Wb/jv/Kawruh Basa Jawa/Rakitan Ukara/Purwakanthi
Appearance
Purwakanthi utawa aliterasi iku unen-unen utawa ukara kang runtut basa utawa sastrane. Purwakanthi kang runtut basane jenenge purwakanthi basa, dene yen ing sastra sinebut purwakanthi sastra. Purwakanthi bisa awujud ukara lumrah, bisa uga ngamot paribasan, saloka, utawa tembang. Purwakanthi bisa digolongake dadi telu, yakuwi: Purwakanthi guru swara, Purwakanthi guru sastra lan Purwakanthi Lumaksita.
Purwakanthi Guru Swara
[edit | edit source]- Aja dumè menang, banjur tumindak sawenang-wenang
- Ana awan, ana pangan
- Ana dina, ana upa
- Ati karep, bandha cupet
- Bareng wis makmur, lali marang sedulur
- Becik ketitik, ala ketara
- Gelem obah, mesthi mamah
- Inggah inggih, ora kepanggih
- Ijo-ijo godhong kara, bareng bodho lagi rumangsa
- Ireng-ireng kétok untuné, bareng seneng kétok guyuné
- Ora cepet, ora ngliwet
- Thenguk-thenguk, nemu kethuk
- Tuwas sayah, ora paédah
Purwakanthi Guru Sastra
[edit | edit source]- Aja dhemen memada samèng dumadi
- Bobot, bibit, bèbèt
- Janji jujur, jajahané mesthi makmur
- Sing sapa salah sèlèh
- Sing wèwèh bakal wuwuh
- Sluman slumun slamet
- Tata titi tentrem
Purwakanthi Lumaksita
[edit | edit source]- Asung bekti, bektiné kawula marang Gusti
- Bayem arda, ardané ngrasuk busana
- Lungguh dhingklik, dhingkliké wong cilik-xilik
- Nandang lara, laraning wong lara lapa
- Pandhu suta, suta madyaning Pandhawa
- Raja putra, putra dalemé Ngastina
- Saking tresna, tresnané mung samudana
Delengen uga
[edit | edit source]Wacan
[edit | edit source]- Kawruh Basa Jawa Pepak, Daryanto S.S., Penerbit Apollo Surabaya, 1999.
- Tata Bahasa Jawa, Dr. Purwadi, M.Hum. etal., Penerbit Media Abadi Yogyakarta, Cetakan Pertama Agustus 2005, ISBN 979-3525-50-9.
- Paramasastra Basa Jawa, Dr. Aryo Bimo Setyanto, SH., Penerbit Panji Pustaka, Yogyakarta, Cetakan Pertama Agustus 2007, ISBN 979-25-2732-X.