Wp/tig/Main Page/ተእሪክ እርትርየ/ምህሮ 19 - መርሐለት ፈደሬሽን ወመትአሳስ ሕኩመት እርትርየ

ለትትስኤ ፍገሪት ምህሮሩ

• እት ደንጎበ ናይ እሊ ምህሮ እሊ ደረሰ፡ እብ ክሱስ እሊ ለተሌ ጋራት ፈህም መአንብታይ እግል ልርከቦ ልትሰአው።

• ቀረድ ወሽቅል ኮሚቨነር ( መፈወድ ) ኤንዞ ማቲዪንሶ

• መርሐለት ተእሲስ በርለማን አርትርየ ወመትሳዳቅ ደስቱር ( መብነ መክተብ ሕኩመት እርትርየ )

• መርሐለት ዐደዮት ሰልጠት እት ሕኩማት እርትርየ ወአቶብየ

ኮሚቨነር ኤንዞ ማቲዪዩንሶ እት እርትርየ

• ኤንዞ ማቲዪንሶ እብ ኣሳስ ቀራር ፈደራሸን 390 (A)V: መፈወድ መድጅልስ - ቅራን እንዴዱ ገብአ አስክ አርትርየ ለትለአከ ወድ ቦሊሺየ ዲብሎማስያይ ቱ። ቀረዱ ህጹ ደስቱር ሕኩመት እርትርየ እግል ልርሰም፡ መጅልስ አእርትርየ እግል ለአትሐሬ፡ ሕኩመት እርትርየ እንዴ ከወነ ህዬ ንዛም ፈደሬሽሸን እግል ለአስስ ዐለ።

• ማቲዪይንሶ እርትርየ ለአቱ እት ህለ፡ ፍንጌር ወሽፍትነት ትቃበለዩ። መስኩበት እንዴ ኢትደመነት ህጹ ሽቅሉ ክምሰል ኢለአነብት አትአመረ። ወእብሊ ህጹይ እት ወሬሕ አጉስቶስ ሰነት 1951 እዳረት ብሪጣንየ እግል ሸፈቲት ዐፎ ዓመት አወደት። 90: ምን ሸፈቲት ህይ ለዐፎ ገብለው ወዐድ አተው። ምናተ ነሻጣት እርሃብ ላተ ኢበጥረ።

• ሐረ ' ት ሕርየት አእርትርየ፡ ስሜቱ “ ሕዝብ እርትርየ ዲሞቅራጥያይ " እንዴ በደለ፡ ጀላብ መባጥር ፈደሬሽን ወሕርየት ከርስ እርትርየ ክምሰል ካፈሕ አትአመረ።

መጅልስ እርትርየ ወደስቱር

• ማቲዪንሶ ለረስመዩ ደስቱር ለሳድቅ በርለማን ደስቱራይ እግል ለህሌ ሰበት ዐለት እግሉ፡ ሕርያን ብርለማን ገብአ። ሐቆለ እብ ዱቅሪ ወእብ ወለት - ገበይ ለገብአ ሕርያን ወከይል ገቢል፡ 68 ነፈር ለቡ መጅልስ 68 ትከወነ። ለእብ ዱቅሪ ለገብአ ሕርያን እት አስመረ ወባጹዕ እት ገብእ፡ ምን ገቢል ( ውላድ ተብዕን ሌጠ ) ወከይል ክምሰል ለሐሩ ገብአ። እተ ክፋላት እርትርየ ለብዕድ ላተ፡ ወከይል ገቢል ቶም ለትበህለው አንፋር ( መብዝሖም ሸየም ለዐለው ) ለገቢል እንዴዱ ወከለው ክምሰል ለሐሩ (Electoral college) እንዴ ገብአው፡ ክል - ምኖምከ አቅሊሙ ለወክሎ አንፋር በርለማን ክምሰል ለሐሬ ገብአ። እለ ገበይ እሊ ህዬ እግል መስለሐት መሕበር ሕብረት ወተቅሲም ነፍዐት።

• አንፋር በርለማን እብ ዓመት፥፡እግል ሕብረት፡ 21 እግል ዲሞቅራጥያይ ሕዝብ እርትርየ ወ 15 እግል ራቢጠት ናይ ቀላቅሎታት ምውዳቅ - ጸሓይ ( ተቅሲም ) ለወክሎ ዐለው። ሕብረት ወለበዐል - ሽርከ ተቅሲም ህይ እት በርለማን ለበዝሐ ከራሲ ጸብጠው። ወአብሊ እብ ክሱስ ደስቱር እት ፍንጌ በርለማን እተ ገብእ ዐለ ንቃሽ ወመክሐዳታት እግል አቶብየ ለነፈዕ ናይ ሕበር መባጥር ነስአው።

• እግል አትሐዘዮት ህለዮት በርለማን እርትርየ ወበንዴረት አርትርየ እበ ከስስ ለገብኣ ንቃሽ፡ ወከይል ሕብረት፡ በርለማን አቶብየ ወመንዴረት አቶብየ ሌጠ ለህሉ ልብሎ እት ህለው፡ ወከይል ዲሞቅራጥያይ ሕዝብ እርትርየ ላተ እግል ህለዮት በርለማን እርትርየ ወመንዴረተ ትማገተው ወተዐወተው።

