Wq/sw/UNESCO

Shirika la Umoja wa Mataifa la Elimu, Sayansi na Utamaduni (UNESCO)

Ni wakala maalumu wa Umoja wa Mataifa (UN) unaolenga kukuza amani na usalama duniani kupitia ushirikiano wa kimataifa katika elimu, sanaa, sayansi na utamaduni. Ina nchi wanachama 194 na wanachama washirika 12, pamoja na washirika katika sekta isiyo ya kiserikali, ya kiserikali na ya kibinafsi. Ikiwa na makao yake makuu mjini Paris, Ufaransa, UNESCO ina ofisi 53 za kikanda na tume za kitaifa 199 ambazo huwezesha mamlaka yake ya kimataifa.
UNESCO ilianzishwa mwaka wa 1945 kama mrithi wa Kamati ya Kimataifa ya Ligi ya Mataifa ya Ushirikiano wa Kiakili. Katiba yake inaweka malengo ya wakala, muundo wa uongozi, na mfumo wa uendeshaji. Dhamira ya mwanzilishi wa UNESCO, ambayo iliundwa na Vita vya Pili vya Dunia, ni kuendeleza amani, maendeleo endelevu na haki za binadamu kwa kuwezesha ushirikiano na mazungumzo kati ya mataifa. Inatekeleza lengo hili kupitia maeneo makuu matano ya programu: elimu, sayansi asilia, sayansi ya kijamii/kibinadamu, utamaduni na mawasiliano/taarifa. UNESCO inafadhili miradi inayoboresha ujuzi wa kusoma na kuandika, kutoa mafunzo ya kiufundi na elimu, kuendeleza sayansi, kulinda vyombo huru vya habari na uhuru wa vyombo vya habari, kuhifadhi historia ya kikanda na kitamaduni, na kukuza tofauti za kitamaduni.
Kama kitovu cha utamaduni na sayansi ya dunia, shughuli za UNESCO zimepanuka kwa miaka mingi; husaidia katika kutafsiri na kueneza fasihi ya ulimwengu, husaidia kuanzisha na kulinda Maeneo ya Urithi wa Dunia wa umuhimu wa kitamaduni na asili, hufanya kazi ya kuunganisha mgawanyiko wa kidijitali duniani kote, na kuunda jamii za maarifa jumuishi kupitia taarifa na mawasiliano. UNESCO imezindua mipango kadhaa na harakati za kimataifa, kama vile Elimu Kwa Wote, ili kuendeleza zaidi malengo yake ya msingi.
UNESCO inatawaliwa na Kongamano Kuu, linaloundwa na nchi wanachama na wanachama washirika, ambao hukutana mara mbili kwa mwaka kuweka programu za wakala na bajeti. Pia huchagua wajumbe wa bodi ya utendaji, ambayo inasimamia kazi ya UNESCO, na kuteua Mkurugenzi Mkuu kila baada ya miaka minne, ambaye anahudumu kama msimamizi mkuu wa UNESCO. UNESCO ni mwanachama wa Kundi la Maendeleo Endelevu la Umoja wa Mataifa, muungano wa mashirika ya Umoja wa Mataifa na mashirika yanayolenga kutimiza Malengo ya Maendeleo Endelevu.

Historia

Asili:

UNESCO na mamlaka yake ya ushirikiano wa kimataifa yanaweza kufuatiliwa hadi kwenye azimio la Umoja wa Mataifa tarehe 21 Septemba 1921, kuchagua Tume ya kuchunguza uwezekano wa mataifa kushiriki kwa uhuru mafanikio ya kitamaduni, kielimu na kisayansi. Chombo hiki kipya, Kamati ya Kimataifa ya Ushirikiano wa Kiakili (ICIC), iliundwa mwaka wa 1922 na kuhesabu takwimu kama vile Henri Bergson, Albert Einstein, Marie Curie, Robert A. Millikan, na Gonzague de Reynold miongoni mwa wanachama wake (ikiwa hivyo tume ndogo ya Umoja wa Mataifa iliyojikita zaidi Ulaya Magharibi. Taasisi ya Kimataifa ya Ushirikiano wa Kiakili (IIIC) kisha iliundwa mjini Paris mnamo Septemba 1924, kufanya kazi kama wakala wa utekelezaji wa ICIC. Hata hivyo, mwanzo wa Vita vya Pili vya Ulimwengu kwa kiasi kikubwa ulikatiza kazi ya mashirika haya yaliyotangulia. Kuhusu mipango ya kibinafsi, Ofisi ya Kimataifa ya Elimu (IBE) ilianza kufanya kazi kama shirika lisilo la kiserikali katika huduma ya maendeleo ya elimu ya kimataifa tangu Desemba 1925[21] na kujiunga na UNESCO mwaka wa 1969, baada ya kuanzisha tume ya pamoja mwaka wa 1952.

Uumbaji

Baada ya kusainiwa kwa Mkataba wa Atlantiki na Azimio la Umoja wa Mataifa, Mkutano wa Mawaziri Washirika wa Elimu (CAME) ulianza mikutano huko London ambayo iliendelea kutoka 16 Novemba 1942 hadi 5 Desemba 1945. Tarehe 30 Oktoba 1943, umuhimu wa kimataifa wa kimataifa. Shirika lilionyeshwa katika Azimio la Moscow, lililokubaliwa na Uchina, Uingereza, Merika na USSR. Hii ilifuatiwa na mapendekezo ya Mkutano wa Dumbarton Oaks wa tarehe 9 Oktoba 1944. Juu ya pendekezo la UKAJA na kwa mujibu wa mapendekezo ya Mkutano wa Umoja wa Mataifa wa Shirika la Kimataifa (UNCIO), uliofanyika San Francisco mwezi Aprili-Juni 1945, Umoja wa Mataifa. Mkutano wa kuanzishwa kwa shirika la elimu na kitamaduni (ECO/CONF) uliitishwa London 1-16 Novemba 1945 na serikali 44 zikiwakilishwa. Wazo la UNESCO lilibuniwa kwa kiasi kikubwa na Rab Butler, Waziri wa Elimu wa Uingereza, ambaye alikuwa na ushawishi mkubwa katika maendeleo yake. Katika ECO/CONF, Katiba ya UNESCO ilianzishwa na kutiwa saini na nchi 37, na Tume ya Maandalizi ilianzishwa. Tume ya Maandalizi ilifanya kazi kati ya 16 Novemba 1945, na 4 Novemba 1946-tarehe ambayo Katiba ya UNESCO ilianza kutumika kwa kuweka uidhinishaji wa ishirini na nchi mwanachama.
Mkutano Mkuu wa kwanza ulifanyika kuanzia tarehe 19 Novemba hadi 10 Desemba 1946, na kumchagua Julian Huxley kuwa Mkurugenzi Mkuu. Kanali wa Marekani, rais wa chuo kikuu na wakili wa haki za kiraia Blake R. Van Leer alijiunga pia kama mwanachama. Katiba ilirekebishwa mnamo Novemba 1954 wakati Kongamano Kuu lilipoazimia kwamba wajumbe wa halmashauri kuu wangekuwa wawakilishi wa serikali za Majimbo ambayo wao ni raia na hawangefanya kama hapo awali, kutenda kwa uwezo wao binafsi. Mabadiliko haya ya utawala yalitofautisha UNESCO na mtangulizi wake, ICIC, katika jinsi nchi wanachama zingefanya kazi pamoja katika nyanja za umahiri za shirika. Wakati nchi wanachama zilifanya kazi pamoja kwa muda ili kutimiza mamlaka ya UNESCO, mambo ya kisiasa na kihistoria yamechagiza shughuli za shirika hasa wakati wa Vita Baridi, mchakato wa kuondoa ukoloni, na kuvunjwa kwa USSR.

