Wp/tig/Main Page/ሕላይ/አልአሚን፡ ሰር-ዘመ ን እት ፈን/3ይ ክፈል

አልአሚን፡ ሰር-ዘመ ን እት  ፈን - 3ይ ክፈል

ኬትባይ፡ መሕሙድ ዐብደለ (አቡ-ኩፈሕ) መተርጅማይ፡ ዐብደለ መ/ዐሊ (መዐልም) ኤረትርየ ሓዳስ

አልአሚን እት አያም ሸበቱ ለብሰቱ እት ለአትጋርም ወመሹጡ እብ ሞዴላት እት ቃይር ወአርወሐቱ ረፍዕ ወለዐፌ ለዐለ ፈዳዲ ዐለ። ህቱመ ምስለ ክሉ ለአምረ ግርም ወታክየት ብጥረቱ ወለ ክልዶል ለብሰ ለዐለ ለብሰት አፍረንጅየት ወለ እት ክልዶል ለልትአየስ እበ ለብሰት ሰማዲት ሰኒ እንዴ ትሰራወነ አምዕል ጅምዐት ወሰምበት ንኢሽ እት ሻሬዕ ኮምብሽታቶ ምስል ስናቱ ወመልሂቱ ልጀወል ዐለ። እት ሻሬዕ ኮምብሽታቶ ናይ ዮም ሻሬዕ ተሕሪር ልትመሸው ለዐለው ህዬ ውላድ ጥልያን ወመዋሊድ ጥልያን ለቦም ሰበት ዐለው፡ መብዘሖም ጽጉባም ወተጀርቶም። ክምሰል ከረ አልአሚን ለመስሎ እት ሐይ አበሻውል ለሳክናም ላኪን ምስሎም እግል ልትመጣወሮ ለልትቀደር ጋር ይዐለ። ላኪን ከረ አልአሚን ለብሰቶም እንዴ አጽዐደው ወተስሪሐት ጭገሮም ሞዴላት እንዴ ትሰረሐው ህቶምመ፡ “ምን ምን ነሐምቅ?” እንዴ ቤለው ምስሎም ሸነዕ እት ልብሎ ልትመሸው እቱ ዐለው።

እብ ፍንቱይ አልአሚን ምስል ህያብ ረቢሁ ላተ ረያም ብጥረት ወስዩስ መካልቁ እግለ እት ወቅት ንእሹ ለአረይሙ ለዐለ ጭገሩ እት ምግብ ውላድ ጥልያን ወመዋሊድ ጥልያን ለቦም እንዴ ገብአ እብ ሕሽመት ልትመሼ ዐለ። እብ ዝያድ ህዬ ሕሽመት ልትሰምዑ ዐለ፡ ምነ ውላድለ መወለድ ኢጠልየ ለዐለ እግሎም ህቱ አርድ አብዕቦታቱ ወአበዉ ሰበት ገብአ ህዬ፡ ዝያድ ክሉ ሻንን ወሕቡን እት እንቱ ከይዱ ዐለ።

አልአሚን ኮበሪት-እግር ፈቴ ሰበት ዐለ፡ ትልህየ እግል ልርኤ አክለ ጀድወል ትልህየ ፈግራተ አስክ እስታድዩም አስመረ ገይስ ዐለ። እተ ወቅት ለሀይ አስመረ ለትጠወረት እት አፍሪቀ እንዴ ትበሀለት ትትሰሜ ዐለት። ኢጣልዪን ሰበት በነወ ህዬ፡ ምን ክል ድወል ዐለም ወእብ ፍንቱይ ውላድ ጥልያን ምን ወአስክ ኤረትርየ እብ ሰበት ስያሐት እት ተንክሮ ልትረአው ዐለው።

