Wp/tig/Main Page/ተእሪክ እርትርየ/ምህሮ 36 - መንከሶ ሜዛን ሒለት ወእንሰሓብ እስትራተጅያይ

ለትትስኤ ፍገሪት ምህሮ

· እት ደንጎበ ናይ እሊ ምህሮ እሊ፡ ደረሰ እትሊ ለተሌ ጋራት ፈህም መአንብታይ እግል ልርከቦ ልትሰአው።

· ገዘ ሕብረት - ሶኬት መጦር ሕክም ገርድ ወህቱ ለሰበበየ መንከሶ ሜዛን ሒለት ዐስከርየት

· ትሉሉይ ወራራት ንዛም ደርግ ድድ ሰውረት እርትርየ

· ተርጀመት እንሰሓብ እስትራተጅያይ

ገዘ ሕብረት - ሶቤኬት እት መጠር ሕክም ደርግ

· ንዛም ህይሌስላሴ እተ ሐቆ አክተሞት ካልኣይ ሐርብ እዲነ ለአንበተት ሓለት ሐርብ - ብሩድ፡ ምስለ ' አሜርከ ትመረሐ ለዐለት ሐረ ' ት ትጸገዐ። ቅብላት እለ ' ምስዳር እለ ህዪ ክለ ' ጅንስ ሰደይት ናይ ስያሰት፡ ዲብሎማስየት፡ ዕስክርየት ወእቅትሳድ ረክበ። እግል መሰል፡ ለሓብራት ዐዶታት አሜርከ አስክ ሰነት 1974 እግል ሕኩመት ህይሌስሳሴ ለህበተ ' ሰደይት እቅትሳድ ወዕስክርየት፡ ዝያድ ክለ ሰደይት ለእግል ምን ተሐት ሰህረ ለህለ ድወል አፍሪቀ ለትህየበት ሰደይት ዐለት።

· ንዛም ህይሌስላሴመ እብ እንክሩ፡ እት ወቅት ሐርብ ኮርየ መጠጦር አሜርከ እንዴ በጥረ፡ እት ቃሃው፥ እግል ዐይን ( ስለ ' ለ ) ወጋራት ብዕድ ለከድም መርከዝ አ፳ዘ፱ እግለ። እለ ዕላቀት እለ ህዪይ አስክ ሰነት 1974 ጸንሐት። ንዛም ደርግ ሕክም ህይሌስሳሴ እንዴ ወርሰ ቪመት ክምሰል ጸብጠ ህጹይ ለዕላቀት ትጀመደት። እት ሰነት 1977 ህዪ ረአሰ - ቀደም ትበተከት።

· ደርግ፡ ሕብረት - ሶኩት ሰደይት ዕስክርየት ለረክብ ምነ ለሑሰት ምሽፋ ’ ል ሰበት ሐስበየ፡ እት ሰነት 1977 አቶብየ አስክ ሐረ ' ት ሕብረት - ሶኬኩት እግል ትትጸገዕ ወትትሸፈል አንበተት።

· ሕብረት - ሶኬት እብ እንክረ እት ' ለ መንጠቀት እለ ' መስለሐተ ለከድም ወወክል ንዛም ለአትሐዝየ ሰበት ዐለ፡ ምን እለ ዕላቀት እለ ኢገሜት ወይሐረግረገት። ወእብሊ እግል ገቢልነ ወገቢል ክለ መንተቀትነ አረይ ለትራየመ ጨቅጥ ስያሰት ወዕስክርየት ለወደ መትአታታይ ወገዘ ሕብረት - ሶቤኬት አንበተ። ተኣምሪት እለ ዕላቀት እለ ህይ፡ ሕብረት - ሶቤት ምን ሰነት 1977-1987 ፥ ምን 1-2 ቢልዮን ዶላር አሜርከ ለዐውሉ ስለሕ፡ 12,000 ውላድ ኰበ ዐሳክር ወ 15,000 ዐሳክር ወጌምየት እንዴ ነድአት እግል ደርግ ሰንደት ወዐንደቀት።

