Wp/vmw/Weteteriwa Imwali

From Wikimedia Incubator
< Wp‎ | vmw
Wp > vmw > Weteteriwa Imwali

Manamuna oweteteriwa Masoma

Omasomani

Weteterywa masoma

Okatthi wa mwaakha ononaneyexa wiriwa ikano ti wamala ohemphwa iphyo.yaphwanyiwa aximirava ophiyerya ni arinaiye sinitthuneleya wi viiranaye, onilaleriwa mwaha wahapu yaayo  arowa wahimeerya amwene (yareekulu), ala oniruma weteteriwa niira ni aniveleliheriwa mukuttho (makeya) ireliwaka muluku ni amuharoiye wi niira nno nikhale namurettele ntoko vanupuweleliwaaya[1].

Etthu emosa yotepexa ya vatthayani ni epaphelo ya murarele vephatthuni wa amakhuwa ti mooro. Mukhalelo oreera atthu ni itthu sotakhala apinatamu, itthu sinkhumelela ni khiyavahereriwa  mooro worera wala yotakhala napinatamu  oneettelaawa[2].

Mwaha waivavo,wiraneyaka masoma onitthaniwa humu a mooro, otumererya otthipihiwa mooro akhalayi, opatthihiwaka mooro musya, wukeliwa atthu oteene ampatthiha mmawanyaya[3].

Viireya siiso,khuta emusi onimmettha mayhi mwanawe orina iyaakha sophiyerya orohiwa omasomani,ni vottharelana eyoolya yorerihiwa saanene, anihooliwa wahumu  wa muttetthe wiiyo antakaheryanaaya ni amiravo akina wa iyaakha solikanasa amuttetthe yooyo, anihooliwa otene aya wa mukhulupale weiyo arowaaya ovenya arohiwaka otakwani, awariheweene atooto acikhaani ea ekuyo yowusaala, ehinrowa okhala khala awari waka[4].

Etthoko ela, onirya mukulukhana,moholele a nroromelo anamuttettheni,onayiherya otthu vamuru wa khuta namwikumihera a masoma, ni onavaha ekanyeryo wovenya arowaka otakwani, amanaka ekwaha emosa vanikhulini wa esapaala va ekoma yotthitthimihiwa, eruhiwa vanirani vale ireliwaka mutekweene yoowo[5].

Otene anivenya hoothe, ni yuupaka vanceene, atthariwaka ni anamuku aya, natthu akina akhulupale, womoliwaka ni nikuru nimiosa natthiyana, mpakha  ekhumo yootteivela. OLE onihiyerya okwanyiwaka ni mutthiyana onihala khonrowa, mpakha ekhwaha ekina, ehisuwnyeya erowaaya wiraneya, mulatthu wivavo, ale otepexa oyeva anokuxasiwa, mmakhatani wala vetthuri naxinamuku aya wala naxitityaya, atyawaniwaka  aroka otakwani, weiwo erowaaya wiraneya masoma. Axithiyana yavikana mukanoi anitthiyeleliwa nalopwana  ni anomoliwa[6].

Mapakeliyo Masoma

Ohinatthi ophiya okatthi ekekhayi, aximiravo khansuwela etthu erowa owiranela. Akhulupale anahimeryasa wi anrowa olya enuyi yotthuneyaxa (olya oravo). Yatthamela vavo anroya wiraneya muteko yattaratariwa , wa khuta mwaana otthuli ya mukwaawe atthamelannene mukina ni mukwaawe, yemenlene, vamosa nalle anahoola, wiipaka ni anyakulaka, aruwanasaka yovikana ntita[7].

