Wp/tig/Main Page/ተእሪክ እርትርየ/ምህሮ 38 - ሳሕል ከልፍየት ሰውረት

ለትትስኤ ፍገሪት ምህሮ፡ -

· እት ደንጎበ ናይ እሊ ምህሮ እሊ፡ ደረሰ እብ ክሱስ እሊ ለተሌ መጃላት ፈህም መአንብታይ እግል ልርከቦ ልትሰአው።

· ተርጀመት ከልፍየት ለልብል መፍሁም

· እት ከልፍየት ገብእ ለዐለ ወራታት ወአሽቃል

ሰውራዊት ሳሕል ደጀንና

መበገሲት ኢያ ናብ ኩሉ ኩርናዓት ሃገርና

ጎቦታት ሳሕል ደጀንና

መበገሲት ኢያ ናብ ኩሉ ኩርናዓት ሃገርና

ኣብቲ ሰብዓታት ምውላድ ናይ ውድብና

እግሪ ከይተኸለት ኣብ ዕሸላ ገና

መደበር ሳሕል ...

ሓበን ሰውራ። መሰረት መጻኢት ኤርትራ

ጎላጉል ስንጭሮ። ኣኻውሕ ጎቦታት

ጸላኢ ዘይደፍሮ። ሩባ ምስ ኩርባታት

ፍረ ናይ ጻዕሪ . . . . . . . . . . . . . . . . .

ጽርግያታት መራኸቢ ናብ ኩሉ ግንባራት

ሜዳታት ቀጣን፡ ጋራጅና ናይ ዓገት

መደበር ዕቂባት፡ ስንጭሮ ናይ ደብዓት

ሰበርቀጠ ዛግረ፡ በላሕቲ ኣኸራናት

ዜሮ ብሌቓት፡ ሰረት ትምህርትታት

ታሪኻዊት ፋሕ

ምንጪ ናይ ዜና፡ መዋፈሪት ኩሉ ንጥፈታትና

ጉሬቶ ኣልጌን፡ ወድጋን ቀይሕ መሬት

ማዕሚደ ኣዝሃራ፡ ሩባ ቀብር ወአት

ዔላ ጸዕዳ ጥግሑ ታባታት ናይ ሽግለት

ስትራተጂክ አራግ፡ ሜዳታት ሓሊበት

ኣብ መስርሕ ናይ ቃልሲ ............. ......

ግቦታት ሳሕል ደጀንና

መበገሲ ኢዩ ናብ ኩሉ ኩርናዓት ሃገርና

ኤርትራዊት የናን ደጀንና

መበገሲት ' ያ ናብ ኩሉ ኩርናዓት ሃገርና

ዓምበርበብ ጻብራ። ናቅፋ ስትራተጂካዊት

መፍገር ገሊል ሕዳይ። መእተዊ ናብ ኣፍዓበት

ዕርፍዪታቱ ጽጐዕ …

ናይ ጭቂን ዋልታ ኣብ ቃልስና ዘይብላ መሰታ

ፈኸራ ትምክሕታውያን፡ ፈጺሙ ዘይከብዳ

ዝመጸ ወራር፡ ውሒጣቶ ናብ ከብዳ

ሕሉፍ ኣብነታት .........

ክንዝክሮ ሬሳታት ጸላኢ ኣብ ናሮ

ኣብ መስርሕ ናይ ቃልሲ፡ እስከ ንዘክራ

ናይ ሃይለስላሰ ትምክሕቲ ቀቢራ

ኣርዑት ናይ መግዛእቲ ሓማሺሻ ሰይራ

ኣዕናዊ ምንቅስቓስ በለጽ መፈንጠራ

ሕጂ ውን ገና .........

