Wp/wls/Kosopesio

Ko Kosopesio ko he tahi kolo aeni i Niu Kaletonia e haha'i ai te kaiga 'Uvea mo Futuna.

E mahino mai te hisitolia o Niu Kaletonia, ne'e fakatu'u he nofo'aga o te kau patele falani o te kautahi o Malia i ai i te ta'u 1855. Pea ne'e omai mo ihi kaiga melanesia mai te potu noleto o te fenua o nonofo ai.

I te tau mai o atātou kui mai 'Uvea mo Futuna i te 'u ta'u 1950-1960, ne'e olo te 'u famili o nonofo 'ovi ki te 'u nofo'aga o te lotu o hage lā ko Kosopesio, Thio, Bourail, Saint-Louis.

I Kosopesio, ne'e lahi te'u famili ne'e nonofo i te muli ala ae alu mai te ekelesia ki te 'ala matu'a ae ki Saint-Michel. Ne'e ko te 'u famili Tui, Misimoa, Galuola, Sao, Logologofolau, Lakafia, Heafala, Kilikili, Manuopuava.

I te fale'ako o te kau taupo'ou, ne'e fai ako ai ihi fafine 'uvea o hage ko Ana mo Ana Malia Lakafia, Fala'i Sao, Koleta Tu'ulaki, Saula Vakalepu...Pea ne'e kaugamāliē te fānau 'uvea mo futuna ne'e ako i te Fale'ako o Sagato Sosefo o Cluny, te Kolesio Katolika o Kosopesio mo te Lise o Sagato Petelo Sanele.

I te ta'u fuli e fakamanatu ai te 'aho mamalu o te Asopesio o Malia pea fakahoko mo ni fagona tapu mai te 'u kolo e ovi mai ki Kosopesio.