Wt/azb/ساپار
ساپار
[edit | edit source]
آنلام‌لار
- دده قورقود دا.ساپار. «داستان»دا قورخو معناسیندا ایشلنمیشدیر (قێلیجیندان ساپاریم يوق!). «ساپاریم» سؤزونون کؤکو «ساپ» فعلیدیر؛ «ساپاریم يوخ» ایفاده‌سینی «چکینمه‌يیم، گیزلنمه‌يیم يوخدور» کیمی آنلاماق اولار». قرب لهجه‌سینده قورخو آنلاملی «ساپار» سؤزو ایشلنمسه ده، همین سؤزون کؤک مورفئمی اولان «ساپماق» فعلی ایلکین معناسینی عینیله ساخلاماقدادیر. مثلا، مۆعيين بیر ایشی يئرینه يئتیرمک ایسته‌ين، قورخان، چکینن، گیزلنن آدام باره‌ده بئله دئيیلیر: «ه، يامان ساپیدئر». «ساپاریم» سؤزونده «-اێم» شکیلچیسی‌نین منسوبیت شکیلچیسی اولدوغو آيدین گؤرونور. «-آر» شکیلچیسی‌نین ایسه تاریخن هم ده فعلی صیفت شکیلچیسی کیمی ایشلندیگینی نظره آلساق، «ساپاریم» سؤزو سۇبستانتیولشمیش فعلی صیفت فۇنکسیياسیندادیر فیکرینه گلمک مۆمکوندور. بۇ معنادا «ساپار» سؤزونو شرطی اولاراق «آبستراکت مفهوملاری بیلدیرن سؤزلر» سێراسینا داخیل ائتمیشیک. قورقودشوناسلیقدا ثبوت اولونموشدور کی، «ساپادانجا» (...ساپادانجا يئریندن اۇرو تۇرار، الین-يۆزین يۇمادان توپوز بازلاماج ایلن بیر کۆولک يوغورد دوزه‌لر...) سؤزونون کؤک مورفئمی ده آرخایک «ساپ» فعلیدیر. بۇ باره‌ده س.الیزاده گئنیش و اساسلاندیریلمیش ائتیمولوژی تحلیل تقدیم ائتمیشدیر: «ساپادانجا م.ائرگینده بئله‌دیر: واتیکان و ه.آراسلیدا «صاباحدانجا»، واتیکان کاتیبی بۇ سؤزون کؤکونو «صاباح» معناسیندا باشا دۆشوب. اصلینده، بۇ سؤز فورمانین کؤکو «ساپ» فعلیدیر. حاقیندا صؤحبت گئدن قادینی صۆبح تئزدن دۇرماغا سۆروکله‌ين اونون قارینقولو و آجگؤز اولماسیدیر؛ اونا گؤره ده يئریندن «ساپادانجا» (یعنی: ياتانلاری آزدیریب يۇخودا قوياراق) دۇرماغا مجبور اولور کی، يئمه‌يینی آسوده يئيه بیلسین». قرب لهجه‌سینده‌کی گیزلنمک آنلاملی ساپیخماق//سێپیخماخ سؤزو ده (ساپیخیف//سێپیخیف آرادان چێخدی. -گیزلینجه آرادان چێخدی) مۆلیفین حاقلی اولدوغونو تسدیقله‌يیر. «ساپادانجا» سؤزو «کیتابی-دده قورقود»اۇن ایضاهلی لۆغتی»نده «ساپاهدانجا»، «سحر تئزدن» معناسیندا وئریلمیشدیر.گؤروندويو کیمی، مۆلیف س.الیزاده‌نین شرحلرینی و دیالئکت لئکسیکاسینی نظره آلمادیغی اۆچون «ساپادانجا» سؤزونون معناسینی دقیق وئره بیلمه‌میشدیر.
یازیلیش‌لار
- لاتینجه : Sapar
قایناق‌لار