ትጽበን ኣላ ናይ ደርግ ጉድጓድ ፍሒራ

ሳሕል ደጀንና፡ እዛ ዓባይ ዕርድና

ትምልምል ትሃንጽ፡ ጅግና ሰራዊትና

ትሓቍፍ ትዕቅብ፡ ኤደስራሓትና

ማንም ዘይደፍራ፡ ሰረት ናይ ሰውራና

ሕመሪረት ንቅቍዲች

ውሕስነት ዓወት ሳሕለይ፡ ዋልታ ናይ ጭቁናት

ተረባሪብና ኣቱ በዓል ዕደ

ዒላበርዕድ ጸባብ ናቕፋ ማዕሚደ

ፈልከክት ምስ ዓገት ፍትሒ ዝፈረደ

መልእኽቲ ሳተላይትኩም እንታይ ኮን ሰደደ

ደርግን -: አማበርቨን

ሰብ ጽሩራታት፡ ረኸብዋ ናይ ሕልሚ እንጀራ

እዚ ' ዩ ብልሓቱ ህዝባዊ ቅዲ ኩኵናት

ታህዋኸ ዘይብሉ፡ ዘይብሉ ' ውን ሃትሃት

ደባይ ሓውሲ ደባይ፡ ሓለንጊ ምኩሓት

ንቐጸልነት ሰውራ፣ ዋሕስ ናይ ጭቁናት

ካብ ሳሕል ጀሚርና ..........

አናጽረና ሓርነት ክጓናጸፍ ህዝብና

ቀደም ኒበል

ዐድነ ኒበል ንኡሽ ወዐቢ

ምን ወሪድነ ንክረዩ እሊ መግዘም ጋብእ

ቀደም ኒበል አዜመ ምስል ዴሽነ ሸዕቢ

ለዐውቱነ እብ ግድላነ፡ እብ ኤማንነ ወሰባተትነ

እብ አርድ ወሰመ እንዴ ትበገሰ

ጣኢራት ወደባባት እንዴ ህረሰ

እት ሐምስ ዮም ሰውረት ግል ልምሰሰ

እት ማይ በደለቱ መቈጨርበት ኖሰ

ቀደም ቤለ ዴሽነ ኢልብል ገጽሐር

በጢር አበ ኢልከህል ለዴሸ ጠራር

ምን መሳክቡ ቀንጸ እብ ፈረር

ገነይዝ ገብአ እት ዐራይብ ወብረር

ፅንዱቅ እንተ እብ ኤማን ወነዌከ አብ ንየት

ጽልመት ኢኮን ወጸሓይ፡ ብርድ ወለሐፋነት

እግል ተአትምም ትበገስከ ናይ ሸዐብከ አማነት

· ገዘ ወመትአታታይ ሕብረት - ሶቤት እግል ዐውቱቴ ሰውረት እርትርየ ሐለ ' ከየ። ሰበት እሊ፡ ምስለ ' እት መስለሐት አእስትዕማር አቶብየ ለትበደለ ሜዛን ሒለት፡ ሰውረት እርትርየ እግል ትተ ' ብ ' ዑ ለዐለት እግለ ዐገል ናይለ ትራየመ ሐርብ፡ ስትራተጅየት ሐርብ ገቢል ሌጠ ተ ለዐለት። እት መሲረት ናይ እሊ ለትራየመ ሐርብ ገቢል፡ ሰውረት ገቢለ እንዴ ዐንደቀት እብ መባጥር ትንክበ እት ኖስ እት ትትመረሕ እግለ ናይ ሕርየት ሐርብ አሳስ ወፍጻት ለገብእ እግሉ አሳስ እቅትሳድ እግል ትብኔ ዐለት አግለ። እሊ ህዬ ላዝም ከልፍየት ጽንዕት ተአትሐዝዩ ዐለት።

· ከልፍየት ለትትበህል። ግረ ሳትሮታት ዴሽ ሸዕቢ ተሕሪር እርትርየ ለዐለ። ለአግደ መአሰሳት ሰውረት ብኑይ ወእሱስ እቱ ለዐለ እተክምሰልሁመ ወራታት ሰውረት ገብእ እቱ ለዐለ ምድር ሕሩ ' ር ቱ፡ እሊ ህይ ምን ቅብለት - ሳሕል እንዴ አንበተ፡ እብ ነቅፈ እንዴ አበለ አስክ ሐልሐል ልትመደ ' ድ ለዐለ ምድር በህለት ቱ። ገሌ ምነ አግደ መራክዝ ከልፍየት ጀብህት ሸዕብየት ህዪ አራ ’ ግ፡ ዐምበርበብ፡ ህምቦል፡ ዐሬርብ ህይ ዐለው። እሊ ለትበህለ ለአግደ ከልፍየት ገብእ እት ህለ፡ ላመ ግረ ' አባይ እንዴ ገብአ ለአወቁ ለዐለ ውሕዳት ጀብህት ሸዕብየት ናይ ኖሱ ከልፍያት ዐለ እግሉ።

