Wy/diq/Alduş
| |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Alduş, (Gerger) jew qezay zazayano. Cay cı wılayetê Adıyamani miyan de, sinorê Diyarbekır u Rıha werte dı mane no.
Tarix
[edit | edit source]Seserra 6 Verê Miladi de wextê idareyê İmperatoriya Selewkiyani de, Royê Fırati sero suka Arsemia ameya vıraşten. Na suk dı nıka hewna Qesra Alduşi esta.
Wextê Bizansi
[edit | edit source]Ey ra dıme İmperatoriya Bizansi tiya gırewto. Şarê cı Xıristiyaniye de mezhebê Gregoryeni ra biyo. Xelifeyê Ebbasan Ebu Cafer-el Mansuri Semsur, Kolık u Semsati ra piya Alduş zi kerdo cayanê fethkerdeyan miyan ra. Ey ra dıme Alduş Hemdaniyan gırewto. İnan ra fına İmperatoriya Bizansi gırewto. Selcuqıcan serra 1071ıne de wextê Alparslani imperatorê Bizansi Romanos IV meğlub kerdo u Cengê Melazgırdi vışto ra ser.
Wextê Usmanıcan
[edit | edit source]Erdê Alduşi bahdo kewto ra Artuqıcan dest. İnan ra dıme zi kewto ra Haçınan dest. İnan ra dıme zi pê dıma kewto ra Zengiyan, Artuqıcan, Kontena Franki, Eyubiyan u Selcuqıcana Rumi dest. Heta serra 1515ıne destê Zulqederan de mendo. Serra 1515ıne de Cengê Turnadaği ra dıme kewto ra İmperatoriya Usmanıcan dest. Serra 1859ıne de Meletiye biya sencağ u Alduş zi bestiyo pıra.
Wextê Cumurêti
[edit | edit source]Wextê Cumhuriyeti de serra 1954ıne, menga Kanuni de Semsûr bi bacar u Aldûş zi bı qeza.
Coğrafya
[edit | edit source]Cayê cıyo tewr berz Koyê Kımılio u 2250 metre berzo. Na mıntıqa zaf koyına u ketey zaf ca gê nê. Amnani germey hetana 50 °C werzeno u zımıstani zi hetana 0°C kewmo.
Dewi
[edit | edit source]- Xızori (Sutepe)
- Haşur (Kütüklü)
- Peşval (Gürgenli)
- Pütürge (Güngörmüş)
- Horiyan (Nakışlı)
- Bılêla (Çobanpınarı, Bileyli)
- Masruni (Saraycık, Masroni)
- Şewqan (Ağaçlı)
- Mışrak (Gündoğdu)
- Nirin (Koşarlar)
- Çımık (Güzelsu)
- Gıvdiş (Yayladalı)
- Keferdiş (Gümüşkaşık)
- Şengil (Çamiçi)
- Tilak (mezra)
- Açma
- Biyanko (Kılıç, Biyanko)
- Zandırvank (Burçaklı)
- Kırtiyan (Beşgöze)
- Seyitmahmut
- Keferge (mezra)
- Barzo (Korulu)
- Dağdeviren
- Zerelo
- Aşağı Erbaun (Aşağıdağlıca, Erbaun Süfla)
- Yukarı Erbaun (Yukarıdağlıca, Erbaun ulya)
- Olbiş (Köklüce)
- Perso (Kesertaş)
- Nefsi Gerger (Oymaklı)
- Aldusek (Budaklı, Nıran)
- Begbostan
- Vankuk (Yağmurlu, Venkuk, Alduş)
- Vank (Yeşilyurt)
- Civanto (mezra)
- Komag (Üçkaya)
- Temsiyas (Eskikent, Taraksu)
- Melho (Demirtaş)
- Lagin (Kaşyazı)
- Dosnig (mezra Döşnik)
- Karug (mezra Karuk)
- Dırağso (Taraksu, Taraxsu) Nahiyeyê Tıraxso
- Bagoz (Dallarca, Bagöz)
- Xırso (Yenibardak)
- Gonan (Gönen, Helim)
- Gudayg (mezra Güdayik)
- Helul (Onevler)
- Tillo (Gölyurt) Nahiyeyê Tıraxso
- Şavi (mezra)
- Kasrik (Gözpınar)
- Nınyat (mezra Ninyat)
- Gağındag (mezra)
- Bigo (Cevizpınar) Nahiyeyê Tıraxso
- Avêrag (Geçitli', Everek)
- Qılık (Geçitli, Avêrag)
- Bibol (Konacık, Bibal) Nahiyeyê Tıraxso
- Bêmırğo (mezra Bimergo) Nahiyeyê Tıraxso
- Haburman (Ortaca) Nahiyeyê Tıraxso
- Sofiyan (mezra)
- Sengeto (mezra)
- Qerzel (mezra, Kerzel)
- Popar (mezra Pupar)
- Bayıq (mezra Bayık)
- Melxo (Çifthisar, Merdis)
Şiyayış
[edit | edit source]Teyera ya ADF IATA ra servisi estê. Fına SFQ IATA ra Sewreg sera kes şeno şıro.