· እት ክእነ ለመስል ቴለል ሕሽኩብ ወስዱድ፡ ሰውረት እርትርየ ምን ክልኤ ሐቱ እግል ትሕሪሬ ዐለት እግለ። ለሕርያን ለዎሮ፣ ለመደይንለእሉ ሕርርት ዐለት እግሉ እግል ትካፈሕ ምን ዐቅመ ወለዐል እተ ዐለ ሐርብ እግል ትእቱ፥፡ ወለሕርያን ለካልኣይ ህይ ሕኔት ምን መደይን እግል ትካፈሕ እት ትብል፡ ሒለተ እት ምድር ዋሴዕ ትፈንጥረ፡ ሒለተ ወማለ እንዴዱ ከምከመት እግል ትካፈሕ አስክለ ለአቀድ ' ረ ምድር ሳብት ወጽኖዕ አንሰሐቦት ዐለ።

· ለሕርያን ለአወላይ ምስለ ' ዐለ ዋቄዕ ናይ ሜዛን ሒለት ለኢካርጅ ሰበት ዐለ፡ ሰውረት እርትርየ ለካልኣይለ ሕርያን በህለት፡ እንሰሓብ እስትራተጅያይ ሐሬት። ሰበት እሊ፡ አሳስ ወሰበብ አሊ ሕርያን እሊ በቲክ ሰእየት አው ገሪር ወአስተስለሞት (defeatism) ይዐለ። መባጹሕ እንሰሓብ እስትራተጅያይ እበ ' እለ ብከ ሒለት አዳምከ ወጽዋርከ እንዴ ጠምዐከ ወአከብከ እት ፍክ ለለህይብ ወከልፍየት ለገብእ እግልከ ምድር ሳብት ወጽኖዕ እንዴ ሸፈፍከ፡ አባይከ ለለአገርር ወወጹዕ ሐርብ ረዪም (war of attrition) ጸሚዱ ወፈሊሉ ዐለ።

· እንሰሓብ ህይ ሒለት አዳምከ ወጽዋርከ እት ትተድብር ወአግል አባይ ከሰይር ብዞሕ እት ተአጀቖሬ ገብአ። ሐርብ ቈለ - በርዕድ ወመዕሚዴ ህጹ ዐውቴታት ዐቢ ለትረከበ ምኑ አምሳል እሊ በሰር እሊ ቱ። እምበል አእሊመ፡ አእብ ሰበብ እንሰሓብ፡ ምነ ' ሕሩር ለዐለ ምድር እርትርየ ኣሳላፍ ምን በርጌስ ገቢልመ ምስል ዴሹ ወሰውረቱ ሰበት አንሰሐበ፡ ለመሲረት እግል እሊ ሽሸዕቱር ለዐለ ገቢል እት ትካፈሕ ወእት ትርዓ ተ ለገብአት።

አምዋጅ ወራራት ንዛም ደርግ ድድ ሰውረት እርትርየ

· እስትዕማር አቶብየ ምን ሰነት 1978 አስክ ሰነት 1983 ድድ ሰውረት እርትርየ ሰቦዕ ወራር ዐበዪ ህረሰ። እንሰሓብ እት ክፍለት አጉስቶስ ክምሰል አንበተ፡ “ አወላይ ወራር " ለልትበህል ህጅም አባይ አስክ ደነግብ ወሬሕ አጉስቶስ አተላለ። ግብለት ወምን አስመረ እንክር ቅብለት እት ደዋይሕ እምባደርሆ ለዐለ ሳትሮታት ሰውረት ህዬ ትበለሸ።

· ‘ ካልኣይ ወራር " ዮም 20 ኖሸቨምበር ሰነት 1978 እንዴ አንበተ፡ አስክ ደንጎበ ናይለ ወሬሕ ገብአ። እብ ሰበቡ ህይ፡ እት ምፍጋር - ጸሓይ ወግብለት ከረን ለዐለ ሳትሮታት ሰውረት ተሐደገ።

· “ ሳልስ ወራር " ምን ወሬሕ ዩናይር ሰነት 1979 አስክ ዮም 9 ፈብራይር ሰነት 1979 እት ዐንሰበ፡ መዕሚዴ፡ ቅብለት ሳሕል ወድዋራት ደብር ደንደን ( ነቅፈ ) ለገብአ ወራር ቱ።

· " ራቤዕ ወራር " ምን ዮም 30 ማርስ አስክ 11 ኣፕሪል ሰነት 1979 ፡ ሳትሮታት ጀብህት ሳሕል ወነቅፈ አግል ደውሸሸቨት ለገብአ ለኢተዐወተ ወራር ዐለ።