· መካትብ ቅያደት ጀብህት ሸዕብየት፡ መሐጠት ራድዮ ክርን ገቢል እርትርየ። ዕያዳት። መዳርስ። መሳኔዕ ወከፈፍል ብዕድ ብዞሕ ናይለ ተንዚም እት ከልፍየት ዐለ። እምበል እሊመ፡ እተ ከልፍየት አሳስ ናይ እቅትሳድ እርትርየ ሐዳ '’ ስ ለገብእ ወራታት ወአሽቃላት ብጉጉስ ዐለ። ለምን መትሐራር መደይን እንቡት ለዐለ ተቅዪር መሕበራይ ወእቅትሳድያይ ህጹይ ዝያድ እት ልትጠወር ገይስ ዐለ። እት ገቢልመ ሐበር ወመትሳዳይ ለመድ አእግል ዓበዮት ለትፈናተ መሓብር ወመጃሜዕ እግል ልትአሰስ አንበተ። እብ ክሱስለ እት ከልፍየት ገዴ ' ለዐለ ናይ እምዳድ፡ ዓፍየት፡ ሴፈ፡ መዋሰላት፡ ስናዐት፡ ድራሰት፡ አትፋዝያት፡ አክባር ( እዕላም ) ፡ መርዒት ምስኩናም ወዕበያት አግሩዝ ለመስል ለትፈናተ አሽቃል እግል ታያን ወደሊ እሊ ለተሌ አምሳል ንርኤ፡ -

ብነ ወዐማር

· ከልፍየት ምፉራር ናይ ክሉ ወራታት አቅትሳድ ሰበት ዐለት፡ እብ አውለውየት ሕድ ለለአትራክብ ክጡጥ አው ብነ ጽርግያታት እግል ልትመም ሰበት ዐለ አግሉ፡ እተ አድዩን፡ ሐስያት ወአልቢኒታት ለብዞሕ እቱ አድብር ሳሕል፡ ጽርግያታት ትሸቀ። ሳሕል ምስለ ' ምድር ለሕሩ ' ር ወሽብህ ሕሩ ' ር ለተአትጻብጠ ሸበከት ናይ ስከክ ትመደደት።

· እብ ሳስ ተቃሪር ቅስም ዐማር፡ ዝያድ 1000 ኪሎምትር ለልትመደድ ስከክ ትሸቀ። እሊ እት ሓለት ሐርብ ስድት ወአብ  ዐቅም ወማል ሕዱ ' ድ ወአብ መሻቀዪታት ለኢጥዉር ለትበነ ' ጽርግያታት እሊ ምትሰባል ትሩድ ወበሰር ብዞሕ ለሸህደ ዐጀይብ እት እንቱ ዐለ፡ ገሌ ምነ እት 1980 ታት ለትበነ ለለኣትዐጅብ ጽርግያታት 12 ኪሎ - ምትር ለሪመ ሐሊበት ወዐንበርበብ ለትአስር ምህመት እስትራተጅየት - ለዐለት እግለ ገበይ " ብድሆ " አተክምሰልሁመ ጥሩቅሩቅ። ሐሽክብ። ሸንኮሌት እግል ልትሰሜ ምኑ ቀድር፡

· እት ከልፍየት ገብእ ለዐለ ወራታት እግል አትመሞት ወአስለጦት ወአሳስያይ ጠለባት ዐማር እግል አውጀዶት አሽቃላት ብዞሕ ገብአ። ዐቅም ዐማር ጅ . ተ . አ . አበ። አብያት፡ መካዝን፡ መዳርስ፡ ዕያዳት፡ ጋራጃት፡ ወርሻት፡ መአሰሳት ስናዐት ነአይሽ፡ አሽራም፡ ዐወሊ፡ ሓዋድ ወሰከን ገቢል ለሽዕቱር ዐለ ትሸቀ። ሽቅል ጠጦብ ወናይ ዐማር መሻቀዪታት ወኣላት ብዕድመ አሳስያይ ጠለባት ሰውረት ጀላብ እግል አርወዮት ገብእ ዐለ። ሰብ - ምህነት ዐማር እግል አፍርዮትመ ድራሳት ልትህየብ ዐለ።