ለወክድ ለሀይ እት መድረሰት ጃልየት ብዙሕ ወራታት ገብእ ዐለ። እሊ ህዬ ክምሰል ከረ ጅምዕየት አደብ ወፈን ትልህየ ኮበሪት እገር ወብዕድ። አልአሚን እት ኩሉ እሊ ክምሰል ደረሳይ ሻርክ ምንመ ዐለ፡ እብ ፍንቱይ ህዬ መተልህያይ ኮበሪት እግር ዐለ። እት መድረሰት ጃልየት አልዐረብየ (መድረሰት አልአመል ናይ ዮም) ፍንጌ ውላድ ወአዋልድ ዲብለ ገብእ ለዐለ ወራታት እብ ንየት ውቅል ልትሓበር ዐለ። ወእሊ ህዬ ዝያድ እግል ልትአመሮ ወዕላቀት እግል ልውደው ሰድዮም ዐለ።  ምነ ምስል አልአሚን ልተልሀው ለዐለው ህዬ አልፈድል ወሑሁ ምነ እሙራም መተልህየት ቶም ለዐለው። አልአሚን እግል ኖሱ አስክ ክልኤ ወሰለስ ዶል እት ትልህየ እግሩ ትሰበረ። ወሐቆሁ ምን ትልህየ ኮበሪት እግር እንዴ ረይም ጌሰ። እተ ወቅት ለሀይ ብዝሓም ፍረቅ ዐለው። ፈሪቅ ሐማሴን፡ ፈሪቅ አከሌ-ጉዛይ፡ ፈሪቅ ሰራዬ ወፈሪቅ፡ በሐር-ቀየሕ ወፈሪቅ አልተሕሪር እግል ልትሀደግ ቀድር።

አልአሚን እህትማሙ እት ትልህየ ኮበሪት እገር ሌጠ ኢኮን ሕዱድ ለዐለ። እት ክሉ እተ አያም ለሀይ ገብእ ለዐለ ወራታት ሰቃፈት ሻርክ ነብረ፡ ክምሰልሁመ አክትበት፡ መጀላት ወጀራይድመ ቀርእ ዐለ። እግለ እተ ወቅት ለሀይ ሰቃፈት ለሀይበ ለዐለየ ክምሰል ጀሪደት ዘመን ወጀሪደት አልዐለም እብ ብዝሔ እት ቀርእ ሉቀት ዐረቢሁ ጠውረ። ምን ፈዳብያም ኬትበት ዐረቢ ወእብ ብዝሔ አክትበቶም ቀርእ ለዐለ ከረ ጆርጂ ሓነ ልትዘከር።

አልአሚን እብ ሓዚ ሰቃፈት እት ብዙሕ መክተባት ለአውሀሌ ዐለ። እትለ አልአሚን ለአትዩ ለዐለ መክተባት ክምሰል መክተበት በሐምዱን እት ጀፈር መስግድ ኩለፋእ አልራሽዲን ለዐለት ምነ እተ ዘመን ለሀይ ለልትዘከር መክተባት አስመራ ቱ። እትለ መክተበት እለ ለዐለ አክትበት ህዬ ሰሩ ለልትዘቤ ወሰሩ ለልትአጀር ቱ ለዐለ። ለበዝሐው ኬትበት ህዬ ክምሰል ከረ ኬትባይ ዩስፍ እድሪስ፡ ዩስፍ አስቦዒ ወእሕሳን ዐብዱልቅዱስ ቶም። ለገብአ ደረሳይ ህዬ አክትበት ናይ እሎም ኬትበት እብ እህትማም ቃልዑ ወቀርኡ ዐለ።

ክታብ እሕሳን ዐብዱልቅዱስ እብ አደብ አልፍራሽ ልትአመር ዐለ። ክቱቡ ህዬ ምስል ሸባብ ለልትመሳኔ ቱ ለዐለ። እብ ዕምር ሸባብ ፍቱይቱ ለዐለ። ላመ ናዩ ጸብጥ እብ ከረ አልአሚን ለዐለው እቱ ዕምር ሸባብ ፍቲ ሸማት ቱ ለዐለ። አልአሚን እምበል ሰቃፈት ዐረቢ፡ ሰቃፈት ምውዳቅ ጸሓይመ ልተበዐ ዐለ። እግል መስል ምን ካልእ ሀገጊት ለትጀመዐ አክትበት፡ ናይ ኬትባይ (ኣርቢን ሎቢን) ወአጃስ ክሪስቲ ወብዕድ አክትበት ከያል (ቅሰስ) ቀርእ ዐለ። ጀራይድ ወመጀላት ጠቢዐት ካርጅየት ላቱ እት መክተበት ባሕምዱን ረክቡ ዐለ። እት ከረ ልብናን፡ ሱዳን ወመስር ምነ እተ ወቅት ለሀይ ዒን ፈን ወሰቃፈት ለዐለ አክትበት ተንክር ምኑ ለዐላ ቱ።