· ሰውረት እርትርየ እት ካፍሖት እሊ ለእግል ለሓምቀ ወረአሱ - ቀደም እግል ለአብድየ ገብእ ለዐለ ወራራት ሌጠ እንዴ ኢትትከረዕ፡ ግረ ድፈዓት አባይ እንዴ ዶረት፡ ድድ ዴሽ አስትዕማር፡ ወራታት ዐስከርያይ ዋቂቄ ትወዴ ዐለት።

· ግረ ' እሊ ክሉ - ረአሱ ፍክ ወትንፋስ ለከልእ ትሉሉይ ህጅማት፡ ንዛም ደርግ፡ ክሉ ገብእ ወነፈዕ ለቤለዩ መዳሊት አንዴ ወደ፡ ምን ዮም 8 ዩንዮ ሰነት 1979 እንዴ አንበተ አስክ ደንጎበ ወሬሕ ዩልዮ ለአተሳለ “ሓምስ ወራር” አንበተ። እሊ ወራር እሊመ ክምሰለ ' ጸሩ ለቀደሙ ዐለ ናይ ሐድ 12 አልፍ ዐስከሪ ወናይ ሐድ ወቅያስ ለአለቡ ማል ወኣላት ከሰይር እንዴ ጀረ እቱ ፈሽለ።

· ግረ፡ እሊ ዐውቴታት እሊ ደብህት ሸብየት ሰእየት ወምርወት ወእተክምሰልሁመ ምን አባየ ጽዋር ወሴፈ ሰበት ረክበት፡ ሕኔት ካፍሖት ሌጠ ትገብእ፡ ናይ ኖሰ ምስዳራት ወራታት ዐስከርያይ ANA ተአትበግስ አንበተት። እብ አሳስ እሊ ቀራር እሊ ህይ፡ እት መአንበት ወሬሕ ዲሰምበር ሰነት 1979 እት ጀብህት ነቅፈ ህዱም ዋሴዕ ወሻምል ወአት ጀብህት ቅብለት - ሳሕል እሉ ለሰዱ ህችም ገብአ።

· እለ በዳሪት እለ ዴሽ አቶብየ 15 አልፍ ዐስከሪ አክሰረቱ። እብ እንክር ቅብለት ሳሕል ለዐለ ዴሽቭ አባይ እት ጋድሞታት ትከረዐ። እብ እንክር ነቅፈ ለዐለ ዴሽ አባይ ህጹ አስክ ቀነብያት አፍዐበት ዐቅበለ። እሊ ህጅም አሊ ምነ መክሰቡ ለዐስከርያይ መካስቡ ወልእከቱ ለስያስያይ ለዐቤ። ሐቆ እንሰሓብ ገድም በዴት ወአክተመት ትትበህል ለዐለት ሰውረት እርትርየ ህይዩ፡ አክል - እሊ ዐውቴታት ዐቢ አምጽኦተ፡ ህለዮተ። ደቅበ ወአተላላየ እብ ፍዕል ለአመርዴት። አሊ ባይን ላቱ ዐውቴቱታት ስያሰት ወዕስክርየት ህይ እግል አባይ ሰእየት አብተከቱ።

· እብ ዓመት እተ ' እት መደት እንሰሓብ ወሐቆህ ለገብአ ሐምስ ወራር፡ ወበዳሪት ህዱም ዴሽ ሸዕቢ፡ ዴሽ አቶብየ ምነ ጌዳን ለአለበ ናይ ማል ወዐፍሽ ከሳር ወኬን 52 አልፍ ለገብእ ዴሹ ምን ማይት እት ድሞዕ ገብአ። እሊ ዐውቴታት እሊ ህይ ለትወቀለ ሜዛን ሒለት ምስል አባይ እተ ዐለ እተ መደት ግብአቱ እት ወግም እንዴ ኣቱክ፡ እግል ሰውረት እርትርየ ዐውቱቴ ብዝሕት ክምሰል ዐለ ባይን ቱ።

ሰኣላት

1. አሳስ ዕላቀት ሕብረት - ሶቤኬት ወደርግ ሚ ዐለ ?

2. መትአታታይ ወገዘ ሕብረት - ሶኬት ለትሸሬሕ እት ክፍለት ሰነት 1978 እግል ደርግ ለትህየበት ሰደይት ዝከሮ።

3. ረድ - ፍዕል ሰውረት እርትርየ ቅብላት ትሉሉይ ወራራት ደርግ ከፎ ዐለ ?