መዋሰላት

· ምን አባይ ልትሰለብ ለዐለ ኣላት መዋሰላት እግል መአሰሰት መዋሰላት ጅ . ሺ . ተ . አ . አሳስ ወቈጻት ጋብእ እግለ ዐለ እግል ልትበህል ምንመ ቀድር፡ ዓበዮቱ ወአተላለዮቱ እግል አመርደዮት ወደማን ክምሰል ሰህሌ እግሉ እግል ልትከደም ዐለት እግሉ። ወእብሊ ሰበብ እሊ ለዕለ ኣላት ወመሻቀዪታት መዋሰላት ሐዋን እብ ዋጅብ ጀላብ እግል ልሽቁ ወልንፈዕ፡ ጅ . ሺ ጋራጃት ወወርሻት መዋሰላት አውሰዐት ወመደ ' ት። አክፉር ወበጣጢር ዐረባት ለመስ ' ል መሻቀዪታት ሄልካይ ህዩዪ እት ሜዳን ክምሰል ልትሸቄ ገብአ።

ስናዐት

· አሳስያይ ጠለባት ሄልካይ ወኣላት ሽቅል አውጀዶት ምነ ለኢለአመሹ ’ እግሉ ወራታት ወአሽቃላት ናይለ እት ከልፍየት ገብእ ለዐለ ወራታት ሰውረት ሰበት ዐለ፡ መሳኔዕ ነአይሽ ወወርሻት ሽቅል አግል አሰሶት እብ በርናምጅ ልትከደም ዐለ። መስነዕ ሸደዲት፡ ኣላት ለጻሐት፡ ነበረት ዕሌ ' ብ፡ ጠዋሒን፡ አግርበት ነብረ፡ ኣሳት ብነ ልግበእ ወአግርበት ቤት ለገብእ ምን ዕጨይ ወሐጺን ለልትሸቄ መሻቀዪታት ለለአፈሬ ወርሻት፡ መሳኔዕ ፓስተ፡ አፍራም፡ አብያት ክያጠት ቅራብ ወመሐጣት ከህረበት ተአሰሰ።

ወራታት እዕላም

ወራታት እዕላም፡ እት ዓበዮት ወዐይ ገቢል ወመሻረከቱ እት ሰውረት ጅድሩ ' ብ መሻቀዪ ቱ። እሊ እት ወግም ለኣቱት ጀ.ሸ. ምን አምዕል መትወላደ ለትፈናተ አግቡይ ወበሰር እት ትትነፈዕ፡ እት ገቢል ሐብሬ እግል ተአብጹሕ ዐረድ ከፍየ ትከድም ወትትጻገም ዐለት። ረኪብ ወነቪር ሐብሬ ህጹ ፍንጌ ገቢል ወሰውረቱ ለዐለት ዕላቀት ሓለት ውጢት ካልቅ እግለ ዐለ። ሐቆ እንሰሓብ አሊ ቴለል አእሊ ሰበት ትቀየረ፡ ገቢል እብ ትሉሉይ ሐብራሬ ቫፍገት፡ ትሉሊት ወካፍየት ለረክብ እቡ አግቡይ እግል ልትባሰር ዐለት እግሉ። እት ክእነ ለመስል ቴለል ህይ፡ እት ሄለል ዩናይር ሰነት 1979 ራድዮ ክርን ገቢል እት ፈሕ ( ሳሕል ) አንበተት። አስክ አምዕል ሕርየት ህጹ ሐብሬ ራትዐት እብ ክሱስ ሰውረት እርትርየ እት ተህይብ ተረት ዐለት እግለ። እምበል እአሊመ ቖጀብህት ሸዕብየት ክድመት ጥባዐት እንዴ አሰሰት። ለትፈናተ መጀላ ' ት። አክትበት ትጠቤዕ ወቪሺድዮ ወአፍላም ተአፈሪሬ ዐለት፡

ዓፍየት

· እት ከልፍየት - ሰውረት እርትርየ ስብዳልያት - ብዞሕ ተአሰሰ ወትጠወረ። እተ ሕሩር ወሽብህ ሕሩር ለዐለ ምድር ሳብት ወምትሐርካይ ዕያዳት ወውሕዳት ሐከይም በር ለለህዩቡ ክደማት ዓፍየት እብ ብዝሴጨ ወውጅብ ዐበ። ቅድረት አዳም እግል ጠወሮት፡ ብዝሓም ቅድረት ውቅል ወምግበይት ለመልኮ ሰብ - መቅደረት ኣፍየት ህዬ ተዐለመው።

