Wp/wls/Pelenato Fuluhea

Pelenato Pulufegu FULUHEA (1903-1970)

Ne'e ko he tagata ma'uhiga aupito ne'e gaue mo fa'ufa'u ki te kāha'u o 'Uvea mo Futuna.

- Ne'e tupu i Halalo i tona api ko Pipi, ko ana 'u mātua ko Pulu Fanio Tu'ulaga malu FULUHEA, ko tana Fa'e ko Losalia Initia Fine'alofia Inasiefe MUNIKIHA'AFATA.

-Ne'e tu'ulaga 2 ite fanau ne'e toko 4 fafine, toko 3 tagata.

-Ne'e tupu ite aho 2 o Maio 1903 i te palōkia Mua.

-Ne'e fakanofo o Siuafu, pulekolo o Halalo i te 1939 pea Faipule i te 1942 pea nofo leva kite tumutumu o te aga'ifenua o Hau o Uvea mai te 1947 kite 1950.

O tou ma'u ite temi hau o Pulufegu te uluaki kau solia 'uvea ne'e olo ki Kaletonia, mo te uluaki kau gaue ki te'u lameni o feiape kite'u kau ako ki Paita.

Ne'e kau ia Pelenato kite uluaki kau fono ote telituale, ne'e koia tāfito ne'e ina tu'ulaki te tufuga'i o te tohi lao o tokoni ki ai ia Camille Gloannec o feia pe ki te ha'alotu mo te faka'aliki.

Ne'e ko ia totonu ne'e ina fakahoko te tohi kole kite Pelesita o Falani ke tou liliu lā o pule'aga falani ite 'aho 14 o Sunio kote tohi aia ne'e fai i Kaletonia e te tagata ko Lepage koia ae ne'e sikalaipe senelale ki te kōvana ko Pechoux.

I te ta'u 1959 ne'e toe fakanofo ai Pulufegu o faipule i Mua kae fakanofo ia Tomasi KULIMOETOKE o hau. I te ta'u aia, ne'e fakahoko ai te vote lahi o te fenua o fili e te kaiga o 'Uvea mo Futuna ke tou liliu o telituale falani.

Ne'e kau Pulufegu i te 'u tālaga o te fono fakatu'u o te telituale. Ne'e toe kau Pulufegu i te 'uluaki fono fakatelituale o te 1962 o ma'u e tana lisi heka'aga e 5 i te 'u heka'aga e 6 o Mu'a.

I te ta'u pe aia, ne'e folau leva Pulufegu ki Falani mo Lavelua Tomasi mo te 'u kaufono ko Likaleto SIMETE mo Muni LAGIKULA o nātou fakafofoga ai 'Uvea mo Futuna ite aho falani.

Ne'e toe kau Pulufegu i te falefono fakatelituale i te 1967.

I te 'aho 8 o Sulio 1970 ne'e maliu ai leva Pelenato FULUHEA i tona ta'u 67.

I te 'aho 11 o Novepeli 2013, ne'e fakamanatu ai e 'ona mokopuna mo fāmili tona ma'uli pea fakatapu'i e Patele Lafaele FAUPALA te maka fakatātā o Pulufegu i Matatufu i Halalo.