Wp/yua/Casa montejo

U Yotoch Montejo, jump'éel naj tu noj kaajil Jo', Yucatán, tu noj lu'umil México.

Beeta'ab tumèen Francisco de Montejo "Mozo", lela' juump'èel u k'ubeen t'aan u taata Yum Francisco de Montejo tu ja'abil 1540, tu táan le naja' páatal cheen le ti' yàax beeta'abiko', la naja' ku chukik tulàakal jump'èel maanzana. le joolà u chiikil ti' le nukuch ùuchben najo'obo' beetan tumen tàanxel lu'umil màako'ob ku meyajta'al wey tu lu'umil Mexicoo', ku tso'okole' ku ye'esik oochelo'ob ku t'aano'ob tu yo'olal k'uchik yèetel we'ek'ik le maaya'ob tuumen le kastelàan wiiniko'obo' bey xan ba'axob ku t'aano'ob tun yo'olal u kùuchkabalil le Montejo' te'ele'a jach chika'an u yoochel ka'atùul kastelàan soldado'ob ti' u sigloil XVI màaxo'ob wa'alakbalo'ob tu yòoko'ol Ka'ap'èel pool ku muk'yajo'ob wa sajako'ob, bey xan ulàak ka'ap'èel yaano'ob kaanbalo' màaxo'ob yaan u maaya'ob yèetel u machmaj u màaso. Le naja' beeta'an tak tu ja'abil 1980 ti' kajlaj u ch'ì'ibal Francisco de Montejo.