· ክፋል ( ቅስም ) ዓፍየት አስርየት ለአሳስያይ እት ከልፍየት አፍረዮት ምህመት ዐባይ ክምሰል ቡ እንዴ ደለ ወፈረገ፡ እግሉ ለተአፈሬ መአሰሰት እንዴ ተአሰሰት ለትፈናተ ከነይን ምህም። ፈሸት ወለቡክ ለገብእ አስርየት እግል ልትሸቁቄ አንበተ። እብ ዓመት ክድመት ዓፍየት ረክብ ለዐለ ብዝጨ ገቢል ምን ወቅት እት ወቅት ዘይድ ሐቆለ ጸንሐ እት ሰነት 1986 አስክ አምኣት ኣላፍ በጽሐ።

ተዕሊም

· እት ከልፍየት፡ እተ ምድር ለሕሩር ወሽብህ ሕሩር፡ እት መዐሳክር ላጅኣም ወሽዕቱራም ናይ መአብተይት ወምግበይት ደረጀት ድራሰት እግል ህዪብ ሕለ ' ብዝሕት ትገብእ ዐለት። ድራሰት አካዳምየት በነ ' ካፍየት ሰበት ኢገብአት ህይ፡ ለትፈናተ መጃላት ወተክኖሎጂ ለከስስ ድራሳት አግል ልትህየብ እት ሰነት 1985 መድረሰት ስናዐት ትፈተሐት። አእምበል እሊመ መንህጅ ተዕሊም ከጠጦት፡ አክትበት አዳለዮት፡ መደርሲን ካፍያም አውጀዶት፡ መዳርስ ሽቅየት ለመስል አሽቃላት ብዞሕ ገብአ።

ክድመት እጅትማዕየት

እብ ሰበት ጌራታት ወጀፋፍ ለትሸዕተረ ጹዋታት፡ ወለየተመ አግሩዝ ለልትረከቦ እቶም ኣላፍ ምዋጥኒን ለነቡሩ ወልትሐፈዞ ወርሖም እንዴ ቀድረው ክድመት ለለህይቦ እቱ መዐስከራት ዎሮት ክፋል ናይለ ናይ ሳሕል ከልፍየት ዐለ። አእምበል እሊመ ጅኑድ ምስኩናም ‘ መዐስከር ምስኩናም ብድሆ "” ለልትበህል መዐስከር ዐለ።

እሱራም ሐርብ

ጅ . ሺ . ተ . እ . እት ጽብጠት ወመርዒት እሱራም ስያሰት ዋድሐት ዐለት እግለ። ምስኩናም እበ ትትቀደር ተ እብ ገበይ ሰኔት እንዴ ትጸበጠው መስከብ፡ ነብረ፡ ልባስ፡ ክድመት ዓፍየት፡ ድራሰት ዓፍየት ወክድመት ድራሰት እግል ልርከቦ ሒለተ እበ ተ ትከድም ዐለት። ወምን እሊመ ወኬን ምን ስጅን እንዴ ትጠለቀው WIA ልትፈረጅ ጀርቤታት ገብእ ምንመ ዐለ፡ ደርግ ምን ሐዲስ እንዴ ዐስከረዮም እት ሐርብ እግል ልትፈረሮ ቀስቦም ሰበት ዐለ፡ ጅ . ሺ . እግለ ' እሎም ትፈርጅ እሱራም እት ከልፍየተ ክምሰል ለአሰብሮ ወአርወሐቶም እግል ልቅደሮ ትትሓለል ዐለት። ብዝሓም ምኖም ህዪ ረታዐት ናይለ ጀላብ ሕርየት ትትሓለል ለዐለት ግድለ ሸዐብ እርትርየ እንዴዱ አምነው እት ሰውረት እርትርየ ለትሓበረው ወእተ ድድ ሕክም ደርግ ቃንጽ ለዐለ ተናዚም መቃወማት አቶብየ ለትጀነደው ዐለው። እብ ዓመት እት ክለ መደት ግድለ ሕርየት ሸዐብ እርትርየ ምን 140-150 አልፍ ለገብኦ ዐሳክር አቶብየ እት ሐርብ ትጸበጠው።

ሰኣላት

1. ከልፍየት ሚ በህለት ቱ ?

2. ምነ እት ከልፍየት ገብእ ለዐለ ወቀይ ገሌ ሳሙ።