Nipuro nenno anilatihiwa etthu yoripa, vakhaani, yonyunya, mpakiwa ni etturya, yowetheiwa ni maasi orirya, ni mukottha  atthiyana oheliwa munyakani mwa  epuri yolopwana. Aniriwa wi eyo, wa mukhalelo ekemi ya ophitaana waya ni atthiyana ya meelo, mulopwana ohitemweke, okhaleke ntoko ephuri yolopwana yakhala niyotthiyana. mutthali ole onitthaniwa nsina na ‘’etthuttha’’. Vaavo amiravo  aniira akuxiwaka, mmosa- mmosa, arowaka ori nmukulukhana onooperari[8]. Mulopwana  onaaroha yu onikhala otthikittheliwa ni malepa ottela, oripa ni oxeerya ovirikanyihiwa. Khonakuxa vamurettele! Onrya ottyawaka kiyanpharakaserya mmosa waalesa, anirawe xaaka avaraka ilyakh ixikhaani vicupuruni, khuta okatthi otthimakaka, onarimeela niyaayo opakha nipuro nowipittheya, wi ovariwe muteko[9].

Mulopwana owo ni manamuna onapwanyaawe ni onarohaawe aximiravo onsuweliwa ni khinitthaniwa ni nsina na  xaaka. Nto nsina nna nivarewiwa muteko otakwani paahi, khanimphiwa owaani, nnakhala khaninsuweliwa ntoko nsi[10].

Hoothe nuule onooperari, akhala axilopwana araru wala axexe owiilipiha, anarihela vatthi ahikhupanyeryaka mmiravo oruheliwaaya ni xaaka, vookatthi vakhaani, onikhanyereriwa, khiyaweriwa, wa mmosa yaiyaale, onimukhuneela owiittho ni matata, wi mmiravo owo ohoone, enrowa  wiiriwa, akhina aninvarelela metho ni miyoono yilipihaka, wi mukulukhana ovare muteko aawe vohikacamiheya[11].

Vowakuveya oniruliwa mukotta oryanyaawe owanre, vowakuveyavo, mukulukhana owo oninthikila munupi, ohiyaka nimateyo vatthiru. Namuku onakhelela emwalyaawe ni khiyahapuwa vo hootthe amurohaka nipuro nitthanliwe, weywo apwehiwaaya wi akhapeleleke nikwatha ninvuvasa mwaha yotthikiliwa, okattheene yoowo anira attottaka vanihutani nopakiwa ni muyeepe wala mukukhu makina aphwanelela muteko yoowo[12].

Ni masooso, amiravo anunnla akhuwelaka vanceene, masi yula waya onimalihiwa ni onyakula ya ale ari anamahoola , ari mpantte mukina, akina yaawosa anixototha anehererya ottwawa, ntoko anhaaya ottwawa mukwaha oyopiha oyo, wiraka wi  aneene enuyi  elyiwa  iwe yonanarywa. Aximiravo anikupali. Masi mmosa mmosa, anipwanyana onipuroni weiyo anrohiwaaya, vaavo, weeyo oniwehiwaaya vekekhayi manamuna akhalaaya otene aya, ohimukotta ni akhumaka ephome, awehexexiwaka naxinamuku aya ni axitityaya, alasa yawehihaka elopwana aya, yalipiheryaka wi  yilipiheryeke owereya iwe ni yaleliheryaka wi tho awo avinre menmo omiravo aya, ni wi nohivira mukwaha ola khankhala khala akhalaka mulopwana[13]. Ni tho okatthi yoola aleliwaaya wi iwe khonlyiwa enuyi nnakhala, ni wi enuyi miyaalo iye micikaani anthikilaniwaaya munupi, tho enuyi ti ephome ekhume ni enkhuma. Akilathaleene vathi, metto soperetuliweene mukina ni mukwaawe, aximiravo awo animana  vathi ni mattata yiranihaka ahikuwo, avenxaka ntthupi, nniira nivavelaka vanikwattani, wi nakhaliherye oxintta ephome enakhuma mutthanatthanaru[14].

Ethoonyeryo[edit | edit source]

  1. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  2. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  3. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  4. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  5. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  6. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  7. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  8. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  9. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  10. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  11. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  12. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  13. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,
  14. MUACUA, António, Vida Nova, Revista de Formação e Informação cristã, Nampula, 2022,