Wp/vmw/Etistiriitu ya Omusuurisi- Omaanika
Etistiriitu ya Omusuurisi- Omaanika
[edit | edit source]Omusuurisi ti etistiriitu ya epuruvinsiya ya Omaniika, Omosampiikhi, ne eseeti aya eri epooma yamukhaani ya Oxiipuunkapeera. Erina mikano saya , ota ni etistiriitu ya osusuunteeka, moono okeela nsuwa ni Osimpaapwe, otho ni othi moono oaphattuwelone ni etistoiriitu ya Omaxaasi e ota moono omaphattuweloni ni etistiriitu ya Oxipapaava ya epuruviinsiya ya Osofaala[1].
Mwaatteliwu
[edit | edit source]Ntooko mwareepele a mwaakha wa 2017, etistriitu ele eriina ikooto imiiya
326 899 sapinaatamu ni muttetthe aya tuule wa ikooto 5 785 sa ikhilomu²,enooniherya mwatteliiwo mmosa wa 56,5 apinaatamu wa khuta ikhilomu²[2].
Mukhaleelo wa Ipheyo ni Maasi
[edit | edit source]Epheeyo ya etistiriitu , ntooko vanthoonherya moonelo wa, Wladimir Köppen, ti muthinto otakahereeyasa wa eriiwa huumiitu. Marupeelo epuula variyaari va mwaakha emaaleela vowiiraka 1.501 imiliimeturu sene vathariheliwaaka itaato sa exakasaawu ya meteyoroloxiiwa Oxipuunkapera ni marupeelo epuula oniireya vanceenexa variyari va miyeeri sa Namulooko mpaakha mweeri wa nexexe maasi eniteiperyaxa mweeri wa namulooko ni mmosa oroowa wa neeraaru[3]. Evapore ya mamuumulele a othonyeriiwa a vamwaakhaani toophiyaaka imeetuuru ikooto 1.170 . ipheeyu meetiya sinttikinyeeya okhuuma As ikharaawu 20º ni yootepa oyevaaxa ti ya ikhaarawu 15[4].
Muttetthe oola sinipwanyaneya miiro miili sihiiweleela, siniithaniiwa : Muro Puusi ni Muro Musiirisi, vohiiyatho miro mikiina sa mukhaleelo aya aneeli, onooko muru Xikaapwe, Ttakaata, Muxeneesi, Soona, Xinyika, Rupiise, Mukhuruumaasi, Lusiiti, Mavuuwase ni Museesa. Sookhalatho miraatthi simaleeliherya miiro iye sowewaaxa suluupala ikinaaku mwa iseeye sokaathi weepuula paahi[5]. Muhiina mwa mwaattelo amaasa, Muro Puusi onooniherya mireerelo sephaattu sikhaale okweeheryaka otekeleeliwa eparaaxi emosa ya maasi wala eparaaxi ya maluuxu.
Mikhaleelo muhiina mwa ittho sa ephaattu ni Malavuleliiwo
[edit | edit source]Etistiriitu ya Omosuriisi, ntooko itistiriitu khamoosamhamoosa wa Omosampiikhi, tiiye siooniherya okhalaana makhuuru a makooto oviriikana, masi ikhuruupu sa makooto owaattela taale aari Mannttawu, maxoona ni maxittanntta. Etistiriitu ela, mattaava alavuleexiwa ettaawu ni Ekuunya. ECixoona elavuliiwa vakhaani mmukanooni mwa osimpaapwe ni exittaantta elavuuliwa mmikanooni ni itistiriitu sa Omaxaasi ni Oxipaapaava[6].
Mahiimo oteene a etistiriitu ele taale anthaara wotiithini, vanceenexa alipo anatteyasa ni muniirania mwaya mutheela aniliiviha Lopoolu ntooko ekanyeryo yoothela.Mwaaha wookala atthu amaphattuweelo a nikhuuru na Paatu, apinaatamu a muttetthe ola ankhaala, vanceenexa muhiina mwa epovowasaawu iciikhaani sihooleliwa ni muhooleli otumereeriwa ni rekuulu mmoosa[7].
Makawanyereyo Otumereerya
[edit | edit source]Etsitiriitu ele enkawanyeeya muhiina amwa ipoosto sotumeererrya thaaru, Oxiwurayee, Ottaakata, Oxiuunkapeera, siniirela mpaatta ilokalitaate[8]:
Epoosto ya Oxuwuurarye[9]:
Oxuwuurarye -Seeti Oxikweekwette Oxireera Epoosto ya Ottakaata: Ottaakata-Seeti Opookonye Omakuuvu Omaave Epoosto ya Oxipuunkapeera [10]: Exipuunkapeera -Seeti Ottapi Omateekaani
Mapuuru a Muhaatisini
[edit | edit source]Muttetthe a etistiriitu ya Omusiiriisi ti yoothawaali muhiina mwa ihaantisi. Mwa sokhumeeleela sa muhantiisini yowoneyaaxa muttetthe ole ti okhaala , mpaakha mahiiku ahu ala, ehalaalala sa emuraalya sa makootto ni makhuuku mukerekheere mwa muro Musiriisi,wiiwo atooroopa oohano Ngungunhane nia anamuttetthene waruupa aya yiira weettale ekwaaha mmuttettheni mme[11].
Mapuuru owaniwaaxa a mukhaleelo a muhaantisini sa muttette ole tiiya[12]: Oxipuunkumpiira; Oxikooxa; Oruupese; Omuxirooyi; OXimwanttompi; Oxiwurayiire; Omusuusu;ni Ottenkesa.
Ethoonyeryo
[edit | edit source]- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)
- ↑ https://pt.wikipedia.org/wiki/Mossurize_(distrito)