Wp/yua/Maaya wíinik

Maaya wíiniko'obo'

Maaya wíinike' tu ja'abil 2005 u mola'ayil u xookil bix yanik Méxicoe' tu beetaj le u ka’ap'éel xookil máako’ob yéetel najo'ob, ka beetchaj le meyaj je'ela' ti' tuláakal le kajnáalo'obo' k'áata'ab ti'ob tu’ux yaan yéetel bix yanik u kaajalo'ob, beeyxan k'áata’ab ti'ob wa ku t'aniko’ob jump'éel máasewáal t’aan yéetel máakalmáaki’.

Yéetel le péektsilo'ob múuch' yéetel le meyaj je'ela' ila'abe' le maaya t'aano' ti' yaan ichil ka'ap'éel kúuchil ti' le máasewáal t'aano'ob jach ku t'a'anal wey tu lu’umil México', le je'ela' tumeen ya'ab máax t'anik, ichile' ku xo'okol kex 759 000 juntúulal máako'ob t'anik, 388 505 xiibo'ob yéetel 370 495 ko'olelo'ob.

U ya'abil le máaxo'ob t'anik le maaya t'aano' ti' kajakbalo'ob tu petenil lu'umil Yucatane', ichil lajuntu'ulal máak t'anik maayae', u'uktúulale' ti' kajakbalo'ob Yucatane', ka'atúule' ti' yaan Quintana Rooe' yéetel juntúule' ti' yaan Campeche'.

Le maaya máako'obo' ku jóok'olo'ob tu kaajalo'obo' ba'ale' ma'atech u bino'ob táanxel lu'umili', chéen ku bino'ob kajtal táanxel kaajilo'ob yaan ichil u petenil u lu'umil Yucatán, tu ja'abil 2000 yéetel 2005, 441 maaya'ob kajakbalo'ob ka’ach Campeche' bino'ob kajtal Quintana Roo; yéetel 1 311 kajakbalo'ob ka'ach Quintana Rooe' bino'ob kajtal Yucatán; beeyxan 5 449 u kajnalilo'ob Yucatane' bino'ob Quintana Roo, ba'ale' u ya'abile' bino'ob Can Cun, Playa del Carmen yéetel Cozumel.