Maendeleo

Miongoni mwa mafanikio makubwa ya shirika ni kazi yake dhidi ya ubaguzi wa rangi, kwa mfano kupitia taarifa zenye ushawishi juu ya rangi kuanzia na tamko la wanaanthropolojia (miongoni mwao alikuwa Claude Lévi-Strauss) na wanasayansi wengine mnamo 1950 na kuhitimishwa na Azimio la 1978 la Rangi na Rangi. Ubaguzi [nukuu inahitajika]
Mnamo 1956, Jamhuri ya Afrika Kusini ilijiondoa kutoka kwa UNESCO ikisema kwamba baadhi ya machapisho ya shirika hilo yalifikia "kuingilia" kwa "matatizo ya rangi" ya nchi hiyo.
Kazi ya awali ya UNESCO katika nyanja ya elimu ilijumuisha mradi wa majaribio wa elimu ya msingi katika Bonde la Marbial, Haiti, ulianza mwaka wa 1947. Mradi huu ulifuatiwa na ujumbe wa wataalamu kwa nchi nyingine, ikiwa ni pamoja na, kwa mfano, misheni ya Afghanistan mwaka wa 1949. n 1948, UNESCO ilipendekeza kwamba Nchi Wanachama zifanye elimu ya msingi bila malipo kuwa ya lazima na kwa wote. Mnamo 1990, Mkutano wa Dunia wa Elimu kwa Wote, huko Jomtien, Thailand, ulianzisha harakati za kimataifa za kutoa elimu ya msingi kwa watoto wote, vijana na watu wazima. , iliongoza serikali wanachama kujitolea kufikia elimu ya msingi kwa wote ifikapo 2015.
Mkutano wa kiserikali wa UNESCO huko Paris mnamo Desemba 1951 ulisababisha kuundwa kwa Baraza la Ulaya la Utafiti wa Nyuklia, ambalo lilikuwa na jukumu la kuanzisha Shirika la Ulaya la Utafiti wa Nyuklia (CERN)[nukuu inahitajika] baadaye, mnamo 1954.
Programu ya Eneo Kame, 1948-1966, ni mfano mwingine wa mradi mkubwa wa awali wa UNESCO katika uwanja wa sayansi asilia. [nukuu inahitajika]
Mnamo mwaka wa 1968, UNESCO iliandaa mkutano wa kwanza wa serikali mbalimbali uliolenga kuoanisha mazingira na maendeleo, tatizo ambalo linaendelea kushughulikiwa katika nyanja ya maendeleo endelevu. Matokeo kuu ya mkutano wa 1968 yalikuwa kuundwa kwa Mpango wa UNESCO wa Mtu na Biosphere.
UNESCO imepewa sifa ya kueneza urasimu wa kitaifa wa sayansi. [35] Katika nyanja ya mawasiliano, "mtiririko huru wa mawazo kwa neno na sura" umekuwa katika katiba ya UNESCO tangu mwanzo, kufuatia uzoefu wa Vita vya Pili vya Dunia wakati udhibiti wa habari ulikuwa sababu ya kuingiza idadi ya watu kwa uchokozi. Katika miaka iliyofuata mara tu Vita vya Kidunia vya pili, juhudi zilikaziwa katika ujenzi mpya na kutambua mahitaji ya njia za mawasiliano ya watu wengi ulimwenguni kote. UNESCO ilianza kuandaa mafunzo na elimu kwa waandishi wa habari katika miaka ya 1950. Ili kuitikia wito wa "Agizo la Habari na Mawasiliano la Ulimwengu Mpya" mwishoni mwa miaka ya 1970, UNESCO ilianzisha Tume ya Kimataifa ya Utafiti wa Matatizo ya Mawasiliano. ambayo ilitoa ripoti ya MacBride ya 1980 (iliyoitwa baada ya mwenyekiti wa tume, mshindi wa Tuzo ya Amani ya Nobel Seán MacBride). Mwaka huo huo, UNESCO iliunda Mpango wa Kimataifa wa Maendeleo ya Mawasiliano (IPDC), jukwaa la kimataifa lililobuniwa kukuza maendeleo ya vyombo vya habari katika nchi zinazoendelea. Mwaka wa 1991, Mkutano Mkuu wa UNESCO uliidhinisha Azimio la Windhoek kuhusu uhuru wa vyombo vya habari na wingi wa watu wengi, ambalo liliongoza Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa kutangaza tarehe ya kupitishwa kwake, Mei 3, kama Siku ya Uhuru wa Vyombo vya Habari Duniani. Tangu 1997, UNESCO imetunuku UNESCO / Guillermo Cano Tuzo ya Uhuru wa Vyombo vya Habari Ulimwenguni kila tarehe 3 Mei.