• እት መስአለት ህግየ ወወኪል ንጉስ ( እንደራሴ ) ሳተ ሐል ኢትረከበ። መክሐደ ' ወንቃሽ በርለማን ህጹ ሰኒ ሐፍነ። ወከይል ሕብረት እት መስአለት ህግየ፡ ህግየ ለረስምየት አምሐርንየ ሌጠ ትግበእ ልብሎ እት ህለው፡ ወኪል ንጉስ እት እርትርየ እግል ለህሌ ትማገተው። አንፋር ዲሞቅራጥያይ ሕዝብ እርትርየ ላተ፡፣ ትግርንየ ወዐረቢ ናይ እርትርየ ህገጊ ረስምያት እግል ልግበአ መገተው ወወኪል ንጉስ እት እርትርየ ህለዮቱ ነክረዉ።

• አቶብያመ አእብ ጀህተ፡ ህይአት ተንፊዝየት ናይ ሕኩመት እርትርየ ህይሌስላሴ እግል ልሕረየ ትቤ። ረአይ አቶብየ ህይ ኢትገበለ።

• እት ደንጎበ፡ ትግርንየ ወዐረቢ ህገጊ ረስሚ ናይ እርትርየ እግል ልግበእ ወወኪል ንጉስ ( አንድራሴ ) እት እርትርየ አእግል ለህሌ ትቀረረ። ቀረድ አንድራሴ ህጹ ሕዱ ' ድ ወሕዱዱ ለእሙር እግል AMA At ውፋቅ ትበጸሐ ወትቀረረ።

• እብ ዓመት፡ ደስቱር እርትርየ 99 ባብ ለቡ፡ ሐቅ አሳስያይ ናይ ወድ - አዳም ለደምን፡ መትካፋል ሰልጠት መአሰሳት ሕኩመት ለቀርር፡ እት ምል ' ክ ቃኑን ለብኑይ ዐለ።

• እሊ ክሉ ድድ ናይለ እት አቶብየ ከድም ለዐለ ደስቱር ናይ ንጉስ ለጸንዒታይ ዐለ። እግል እለ ሐቂቀት እለ ለትበይን እግልነ መሰል፡ ባብ አርበዕ ናይለ ተሓየሰ ደስቱር አቶብየ፡ (1955) ወባብ 17/18 ናይ ደስቱር እርትርየ እግል ንቃርን እንቀድር።

ባብ 4 ናይ ደስቱር አቶብየ

እብ ሰበብ ናይ ጽንፍ ደሙ ወጸሮቱ ረቢ ለትከየረዩ ንጉስ ነገሳትቅዱስ ቱ። ስምዐቱ ወሕሽመቱ ኢልትከመህ። ሒለቱመ ኢትትደበ ’ ል። ... እግል ህጸይ እግል ልእዜ ለልትበገስ ህጹይ ልትጃዜ።

ባብ 17/18 ናይ ደስቱር እርትርየ

መክተብ ሕኩመት እርትርየ እት አሳስ ንዛም ዲሞቅራጥያይ ለትአሰሰት ሕኩመት ቱ። .. ክሎም ሰብ - ሰልጠት ሕኩመት ምን ገቢል ፈግሮ። ሕርያን ዓድል ወራቱዕ እቡ ህይጹ ልትሐረው። እግል መስለሐት ገቢል ህጹ ከድሞ።

ዐደዮት ሰልጠት እት ሕኩመት አቶብየ ወእርትርየ

• መብነ ሕኩመት እርትርየ ናይ ደንጎበ ሸክሉ ክምሰል ጸብጠ፡ አቶብየ እብ ስሜት ሕኩመት ፈደራልየት እግል መብዝሑ ኣላት ሕኩመት፡ መአሰሳት፡ እትሳላት ወመካትብ እርትርየ ትሰለመቱ።

• ሕዱድ እርትርየ እግል ልዕቀብ እንዴ ትበህለ፡ “ ጠር - ሰራዊት ” አቶብየ እት አስመረ፡ ባጹዕ፡ ዐሰብ ወአካናት ብዕድ ዐስከረ።

• ህይሌስላሴ እት ዮም 11 ሰብተምበር ሰነት 1952 መብነ ሕኩመት እርትርየ ክምሰል ሳደቀ ወደሐረ፡ እት ዮም 15 ሰብተምበር ህይ፡ መንዴረት እንግሊዝ እንዴ ትከሬት እት አካነ መንዴራት አእርትርየ ወአቶብየ ትሳቀለየ።

ሰኣላት

1. እዳረት እንግሊዝ እግል ሸፍተ ዐፎ ለዐለነት እቡ አግደ ሰበብ ሚ ቱገ

2. ናይ ሐረ ’ ት ሕርየት ስሜት ለሐዳስ ናይ መደት ፈደሬሽሸን ሚ ዐለት ? እግል ሚ ህይ ትቀየረት ?

3. ሕርያን አንፋር በርለማን እርትርየ እብ ዱቅሪ ወአብ ወለት - ገበይ ገብአ። ናይ ዱቅሪ ወናይ ወለት - ገበይ ሕርያን ሚ በህለት ክምሰል ቱ እብ ፋይሕ ሽርሖ።