መክተበት ባሕምዱን አክትበት ዲንመ ተአመጽእ ዐለት። ለሸባብ ላኪን እት አክትበት ቅሰስ ልተንከቦ ዐለው። አልአሚን ዎሮት ምነ እብ ብዝሔ አናሺድ ፈቱ ወልልሕኖ ለዐለውቱ። እሊ አስባብ እሊቱ ህዬ እት ዐለም ፈን ወሕላይ እግል ልእቴ ለአተቅደረዩ። መድረሰት ጃልየት ህዬ ሙሽርፊነ ልግብኦ ወመናህጀ እት መስር ልትዳሌ ወመጽእ ሰበት ዐለ፡ አያም ሐርብ መስር ወእስራኤል ሸሃዳት ይአምጸአት ወምሽርፊን ኢነድአት። ሰበቡ ህዬ፡ አቶብየ ምስል እስራኤል ባጥረት ሰበት ዐለት ወእትለ መድረሰት እለ ደርሶ ለዐለው ደረሰ መባጥሮም ምስል መስር ሰበት ዐለ። እለ ሰነት እለ አልአሚንመ በክቱ ኢሰነ እንድኢኮን፡ ክምሰለ ቀደሜሁ እብ ምንሐት ድራሰት አስክ መስር ገይሶ ለዐለው ዐስር ክልኦት ፈስል እንዴ አትመመ አስክ መስር ዐለት ገበዩ። አልአሚን፡ ምዶል ገብእ ድራሰቼ እንዴ አትመምኮ አስክ ደውለት መስር እትበገስ ሌጣቱ ልብል ለዐለ። ላሊ እት ምስካቡ ወእምዕል እት ምውዓሉ። ረቢ ልግበእ እተ ለሓለት እለ ምስል አከይ መናበረት ከንፈሩ እንዴ ነክሸ ለሄርር ሐቆለ ጸንሐ፡ እላመ ሰእየት እለ ግሩም እት መንገአተ ክምሰል በጽሐ ሕሻል በትከት ምኑ። እብ አከይ በክቱ ወአከይ ብሶቱ ህዬ ምስል አርወሐቱ ትራገመ። አልአሚን ምስል ድራሰት ገሌ ሰዳይት እግል ሊዴ ሐቆ ምን መድረሰት ትፈደሰ ዶል ጠዐምየት ለአዘቤ ወዶልመ ምስል ትጃር ህኑድ ሸቄ ዐለ።

ከግድም ድራሰት እት መድረሰት ጃልየት ሐቆ አትመመ ወበክት አስክ ካርጅ ሐቆ ኢረክበ። መሐመድዐሊ ሑሁ እት ገበይ ስከት ሐዲድ ሸቄ ሰበት ዐለ ምስሉ እግል ልሽቄ ትሰአለዩ። አልአሚን እበ ምን ሑሁ መጸአዩ ጠለብ ሽቅል ረድ እንዴ ኢልሀይብ ላኪን ወቅት ህዳይ ርቅየ ዐብዱለጢፍ መጸአ ወዋልዳይት አልአሚን አስክ መንደፈረ እንዴ ጌሰት፡ ምነ ዐብዱለጢፍ ሓድገ እግሎም ለዐለ እንሰ ምነ እንዴ አዝቤት ወለተ አትሀዴት።

ሐቆ ህዳይ ርቅየ፡ አልአሚን ገመሚቱ ብዙሕ ዶል እት አስመረ ሽቁል እግል ልሕዜ ወዶልመ እግል ካርጅ ልትዐዴ ወብዕድ አፍካር እቡ ሐንገሉ ልትበጭበጭ ዐለ። መናበረት ዐድ አልአሚን እብ ሑሁ ትትሳየር ምንመ ዐለት፡ ሑሁመ እሲቱ ሰበት ትረሐመት ምኑ፡ ሓለት ነፍስየት ወደ ወሓለት መዔሸቶም ምን ሀጎጋይ እት ወዲቅ ጌሰት። አዜመ ምስል ሰቃፈት ወሉቀት ዐረቢ፡ አምር ሉቀት ጥልያን ሽእ ምህም ገብአ እቱ። ህግየ ጥልያን እግል ልድረስ ህዬ አናበተ። እግል ካልእ ዶል ህዬ እት ክልኤ መድረሰት አተ። አስክ ሓምሳይ ወሱሳይ ህዬ እብ ህግየ ጥልያን በጽሐ።

