Wy/vep/Piter

From Wikimedia Incubator
< Wy‎ | vep
Wy > vep > Piter
Tulgat tervhin Piterhe!

Piter (ven.: Санкт-Петербург) om sur' lidn Venäman öbokas, Nevan jogensus da Suomen lahten randal. Om toine lidn Venämas ristituiden mödhe.

Piter om kaikiš pohjoižemb lidn-millioner mail'mas. Sen aluz om pandud 1703-žes vodes Petral Surel, se oli Venäman imperijan pälidnan.

Nece om lujas čoma lidn, suren kanaloiden, muzejiden, kul'turižiden sauvusiden lugunke. Migo vot millionad ristituid kaiked mail'madme ajadas tänna; „Venäman kul'turpälidn“ om kaikiš populärižemb turistine oigendamine meiden valdkundas.

Otta pähä[edit | edit source]

Pidab[edit | edit source]

Ermitaž-muzei

Toižiden Venäman lidnoišpäi erineden, Piterel om lujas nägub evropine nägu da rahoikaz sauvomižplaniruind. Piter erineb ei vaiše vanhoiš venälaižiš, no i tipižiš Evropan lidnoišpäi: avarad irdad da torgud, sur' vezištoiden (kut londuseližed, muga i ratud) da sariden lugu, venälaižen koloritan alatonad.

Piterel om äi oficialitomid da runoištnimid: Pohjoine Pal'mir (Северная Пальмира), Pohjoine Venecii (Северная Венеция), Pohjoine pälidn (Северная столица), Kul'turpälidn (Культурная столица), Lidn Neval (Город на Неве), Vauktoiden öiden lidn (Город белых ночей), Petran lidn (Град Петров) da toižed. Sijaližed eläjad kuctas ičeze lidnad Piter-nimeks (Питер), nece-žo nimi kävutase vepsän keles-ki kuti pä- (da üks'jäine) nimi.

Piterin geografine sijaduz laskeb nägištada vauktoiden (polärižiden) öiden nägused (semendkuspäi elokuhusai).

Istorii[edit | edit source]

Piteren aluz om pandud vn 1703 semendkun 27. päiväl Petral Surel kuti lidnuz Nevanjogel Pohjoižen voinan aigan Ročinmanke. Jäl'ghižiš voziš Piter jatki vahvduda, a 1712-žes vodes linni Venäman pälidnaks.

Lidnan sauvondha ühtnediba mugomad tetabad arhitektorad kuti Karl Rossi, Bartolomeo F. Rastrelli, Domeniko Trezini, Džakomo Kvanegi da toižed.

Piteriš ozaižihe äjad znamasižed istorižed tegod: Dekabristoiden torok (1825), «Verekaz pühäpäiv» (1905) da kaik koume XX-žen igän augun rahvahanrevolücijad (1905-žes da kaks' 1917-žes vodes).

1918-žes pälidn om sirdud Moskvaha, no Piter om jäi toižen lidnan znamoičendan mödhe. Siloi lidn om udesnimitadud Leningradaks (Ленинград), 1991-žehe vodehesai.

Toižen mail'man voinan aigan lidn vägimeheližikš kandoi 871 blokadan päivid.

Joged, kanalad, sildad[edit | edit source]

Sur' Neva

Piter om saudud Nevanjogen del'tal. Nece jogi om alaštoitab jogensarakoiden da ližžžajogiden suren lugud.

Nevan jogensarakod oma Sur' Neva, Pen' Neva, Sur' Nevk, Pen' Nevk da Kesknevk. Toižed päjoged oma Fontank, Moik, Präžk, Monastirk, a mugažo Smolenk, Ždanovk, Karlovk, Krestovk, Ohtanjogi da Okkervil'. Kaikiš znamasižembiš kanalad oma Gribojedovan kanal, Krükov, Admiraltine da Obvodnii.

Sildoiden radon grafik[edit | edit source]

Sild Avaiduz
ezmäine toine
Sildad Nevas päliči
Sur' Obuhovan sild avaiduseta
Volodaran sild 02:00—03:45 04:15—05:45
Suomalaine raudtesild 02:20—05:30
Aleksandran Nevskijan sild 02:20—05:10
Petran Suren sild 02:00—05:00
Valamižsild 01:50—04:40
Stroican sild 01:40—04:50
Sildad Sures Nevkas päliči
Sampsonijan sild 02:10—02:45 03:20—04:25
Grenaderan sild 02:45—03:45 03:20—04:50
Kantemirovskan sild 02:45—03:45 04:20—04:50
Sildad Penes Nevkas päliči
Biržan sild 02:00—04:55
Tučkov-sild 02:00—02:55 03:35—04:55
Sildad Sures Nevas päliči
Pert'kulun sild 01:25—04:55
Marijanpäivän sild 01:25—02:45 03:10—05:00

Praznikad[edit | edit source]

„Sanadal'žed purehed“-praznik

Piterin eläjiden päpranikad oma:

  • 1. viluku — Uz' voz'
  • 18. viluku — Blokadan urdandan päiv
  • 27. viluku — Täuden blokadan urdandan päiv
  • 9. semendku — Vägestusen päiv
  • 27. semendku — Lidnanpäiv
  • 3. kezakun sobat — Sanadal'žed purehed

