh, raja lélé lsp.
- Déné wujud sijiné yakuwi wis dicekak (wancah). Contoné: bangjo: abang-ijo, barji barbèh: bubar siji bubar kabèh, gaji wakma: sega siji iwaké lima, nasgithel:panas legi kenthel lsp.
Miturut hubungan wanda
[edit | edit source]Miturut hubungan wanda siji lan sijiné, tembung camboran bisa dipilah dadi telu, yakuwi:
- Tembung camboran kang nduwèni teges sadrajad. (kopulatif). Contoné: gedhé cilik, tuwa nom, sumbang surung, sandhang pangan lsp. Rerocèn tembung bisa uga ditambahi tembung "lan" utawa"saha".
- Tembung camboran kang tembung kapidhoné nerangaké tembung kapisan (determinatif). Contoné: jambu kapuk, pelem gadhung, manuk dara, lsp.
- Tembung camboran kang tembung kapisan nerangaké tembung kapindhoné. Conto: Parama sastra = sastra kang parama (linuwih), Pandhu putra = putrané Pandhu, lsp.
Tembung garban
[edit | edit source]Tembung camboran kang sambungan (sandhi) né awujud wandamenga (basa Indonesia: suku kata terbuka) lan wanda aksara swara (vokal), tembung-tembung kasebut banjur bisa luluh (ginarba) dadi siji dadi swara anyar. Tembung kuwi banjur disebut tembung garban. Tuladha:
- a + a = a
- Kusuma + astuti = kusumastuti
- a + i = e
- Teka + ing = tekèng
- Ira + iku = irèku
- a + e = e
- Warna + edi = warnèdi
- a + u = o
- Wira + utama = wirotama
- i + a (i,e,o,u) = y
- Sami + oncat = samyoncat
- u + a (i,e,o,u) = w
- Tumuju + ing = tumujwèng
Sawetara ater-ater utawa panambang kang wanguné kaya wanda kasebut uga dadi sandhigarban. Tuladha:
- sa +ulah = solah
- sami + a = samya
- ke + legi + an = kelegèn