Wp/yua/Miis

Miis
Ch'i'ibalil	Animalia (Ba'alche')
Phylum	Chordata (K'uuch tuuch)
Classis	Mammalia (Chu'uch')
Ordo	Carnivora (Janabak')
Láak'tsilil	Felidae
Genus	Felis
Species	Felis silvestris

Miis wa alak’bil miis (Felis silvestris catus) juntúul chan ba’alche’ ku jantik u yéet ba’alche’i ku ketlantikubaa ti’ u ch’i’ibal ti’ u uláak’ ba’alche’ob. Le miiso’ kuxa’an ichil u kuxtal juntúul wíinik ti’ u ts’e’ts’e’k ja’abilo’ob 95 00, 1 ts’o’ok u máan ya’abkach ja’abilo’ob 3500 yéetel 8000 ja’ab. le jejeláas t’aano’oba’ jach k’aóota’an ich latín vulgar catus, ku ya’alal xane’ yaan k’áaxil miiso’ob ma’atech u yalak’ata’al tu men k’o’oxtako’ob je’el bix le ku yalak’talo’obo’ suukinsano’ob. Lajka’atúul jejeláas u ch’íibalo’ob yaan, beey xan yaan k’olistako’obi’ yéetel xma’ u nejo’o’b, tu jun síijnalo’ob, yaan xan jejejáas u boonilo’ob. Jo’ junk’áal jejeláas ba’alche’ob ku páajtal u chukik uti’al u tséentikuba. Beey xan le ba’alche’a ku ya’alalé ku páajtal u ka’ansa’al jejeláas ba’alo’ob u tia’al u kano’ob u beet xan el ba’alche’o’ uti’a’al u ketik bix u bisik ichil u kuxtal juntúul wíinik. Le ba’alche’a ku t’aan yéetel éets’il, áakam, yéetel jejeláas bix u juum u yu’ubal u t’aano’ob, 2 yéetel xan bix u péeksik u wíinkilal le ken áakamnak. Le miiso’ ku tukla’al juntúul ba’alche’ africaano (Felis silvestris lybica) ti’ u taal u ch’i’ibal .3 Chéen ba’axtune’ ichil uláak’ ch’i’ibale’ je’el u páatal u k’e’exele’—ku beeta’al xan¬¬—yéetel u láak’ ch’i’ibal Felis silvestres. Ku ya’alale’ ts’o’ok u xa’ak’ta’al u ch’i’ibal yéetel miis montes europeo. 4 le ikil u xa’ak’ta’al le ka’ap’éel ch’i’ibala’ u tia’al u kanantik u jejeláasil u ch’íibalil ba’alche’ob. Jo’k’áal jejeláas k’áaba’ob tsol ts’íibtan u k’áaba’ jejelás ba’alche’ob ku beetiko’ob loob ti’ máak5 ti’ u Noj múuch’táambalil ikil u kanáanta’al yóok’ol kaab. Beey xan, ku ya’alal ti’ uláak’ tuukul, ikil ts’o’ok u pa’atekúunsiko’ob ka’atúul ch’i’ibal je’el bix le k’áaxil miisku k’áaba’intik F. silvestris; ti’ u ja’abilo’ob 1960 u J kanáanil ba’alche’ob Jean Mill tu beetaj junp’éel noj meyajil miiso’ob ti’ ka’ap’éel ch’i’ibal yaanti’ob je’el bix le xch’upu miiso’ ku k’áaba’intik prionalurus bengalensis, ka jo’op u yaantal u síijil uláak’ jejeláas ch’i’ibalo’ob ku k’áaba’aintik u miisil bengalil.

Miiso'ob

• 
  Miiso'obo'.
• 
  Miise'.