Wp/tig/Main Page/ተእሪክ እርትርየ/ምህሮ 13 - እርትርየ ምን እስትዕማር ጥልያን እት ሕክም እንግሊዝ

ለትትስኤ ፍገሪት ምህሮ : ሩ

• እት ደንጎበ ናይ እሊ ምህሮ እሊ፡ ደረሰ እብ ክሱስ እሊ ለተሌ ንቀጥ መፍሁም መአንብታይ እግል ልርከቦ ልትሰአው።

• ፍንጌ ገለድ ወዋቁዕ ብሪጣንየ ለዐስከሪ ለዐለ ፈርግ

• ምህመት መትአሳስ መሕበር ፍቲ ወጠን እት ናይ 1940 ታትት ስያሰት እርትርየ

• ሕየል መንጠቀትነ ወእዲነ ምን 1941-1945 ወአእት በክት ምስተቅበል እርትርየ ለዐለት እግሉ ተረት ወመትአታታይ

እዳረት ብሪጣንየ ለዐስከርየት

• ብሪጣንየ ምስተዕምረይት እንዴ እንተ እንዴ ኢትገብእ፡ እብ ስሜት ቅዋት ሕልፍ ተ እርትርየ ለጸብጠት። ስሜት ለረስምየት ናይለ እዳረት ህይ እዳረት “ ምን አባይ ለትሰለበ ምድር " ትትበህል ዐለት።

• እት መደት አዳረት ብሪጣንየ ለዐስከርየት ለናይ እስትዕማር ጥልያን ህይአት ወሸክል እዳረት ተቅዪር አሳስያይ እንዴ ኢገብእ እቱ፡ ክምሰል ለአተላሌ ገብአ። ጠለይን ሰብ - ሰልጠት እት ክሉ ደረጃት እት መሳክቦም ለቀዳም ለአተላሉ እት ህለው፡ ቀዋኒን ወመአሰሳት ሩሽሽትየትመ ኢትበደለ። ሰበት እሊ፡ ለእዳረት እለ እግል እርትርዪን አተላላይ እስትዕማር አሮበ እት እንተ ዐለት እቶም።

• እተ መደትለ ሰልፍ ናይ ሕክም እንግሊዝ፡ ዐጣለት ( ሕግላን ሽቅል ) ፡ ሕዲነ ክሳር ( ፈለል ጃእር ) ፡ እብ ዓመት ሓለት እቅትሳድ ወመናበረት እኪት እግለ ' ገቢል አጥረሰቱ።

• ፍንጌ ገበይል ቢን - ዓምር ወህረንርወ ( ሶዳን ) ለኣንበተ መእከይ እግል ሰለስ ሰነት አተሳለ። ገበይል ሳሕል ህዬ እግል ዘበናት ብዞሕ ለጨቅጠዮም ሕክም ጸንዒት እንዴ ትቃወመው እግል ተቅዪር (6 በገጸበር | ዐ 8 በከ 0 ከ ) እግል ልትጋደሎ አንበተው።

• ምናተ እዳረት ብሪጣንየ ለዐስከርየት መሻክል ገቢል አእግል ተአርሄ ኢትሻቀለት።

• ምን ገጽ - ሐር ቅዋት - ሕልፍ እት ቅብለት አፍሪቀ ወምግበይት መንተቀት ምውዳቅ - ጸሓይ እተ ወድቂ ለዐለው ሐርብ እግል እርትርየ ከልፍየት ወመበገስ እግል ሊደወ ሰበት ቀረረው፡ ገሌ መትሓያስ ናይ እቅትሳድ ትረአ። ብዳዐት ነድእ ዜደት። መንበረት ገቢልመ አሳስ እሊ ትሸበህት። እለ ዐቦት ናይ እቅትሳድ እለ አስክ ሰነት 1945 አተላሌት።

