Wy/azb/آسیا

Template:Wy/azb/PAGEBANNER:Asia banner Rice terraces.jpg

آسیا

مساحت	44,579,000 km2 km² ( sq mi)
جمعیت	4,164,252,000
سیخینلیق	87/km2/km² (/sq mi)
اؤلکه‌لر	49



ساعات قورشاقی	UTC+2 (تورکیه) UTC+12 (روسیه
اینترنت اَتَکی	.asia)

آسیا یئر اۆزونون ان بؤیوک و جمعیت‌لی قاره‌سی‌دیر.بو قاره دونیانین مساحتی‌نین ۸٫۷٪ و دونیا قورولوق‌لاری‌نین ۳۰٪ - نا یییه‌دیر. دونیانین جمعیتی‌نین ۶۰٪ آسیادا یاشاییرلار. دونیانین ان بویوک اؤلکه‌لری بو قاره‌ده یئرلشیب‌لر.آسیا ایله اوروپا‌ بیرلیکده اوراسیا قورولوغونو اوْلوشدورورلار.بو قاره قوزئی‌دن قوزئی دوْنموش اقیانوسو ( اقیانوس منجمد شمالی) ایله، گۆنئی‌دن هیند اوقیانوسو ایله، دوْغودان اطلس اوْقیانوسو ایله، باتی‌دان ایسه مدیترانه دنیزی‌ و اوْرتا روسیه ایله سینیرلانیر.

بؤلگه‌لر[edit | edit source]

اورتا آسیا (قازاقیستان، قیرقیزیستان، تاجیکیستان، تورکمنیستان، اؤزبکیستان، افغانیستان)
بو بؤلگه دونیانین ان باغلی بؤلگه‌لریندن اوْلاراق، اؤزل چوْل‌لر، سیحون‌لا جیحون چای‌لارلا و تۆرک ائل‌لرله آدلیم‌دیر.

دوْغو آسیا (چین , ژاپون، موغولیستان، قوزئی کوره، گونئی کوره، تایوان، هونگ کونگ، ماکائو)
بو بؤلگه بیر وارلی و اسکی تاریخ‌له، آسیانین ان قاباقجیل بؤلگه‌سی اوْلاراق، بیر آیدین گلَجکه یییه‌دیر.

اورتا دوغو (بحرئین, ایران, ایسرائیل, عراق, اوردون, کوویت, لوبنان, عومان, فیلیسطین, قطر, سعودی عربیستان, سوریه, تورکیه, امارات, یمن)
دونیا اویغارلیغ‌لارین و ۳ توحیدی دینین قایناغی، چوخلو ساواش‌لارلا دئوریم‌لرین آراسیندا.

روسیه ایله قافقاز (آبخازیا, آذربایجان, ائرمنیستان, گورجیستان, گونئی اوسیتیا, روسیه)
بؤیوک و آز جمعیت‌لی اؤلکه‌لر، گؤرملی داغ‌لار، مئشه‌لر و چای‌لارلا

گؤنئی آسیا (بنقلادیش, بوتان, هیند, مالدیو, نیپال, پاکیستان, سیریلانکا)
دونیادا ان اسکی و وارلی اویقارلیغ‌لارا یییه، یام یاشیل مئشه‌لر و هیند اوقیانوسوندا آدالاری ایله.

گونئی‌دوغو آسیا (برونئی, کامبوج, دوغو تیمور, اندونیزی, لائوس, مالیزی, میانمار, فیلیپین, سنقاپور, تایلند, ویئتنام)
آسیانین ان گؤزل، یام یاشیل و مئشه‌لی بؤلگه‌لریندن

شهرلر[edit | edit source]

ایستانبول: تورکیه‌نین ان بویوک شهری، ایکی قاره‌نی بیر بیرینه یاپیشدیران.
آستانه: قازاقیستانین باشکندی
مکه: عربیستان اؤلکه‌سینده یئرلشن بیر قوتسال و مقدس شهر
تئهران: ۷۳۰ کیلومتر مربّع مساحت‌له ایرانین باشکندی
بمبئی: ۱۴ میلیون نفر جمعیت‌له هیندین ان جمعیت‌لی شهری
کوالالامپور: اندونزی‌نین ان بویوک شهر و باشکندی
هونگ‌کونگ: بیر یئنی و بؤیوک شهر چین‌ده

باشقا مقصدلر[edit | edit source]

اؤلو دنیز: اوردونون سینیرلاریندا بیر دوزلو گؤل
تاج محل: آگرا شهرینده بیر گؤزل و تاریخی تیکینتی
چین بؤیوک دوواری: چین‌ده یئرلشن بیر اوزون و تاریخی دووار

آنلاماق[edit | edit source]

آسیا، اسلام، مسیحیت، یهودیت، بودیسم و باشقا چوخ دین‌لرین قایناغی دیر. بو قاره‌ده چوخلو اوجا داغ‌لار و اسکی اویغارلیق‌لار یئرلشیب‌لر.

جغرافیا[edit | edit source]

دونیانین ان اوجا یئری ،8,848 متر له اورست داغی، و ان آلچاق یئری، 400 متر دنیزلردن آشاغا اوجالیق‌لا اؤلو دنیز و ان بؤیوک گؤلو، 386,400 km² ایله خزر دنیزی، بو قاره‌ده یئرلشیب‌دیر.