Klimat[edit | edit source]

Ku Temperatur, °C Sadegiden norm,
mm
Keskminimum Keskmäine Keskmaksimum
Viluku -10.5 -7.8 -4.8 37
Uhoku -10.6 -6.9 -4.6 30
Keväz'ku -6.9 -2.2 0.0 34
Sulaku -0.2 4.0 7.4 33
Semendku 5.7 10.9 14.7 37
Kezaku 10.8 15.6 19.4 57
Heinku 13.9 17.7 22.0 77
Eloku 12.5 16.2 20.1 80
Sügüz'ku 7.9 11.1 14.5 69
Reduku 2.8 5.7 7.7 66
Kül'mku -2.4 0.1 1.6 55
Tal'vku -7.3 -4.6 -2.5 50
Keskznamoičend
vodedme
1.4 5.0 8.1 625

Lidnas om neps, meriklimat. Tobjimalaz sä Piteriš om pil'vekaz, hämärakaz, i lujas toižetui. No ühtes necenke, sijaline sä om relätivižikš läm', toižiš lidnoišpäi erineden neciš leveduses (60° p. l.).

Periodižikš (kus-se kerdan vodes) libutas sur'vezid.

Ei unohtam vaukted öiden polhe. Piter om korktoiden levedusiden südäimes, kus Päiväine ei tulgab alemba gorizontan. Sezon — 11. kezakuspäi 2. heinkuhusai, hot' nece näguz vedase hätkemba (semendkuspäi). Ei pästkat homaičuseta!

Infokeskuz turistoile[edit | edit source]

Ezmäine turistine infokeskuz Venämas om sättud arni Piteriš, 2000-žes vodes. Päofis Sadirdas, 14. k., a mugažo pavil'jon Pert'kulun torgus, 12. k.

Kontaktad:

Rajonad[edit | edit source]

Piteriš om 18 ranojad (kart numeracijanke om oiktalpäi): Admiraltejskii (1), Vasileostrovskii (2), Viborgan (3), Kalininan (4), Kirovan (5), Kolpinon (6), Krasnogvardeiskii (7), Krasnosel'skii (8), Kronštadtan (9), Kurortan (10), Moskvan (11), Nevan (12), Petrogradan (13), Petrodvorecan (14), Merenrandaine (15), Puškinan (16), Frunzen (17) da Keskuzrajon (18).

No mugažo oigetam i al'ternativine jagandan variant, enamb kožujid turistoile (kc. hura kart):

Kut ajada[edit | edit source]

Lendimedme[edit | edit source]

Piteriš om «Pulkovo»-rahvahidenkeskeine lendimport. Päiči internacionaližiš, Pulkovos om i sijaližed reisad.

  • sait — http://www.pulkovoairport.ru/
  • informacii reisoiden polhe — +7 (812) 704-38-22 («Pulkovo-1»), +7 (812) 704-34-44 («Pulkovo-2»)
  • biletoiden pakitoituz — +7 (812) 572-12-72

Rahvahidenkeskeižed reisad[edit | edit source]

Ezimeletaden, nece ei ole käskinformacii, no... joga statjal.

Reisan № Maršrut Nedalin päiväd Lenduz lidnaspäi Lenduz lidnha Matkaig Aviakompanii Laiv
AB8484 Berlin (Tegel') — Piter jogapäiväline 14:30 16:45 2:15 Air Berlin Boening 737-8
AB8485 Piter — Berlin (Tegel') jogapäiväline 17:30 19:50 2:20 Air Berlin Boening 737-8
UN420 Berlin (Tegel') — Piter pätnič 15:50 18:00 2:10 Transaero Boening 737-5
UN419 Piter — Berlin (Tegel') pätnič 12:35 14:50 2:20 Transaero Boening 737-5
BA878 London (Hitrou) — Piter jogapäiväline 12:35 16:00 3:25 British Airlines Airbus A320
BA879 Piter — London (Hitrou) jogapäiväline 17:00 20:40 3:40 British Airlines Airbus A320
FV300 London (Hitrou) — Piter sobat 17:00 20:15 3:15 Rossija Boening 737-5
FV299 Piter — London (Hitrou) sobat 12:35 15:50 3:15 Rossija Boening 737-5
FV298 London (Gatvik) — Piter ezmärg, koumanz'päiv, pühäpäiv 14:10 17:35 3:25 Rossija Boening 737-5
FV297 Piter — London (Gatvik) ezmärg, koumanz'päiv, pühäpäiv 09:35 13:00 3:25 Rossija Boening 737-5

Jonusedme[edit | edit source]

Avtodme[edit | edit source]

Avtobusadme[edit | edit source]

Laivadme[edit | edit source]

Transport[edit | edit source]

Mel'heižtahod[edit | edit source]

Otmižed[edit | edit source]

Ostmižed[edit | edit source]

Sömine[edit | edit source]

Öine elo[edit | edit source]

Ösija[edit | edit source]

Konsulused da sur'oigenduzkundad[edit | edit source]

Kaičijad märad[edit | edit source]

Problemad policijanke[edit | edit source]

Sijaližed eläjad[edit | edit source]

Ümbrišt[edit | edit source]

Tarbhaižikš[edit | edit source]