መትከዋን ወመትካፋል መሕበር ፍቲ ወጠን

• እት ዮም 5 ማዮ ሰነት 1941 ለሰልፋይ መሕበር ስያሰት ዘበነይት ናይ እርትርየ፡ ( መሕበር ፍቲ ወጠን ) ትከወነ። እሊ መሕበር አሊ ጀላብ ሐቅ እርትርዪን ለቃንጽ ሰበት ዐለ፡ አወይኑ ድድ እስትዕማር ዐለ። ሰበት እሊ፡ ሕኖት ናይ ወጠንየት እርትርየይት ለወክ ' ል ተጀሚዕ ወጠናይ እት እንቱ ዐለ።

• እሊ መሕበር እሊ፡ እት ወራታት ስያሰት ናይ 1940 ታት ለአግደ ሜርሐት ወመሻርከት ለዐለው እርትርዪን ለከወነዉ አብ ዐለዮቱ፡ እግለ ግራሁ ለለአተላሌ ተጠውር ስያሰት፡ መበገስ ገብአ። ገሌ ምኖም ህዪይ እብራሂም ስልጣን፡ ዐብደልቃድር ከቢሬ፡ ወልደኣብ ወልዴዱማርያም ወገብሬመስቀል ወልዱ እግል ልትሰመው ቀድሮ። ገብሬመስቀል ወልዱ ህይ ርኢስ ናይለ መሕበር ዐለ።

• እት ዮም 3 ወሬሕ አጉስቶስ ዲብ ሐቱ እዳረት ሕኩመት እንግሊዝ ለትትጠበዕ ሳምንተይት ጀሪደት አብ ስሜት ዎሮት እርትሪ ለክትብት ለመጽእ በክት እርትሩአ ለከስስ ዓሙድ አፍገረት። እሊ ዓሙድ እሊ ህጹ እብ ስሜት ቀለም ( ውሕስ ) ናይለ እተ መደት ለህ ሓክም እርትርየ ለዐለ ወድ እንግሊዝ ብርጋደር ሎንግሪግ ክምሰል ትከተበ ልትህደግ። ጽበጡ ህይ እግለ ናይለ መጽ ' እ ወቅት በክት እርትርየ እግል ልግብኡ ለቀድር ሓላት ሐቆለ ዘርዘረው፡ ምራድ ናይለ ኬትባይ ላተ፡ ከበሳታት ወአገንን በሐር ምስል አቶብየ፡፥ ቀላቅሎታት ምውዳቅ - ጸሓይ እርትርየ ህጹ ምስል ሶዳን እግል ልትሓበር ክምሰል ቱ ሸሬ ’ ሕ።

• እሊ ክቱብ እሊ እተ ሳምንተይት ጀሪደት፡ ንቃሽ ብዞሕ ህረ ' ሰ። ውፕሮት ክፋል ናይ መሕበር ፍቲ ወጠን መትሓባር ምስል አቶብየ እንዴ አየደ ጽግዑ እግል ልፈንቱ አንበተ። ለክፋል ለካልኣይ ህይ፡ ድድ መትሓባር ምስል አቶብየ እንዴ በጥረ ሕርየት እርትርየ ለጣልብ መብጠር ነስአ። እብሊ ሰበብ እሊ ህጹ እት ቀበት መሕበር ፍቲ ወጠን ክልኤ፡ ለሐቱ፡ ሕርየት እርትርየ ወለካልአይት መትሓባር እርትርየ ምስል አቶብየ ለለአይደ ትወለደየ።

• እትለ መደት እለ ( ምን 1943-1944) አቶብየ ገሌ ክፋል ናይ መሓብር ቤት - ክህነት ተዋህዶ አግደ መሻቀዪህ እንዴ ወዴት፡ እት መሕበር ፍቲ ወጠን እዴህ ሓበረት።

• እት ደንጎበ ሰነት 1944 ህዜ መአይደት አቶብየ ለዐለው አንፋር መሕበር ፍቲ ወጠን ልክየ ናይ አቡኔ - ማርቆስ ናይ ቤት - ክስታን ተወህዶ እንዴ ትከበተው፡ ምስሉ አጅተምዐው። እግል መሕበር ፍቲ ወጠን ህይ እት መሕበር ሕብረት በደለዉ።

