Wp/vmf/Schbächdâle
 schbächdâle (['ʃbɛçdəle]), mid dr määrdsôôl schbächdâlâ (['ʃbɛçdələ]), is dâr nôôm fôr â beschdimde ôôrd fon fajârhoolds.  normaals schbächdâle is filajchd dswandsich dsendimeedâr lang, dswaa bis draj dsendimeedâr braad un ned fiil digâr wiâ ôôn.
Schbächdâlâ nimd mâr blôâs dsum fajârmachâ, ned dsum schiirâ. Gweenlich schdobfd mâr in dâ âufâ ds'undârschd â fârgrumblds schdig dsajdung, dôô druf leechd mr â hendfol schbächdâlâ un dôô druf dan äärschd des brenhoolds, awâr jôô ned ds'fiil odr d'schwäärs, wal des glôôdsajch drundr sunschd fârdrigd wiârâd un des âudsundâne fajâr dan nôr fârschdigâ dääd.
Schbächdâlâ mechd mâr midâm bajl, indem mâr funâm hooldsblog dine schajdlâ ôôschbeld. Wen's hoolds waach gnuâch is, dsum bajschbiil fichdâ hoolds, dan langgd aa scho â mesâr; awâr des schdig hoolds sod uf ale fäl drugâ sâj un ghâ aschdlechâr hôô, dâmid dâr ris, den des mesâr in laafrichdung fom hoolds mechd, aa jôô gands durchlefd un ned ânâm hardâ bolâ hengâblajbd. Wemmâr s'hoolds fôrâm windâr in d'hidâ duâd, gugd mâr scho, das mâr solchâne schdigâr rausglaubd, dâmid mâr nôôche schbächdâlâ dârfâu machâ ghâu.
Diâ schbächdâlâ schbeld mâr dan majschdens âlôô in dâr hidâ, alsâ ned im haus ba dâ liâwâ fârwandâ, mid denâ mâr filajchd grôôd ân gnaadsch had. Wal des â gschäfd is oone schindâraj, awâr doch âweng â hend un ân ghoobf un â dsajd brauchd, ghâu mâr sich dâbaj reechd guâd ôôreechâ un ôôlenggâ, aa wemmâr dâbaj filajchd lang nandâraanebrudld, wal mâr âweng schdinggich is. Diâ aldâ lajd, diâ woo noch graadschâ ghenâ, machâ des desdâweechâ dsimlich gäärâ.
Najârungâ fon wächâ umwäldschuds
[edit | edit source]Es wärd hajd als gsôchd, mâr sod d'hooldsbolâ im âufâ ned nach dâr dradidsjonälâ ôôrd fon undâ âudsindâ, wiâ's hiir beschriiwâ wôrâ is, sondârn im gechâdaal von owâ, indem mâr s'âudsindbhägle owânuf leechd ufs schiârhoolds. Dan dääd's neemlich wenichâr fâjschdaab bam âubrenâ gää. Gugâd dâdsuâ diâ wäblingghs undâ âu.