Wt/kiu/Waxtqese

Gorê Tewıri

Bend • Edat • İnterceksiyon • Name • Keshurêndi • Qesegirêdoğe • More • Sıfet • Waxtqese • Zemir • Zerfe

Waxtqese, çekuya ke zon de ‘hal, kerden u biyaena’ çi ya ki mordemi ifade kena.

Antene

Zazaki de waxtqesey gorê kes, amare, waxt, modus u cınsi ancinê.

Rabırriyaene

Cumla de caguretena waxtqesu ra gore, wextqesê pırri u waxtqesê yardımkerdoği estê.

• Waxtqesê pırri
• Waxtqesê yardımkerdoği

Hetê awankerdışi ra ki waxtqesey bırrinê ra (yanê rıstım, cumla de caguretene u mane).

Aktif u pasif

Zazaki de dı cınsê waxtqesu estê, nê aktif u pasifê. Halê waxtqesu hetê kerdoği ra 'aktif'o u hetê biyaoği ra ki 'pasif'o.

Transitif u intransitif

Gorê halê waxtqısu be obje ra, waxtqesey bırrinê ra dı grubu. Nê waxtqesê transitif u intransitifê. Waxtqesê ke objeo direkt cênê cıra waxtqesê transitifi, iyê ke objeo direkt nêcênê ki cı ra waxtqesê intransitifi vacinê.

• Waxtqesê transitifi
• Waxtqesê intransitifi

Partizip

Waxtqesu ra gorê zemirunê kesu ra partizipi yenê meydan. Nê yenê mana sıfet u namu. Nine ra dı hali estê, nê agentivpartizip u präteritalpartizipê.

Partizip	neri	mayki	xeylê
Agentivpartizip	-oğ	-oğe	-oği
Präteritalpartizip	-e	-iye	-ey

Waxtqesu ra vırastena namu

Eke rıstımê waxtqesu ra dıme peybend -ış ame, nê benê name. Labelê mesderê waxtqesu ki mordem şikino (cumla de) zê namu bıcêro.

Mesder

Mesderê waxtqesunê Zazaki ebe peybend -ene qedino. No peybend bestino ra rıstımê (waxtê veriê) waxtqesu.

Rıstımê waxtqesu

Zazaki de hirê rıstımê waxtqesu estê.

Rıstımê waxtê nıkay	Rıstımê waxtê veri	Rıstımê modusê wastene
-en-	-ø-, -d-, -t-, -ıt-, -na-, -a-, -iya-, -niya-	bı-…rıstımê waxtqısey (bê rıstımê waxtê veri)

Waxtqesê Zazaki ebe rıstımê waxtê veri u peybend -ene vıracinê. Nine ra Zazaki de heşt grubi estê:

• Rıstımê waxtê veri be -ø-

• Rıstımê waxtê veri be -d-

• Rıstımê waxtê veri be -t-

• Rıstımê waxtê veri be -ıt-

• Rıstımê waxtê veri be -na-

• Rıstımê waxtê veri be -a-

• Rıstımê waxtê veri be -iya-

• Rıstımê waxtê veri be -niya-