Maendeleo

Miongoni mwa mafanikio makubwa ya shirika ni kazi yake dhidi ya ubaguzi wa rangi, kwa mfano kupitia taarifa zenye ushawishi juu ya rangi kuanzia na tamko la wanaanthropolojia (miongoni mwao alikuwa Claude Lévi-Strauss) na wanasayansi wengine mnamo 1950 na kuhitimishwa na Azimio la 1978 la Rangi na Rangi. Ubaguzi.
Mnamo 1956, Jamhuri ya Afrika Kusini ilijiondoa kutoka kwa UNESCO ikisema kwamba baadhi ya machapisho ya shirika hilo yalifikia "kuingilia" kwa "matatizo ya rangi" ya nchi hiyo.
Kazi ya awali ya UNESCO katika uwanja wa elimu ilijumuisha mradi wa majaribio wa elimu ya msingi katika Bonde la Marbial, Haiti, ulianza mwaka wa 1947. Mradi huu ulifuatiwa na misheni ya wataalamu kwa nchi nyingine, ikiwa ni pamoja na, kwa mfano, misheni ya Afghanistan mwaka wa 1949. Mwaka wa 1948, UNESCO ilipendekeza kwamba Nchi Wanachama zifanye elimu ya msingi bila malipo kuwa ya lazima na kwa wote. [inahitajika] Mnamo 1990, Mkutano wa Dunia wa Elimu kwa Wote, huko Jomtien, Thailand, ulianzisha harakati za kimataifa kutoa elimu ya msingi kwa wote. watoto, vijana na watu wazima. Miaka kumi baadaye, Kongamano la Elimu Ulimwenguni la 2000 lililofanyika Dakar, Senegali, liliongoza serikali wanachama kujitolea kufikia elimu ya msingi kwa wote ifikapo mwaka wa 2015.

Shughuli UNESCO

UNESCO inatekeleza shughuli zake kupitia maeneo matano ya programu: elimu, sayansi ya asili, sayansi ya kijamii na binadamu, utamaduni, na mawasiliano na habari.
UNESCO inasaidia utafiti katika elimu linganishi, hutoa utaalamu na kukuza ushirikiano ili kuimarisha uongozi wa kitaifa wa elimu na uwezo wa nchi kutoa elimu bora kwa wote. Hii ni pamoja na
Viti vya UNESCO, mtandao wa kimataifa wa Viti 644 vya UNESCO, unaohusisha zaidi ya taasisi 770 katika nchi 126.
Shirika la Kuhifadhi Mazingira
Mkataba wa kupinga Ubaguzi katika Elimu uliopitishwa mwaka 1960
Shirika la Kongamano la Kimataifa la Elimu ya Watu Wazima (CONFINTEA) katika muda wa miaka 12
Kuchapishwa kwa Ripoti ya Ufuatiliaji wa Elimu kwa Wote
Uchapishaji wa waraka wa nguzo Nne za Kujifunza
UNESCO ASPNet, mtandao wa kimataifa wa shule 8,000 katika nchi 170