• መአይደት ሕርየት ለዐለው አንፋር ናይ መሕበር ፍቲ ወጠን ህይ ምነ መሕበር እንዴ ትፈለ ' ው፡ እብ ስቱር ሕርየት ለጣልብ አጅትማዓት አንበተው። ፍገሪት እሊ ህይ፡ እርትርየ እግል እርትርዪን ለልብል መሕበር አሰሰው። እብ ክሱስ ተእሲስ እሊ መሕበር እሊ፡ ወልደኣብ ወልዱዴማርያም ክአእነ ልብል፡ -

“… እሰልፍ እት ቤት ሳሌሕ ኬክየ ትጀመዕነ ወነሀድግ እንዴ ውዕላም

ዐልነ፡ ትዋፈቅነ። ለገብአ ናይ ቀበይል ወአቃሊም ንየይ መትፈናታይ

ወክላፍ እንዴ ይእንወዴ ህዬ ጀላብ እርትርየ እግል እርትርዪን እግል

ንክደም ሕድ ነአምሕል ትበሀልነ። ኬክየ ለሐርደየ ዲርሆ ምስል

ትጸበሕናሀ። ቅታብ ቅርኣን ህዬ ዘበጥነ። ሐቆሁ አስክ ቤት ደጊያት

አብረሀ ማይ - ዕዳገ ጊስነ። ደጊያት አብረሀ ለሐርደየ ዲርሆ እንዴ

በልዐነ ህዬ ክታብ ወንጌል ዘበጥነ ……”

• እትሎም መአስሰት ህጹይ ቘክ እብራሂም ስልጣን፡ ደጊያት ሐሰን ዐሊ፡ ደጊያት አብረህ ተሰመ ' ወብዕዳም ልትረከቦ።

• እሎም ለእግል ሕርየት ወመትሓባር ለለአይዶ ክልኦት መሕበር፡ ተእዪድ ገቢል እግል ልርከቦ እግል ልትሐረኮ አንበተው። አንፋር መሕበር እርትርየ እግል እርትርዪን አስክ ክለ እርትርየ ወከይሎም እንዴ ነድአው ፈርማት ብዞሕ ጀምዐው።

• መአይደት ሕብረትመ አብ እንክሮም አእት ሻቫፍገት ምስል አቶብየ መትሓባር ለጠልብ ክቱብ እት አእዳረት ብሪጣንየ እግል ልቀድሞ ፈርማታት ገቢል አእግል ልጅምዖ አንበተው።

• መሕበር ፍቲ ወጠን ህይ አስክ 1945 እት ክልኦት ጽጌዕ ትከፈለ።

ምስተቅበል እርትርየ፡ ተረት ሕየል ከርስ ወእዲነ (1941-1945)

• ብሪጣንየ ሐቆ መትፈላ ' ል ጥልያን እግል እርትርየ በነ ' እንዴ ኢትገብእ፡ እግል አቶብየ ወግብለት ሶማል ሐንቱ ምልከ ዋድየተን ዐለት። ወእብሊ ህይ፡ እት ክለ መንተቀት ምፍጋር - ጸሓይ አፍሪቀ ለዐለ እግለ መሳሌሕ እግል ተአክድ ትከድም ዐለት።

