Wp/wls/Sosefo Makape Papilio
Sosefo Makape PAPILIO (1928-1998), Senate o ‘Uvea mo Futuna (1971-1998)
Ma'uli 'ako mo solia
[edit | edit source]Ne’e tupu Sosefo Makape PAPILIO i Alo i te ‘aho 27 o Fepualio 1928, foha o Tuiagaifo Talae PAPILIO. Hili tana ‘ako i te seminalio o Lano, ne’e hū solia Makape i Niumea i te ta’u 1949 o nofo solia lolotoga ta’u e 7 o kaku ki te 1956. Ne’e mavae leva mai te solia o gaue fai koloa. Ne’e ina taki te kautahi o te kau solia 'āfea o ‘Uvea mo Futuna mai te ta’u 1965.
Ma'uli fakapolitike
[edit | edit source]I te liliu mai a Makape ki ‘Uvea nei, ne’e kamata ai tana gaue fakapolitike o kau i te fono taki o ‘Uvea mo Futuna mai te ta’u 1958 ki te ta’u 1961 pea toe gaue ai i te 1967 mo te 1972.
Ne’e fakafofoga e Makape totātou telituale i te Fono lahi o te Pasifika Saute i te ta’u 1959 mo te ta’u 1962 pea hū ki te fono fakatelituale i te ta’u 1962. Ne’e nofo Makape aki te taki o te fono fakatelituale mai te ta’u 1967 ki te ta’u 1971. Ne’e kau Makape i te fono fakatelituale mai te 1962 ki te 1990 pea gata pe ki teu ta’u 1977 ki te 1982, ne’e nofo fakaholo mo te tu’ulaga kaufono lolotoga te ‘u ta’u aia.
Tu'ulaga senate
[edit | edit source]Ne’e vote’i Makape ke senate o ‘Uvea mo Futuna i te ‘aho 26 o Sepetepeli 1971 pea ne’e ko te ‘uluaki senate ‘uvea mo futuna 'aia o totātou telituale. Ne’e ina fetogi te tagata kaletonia ko Henry Loste ae ne’e ‘uluaki nofo mo te tu’ulaga fakasenate o 'Uvea mo Futuna. Ne’e toe mālo Makape i te ‘u vote fakasenate ne’e fakahoko i te ‘u ta’u 1980 mo 1989.
Ne’e kau Makape i te kautahi fakapolitike o te faha’i mata’u (UDR-RPR) pea ne’e gaue tafito i te fono lahi o te Sena ki te haofaki mo te faka’apa’apa’i o totātou tohi lao fakatelituale. Ne’e faiga’i e Makape ke tu’uma’u ai pe te puipui o totātou ‘aga’ifenua mo totātou lotu pea ke tou felogo’i lelei pe mo te pule’aga falani. Ne’e mahino lelei Makape ki te ma’uli fakapolitike o Falani pea ki te ma’uli fakafenua o ‘Uvea mo Futuna. Ne’e felogo’i lelei mo te ‘u ‘alikihau o ‘Uvea, Alo mo Sigave pea mo te faha’i o te lotu.
Ne’e toe mahino lelei te senate ki te ‘u faka’amu mo te ‘u faigata’a’ia o te haha’i fakalogo o te fenua pea gaue ki te lagafenua o ‘Uvea mo Futuna tafito i te potu o te ‘ako, te faigao’i mo te ‘u koloa fakatufuga. Ne’e pelesita Makape i te ‘u komite fakatelituale o te faigao’i li savelo mo te ‘aka fiti.
Ne’e mole galo kia Makape te kaha’u o te kaiga ‘uvea mo futuna e ma’uli i Niu Kaletonia i te ‘atu fono mo felogo’i ne’e kau ai.
Mavae mo tātou
[edit | edit source]Ne’e mavae mo tātou ia Makape i tona ta’u 70, hili te tu’utamaki ne’e hoko ki ai i te ‘uafu o Leava i te ‘aho 5 o Apelili 1998.
Ne’e ko he tagata iloina mo ma’uhiga o te ma’uli fakapolitike o totātou fenua.
Matapuna
[edit | edit source]- Sénat:
https://www.senat.fr/senateur/papilio_sosefo_makape71031y.html