Vyombo vya habari

UNESCO na taasisi zake maalum hutoa majarida kadhaa.
Jarida la UNESCO Courier liliundwa mwaka wa 1945, linasema dhamira yake ya "kukuza maadili ya UNESCO, kudumisha jukwaa la mazungumzo kati ya tamaduni na kutoa jukwaa la mjadala wa kimataifa". Tangu Machi 2006 imekuwa ikipatikana bila malipo mtandaoni, ikiwa na matoleo machache ya kuchapishwa. Nakala zake zinaeleza maoni ya waandishi ambayo si lazima yawe maoni ya UNESCO. Kulikuwa na hitilafu katika uchapishaji kati ya 2012 na 2017.
Mnamo 1950, UNESCO ilianzisha mapitio ya robo mwaka ya Athari za Sayansi kwenye Jamii (pia inajulikana kama Athari) ili kujadili ushawishi wa sayansi kwa jamii. Jarida hili lilikoma kuchapishwa mwaka wa 1992. UNESCO pia ilichapisha Makumbusho ya Kimataifa ya Kila Robo kutoka mwaka wa 1948.

Marejesho

UNESCO;Kifaransa: Organization des Nations unies pour l'éducation, la science et la culture
"UNESCO". UNESCO. Imehifadhiwa kutoka ya asili tarehe 25 Septemba 2013. Ilirejeshwa tarehe 25 Septemba 2013.
"Kuanzisha UNESCO". UNESCO. Imehifadhiwa kutoka ya asili tarehe 18 Agosti 2011. Ilirejeshwa tarehe 8 Agosti 2011
"Historia ya UNESCO". UNESCO. Imehifadhiwa kutoka ya asili tarehe 9 Aprili 2010. Ilirejeshwa tarehe 23 Aprili 2010.
"Orodha ya wanachama na washirika wa UNESCO". UNESCO. Imehifadhiwa kutoka ya asili tarehe 15 Agosti 2022. Ilirejeshwa tarehe 23 Agosti 2022.
"Ushirikiano". UNESCO. Tarehe 25 Juni 2013. Imehifadhiwa kutoka ya awali tarehe 23 Agosti 2020. Ilirejeshwa tarehe 19 Agosti 2020.
"Ofisi za shamba". UNESCO. Imehifadhiwa kutoka ya asili tarehe 17 Agosti 2020. Ilirejeshwa tarehe 19 Agosti 2020.
"Tume za Kitaifa". UNESCO. 28 Septemba 2012. Imehifadhiwa kutoka ya asili tarehe 22 Agosti 2020. Ilirejeshwa tarehe 19 Agosti 2020.
Grandjean, Martin (2018). Les réseaux de la coopération intellectuelle. La Société des Nations comme actrice des échanges scientifiques et culturels dans l'entre-deux-guerres [Mitandao ya Ushirikiano wa Kiakili. Ligi ya Mataifa kama Muigizaji wa Mabadilishano ya Kisayansi na Kiutamaduni katika Kipindi cha Vita baina ya Vita]. Lausanne: Chuo Kikuu cha Lausanne. Imehifadhiwa kutoka ya asili tarehe 12 Septemba 2018. Ilirejeshwa tarehe 5 Aprili 2019. (Muhtasari wa Kiingereza Umehifadhiwa 22 Machi 2019 katika Wayback Machine)
"UNESCO. Mkutano Mkuu, 39th, 2017 [892]". unesdoc.unesco.org. Imehifadhiwa kutoka ya asili tarehe 9 Aprili 2020. Ilirejeshwa tarehe 19 Agosti 2020."MOFA: Orodha ya Mradi wa Mfuko wa Uaminifu wa Kijapani wa UNESCO kwa ajili ya kujenga Uwezo wa Rasilimali Watu". mofa.go.jp. Ilirejeshwa tarehe 30 Juni 2022.
"Wafadhili". climats-bourgogne.com. Ilirejeshwa tarehe 30 Juni 2022.
"Wafadhili na Wachangiaji". wcrp-climate.org. Ilirejeshwa tarehe 30 Juni 2022.
"Mkutano Mkuu wa UNESCO; wa 34; Mkakati wa Muda wa Kati, 2008–2013; 2007" (PDF). Imehifadhiwa (PDF) kutoka ya asili tarehe 28 Julai 2011. Ilirejeshwa tarehe 8 Agosti 2011.