• አወይን ስያሰት ብሪጣንየ እት እርትርየ ህጹይ ምስል እሊ ትልም ወስታት ለዋሴዕ እንዴ ትቃረነ ቱ መፍሁም ወዋዴሕ ለገብእ።

• ወሰይቅ ክምሰለ ለአሰብቱ፡ ብሪጣንየ ምን ክፍለት ሰነት 1943 እንዴ አንበተት፡ እግል እርትርየ እት ክልኤ እግል ትክፈለ ስታት ዐለ እግለ። ውላድ እንግሊዝ ቈሴክመት አእርትርየ፡ “ እለ ዐድ እብ እቅትሳድ ረሐ ኢትቀድር። እርትርዪን ህዪ፥ ቅድረት ወበሻለት ሕክም - ኖስ አለቦም ’" ልብሎ ለዐለው፡ ምን አእስባታት ወዋቁዕ እንዴ ትበገሰው እንዴ ኢገብኦ፡ እሊ ለናይ እርትርየ ካፈሎት ስታቶም እግል ልትአየድ ወድዉ ለዐለው መገት እት እንቱ ዐለ።

• ኣቲ አሜርከ እት እርትርየ፡ አሜርከ እት ካልኣይ ሐርብ እዲነ እብ ገበይ ዕልነት እንዴ ኢትትሓበር ለአንበተ ቱ። ቅዋት ሕልፍ፡ እርትርየ ከልፍየት እግል ትግበአ እግሎም ሰበት ቀረረው፡ አሜርካመ ምስል እንግሊዝ እበ ዐለ እግለ ውፋቅ ምስጢራይ እንዴ ትነፈዐት፡፣ እት ጉረዕ መጣር እግል ትሽቁ እንብትት ዐለት።

• ብዞሕ እንዴ ኢትትአከር አሜርከ እት ወሬሕ ዲሰምበር ሰነት 1941 ፡ እት ካልኣይ ሐርብ ኣዲነ እብ ገበይ ረስምየት ተሓበረት እቱ። ብዝጨ ዴሽ አሜርከ ወሰብ መቅደረት ምህነት እት እርትርየ አእብ ዕጹጽፍ ብዞሕ እንዴ ዜደ ሐድ 1000( አልፍ ) በጽሐ።

• ክምሰለ ቀደም እለ ለትህደገ፡ ጥልያን ክምሰል ትፈለለት አቶብየ ሐንቱ ሕክም ብሪጣንየ አቱት። ንጉስ ህይሌ - ስላሴ ምን ሐንቲ ምልክ ብሪጣንየ እግል ልትባለሕ እንዴ ቤለ ሸንከት አሜርከ አተጅህ።

• ወእብሊ አቶብየ ወአሜርከ ውፋቅ ናይ መትሳዳይ ፈረመየ። ሐቆ እሊ ውፋቅ እሊ፡ ተእሲር ብሪጣንየ እት አቶብየ ነቅሰ። ብሪጣንየ ህይዪ አግል ኦጋዴን ክፋል አቶብየ ክምሰል ተ እብ ገበይ ረስምየት ትከበተተ። ( በዲር እግል ገሌ መደት ሐንቱ ምልክ ብሪጣንየ ጸንሐት ዐለት ) ።

• እት ' ለ መደት እለ አቶብየ እርትርየ እግል ትትህየበ ጠለበ እት አሜርከ ወብሪጣንየ ምን ቀደሞት ይዓረፈት።

• እሊ ለዐል ለትህደገ ተጥዊራት ወእብ ፍንቲት አቶብየ እርትርየ እግል ትርከብ - ለዐለ እግለ ጠለብ ወመትአታታይ አሜርከ እተ ቀድየት ምስተቅበል እርትርየ እት ሐደዶት አግደ ተረት ክምሰል ዐለት እግሉ እተ መጽእ ምህሮ እግል ንርአዩ ቱ።

ሰኣላት

1. ሐቆ እትየት እንግሊዝ እት እርትርየ፡ እቅትሳድ እርትርየ ገሌ ደረጀት ዐቦት ለአምጸአ እቡ ሰበብ ሚ ዐለ ?

2. ምን መአሰሰት መሐበር እርትርየ እግል አርትርዪን ለዐለው ምዋጥኒን ገሌ ሳሙ።

3. ኣቲ አሜርክ እት መንጠቀትነ ወእት እርትርየ እብ ከፎ ክምሰል አንበተ ሽርሖ።