እት አርበዓታት አሕዛብ ብዙሕ ወሼዕ ወልዝህር ሰበት ዐለ፡ ሸባብ እትሊ አሕዛብ እሊ ልትነዘም ወዎሮትከ ናዩ ሕዝብ ለአይድ ለዐለ እቱ ወክድ ቱ። ኤረትርዪን እትሊ ውቀት እሊ እብ ሮሕ ወጠንየት ልሽዕሮ ዐለው። እት ፍንጌ እሊ አሕዛብ እሊ ለዐለ ቴለል ወእብ እስትዕማር ጀሬ እቶም ለዐለ አከይ መዋዲት ወፍተን፡ ክምሰልሁመ እብ ዲን ወምዴርያት ገብእ ለዐለ ዋይዲባት ምን ልብ ገቢል ባዲ ይዐለ።

ላመ ሕዝብ ውሕደት አው ኣንድነት፡ ዘርኡ ለዐለ አሽዋክ ፍትነት እብ ዲን ወቆሚያት እብ ሰዳይት ውላድ ጋነ ክምሰልቱ ምን ልብ ናይለ እት ወጠንያይ ትልም ኣትያም ለዐለው ሕቦዕ ይዐለ ወስቱር። ክምሰል ከረ አልአሚን ዐብደለጢፍ ለመስሎ ሸባብ ላኪን ክሉ ገብእ ለዐለ ከይናት ወዋይዲባት አክልሕድ ልፍሁሙ ዐለው። ሰበቡ ህዬ፡ ወጠንየት መዐነተ ፍህማመ ሰበት ዐለው። አልአሚን ህዬ፡ እግለ እትሊ ትልም እሊ እግል ልእቴ ለአተቅደረዩ እት ካልኣይት መርሐለት ክምሰል በጽሐ እበ እት ናዲ ክልኤ ምዴርየት ገብእ ለዐለ ተዕቢኣት ቱ። (ምዴርያት ምፍጋር ጸሓይ ወምውዳቅ ጸሓይ እትሊ ናዲ እሊ ብዝሓም መደርሲን ክምሰል ከረ እስታዝ ዐብደል ዐለቀ፡ ወእስታዝ መሐመድኑር እግል ከረ አልአሚን ወጅማዐቱ እንዴ ትላከዎም ለአትፋዙዑዎም ዐለው። እሎም ምደርሲን እሎም ህዬ ኤረትርየ ደውለት ክምሰልተ ወሐቀ ወሐቅ ሸዕበ እብ አቶብየ ክዩድ ክምሰል ህለ እንዴ ኢለሐበዖ ሸረሖ እግሎም ዐለው።

እሊ ወጠንያይ ቴለል እት ነፍሶም ዘርእ እሎም ለዐለ ህዬ እት መድረሰት ጃልየት ልግበእ ወመድረሰት እስላምየት እብ አሳስለ እብሊ ወጠንያይ መባጥሮም እሙራም ላቶም መደረሲን ወእብ ፍንቱይ ከረ እስታዝ መሕሙድ (ካስትሮ) አዜ እት ስዑድየ ነብር ለሀለ መዕነት ወጠን ሚ ክምሰልተ እግል ለኣምሮ አተቅደረዮም። እተ ሰኒን ለሀይ ለዐለ አሕዛብ ለትፈናተ ሽዑር ዘርእ ሰበት ዐለ፡ ክምሰል ሕዝብ (ኣንድነት) እት ነፍስ ገቢል ፍንቲት እብ ዲን ወቆምየት ፍተን ዘርእ ወአከይመቅሬሕ ለአትሳውር ወፍንጌር ፍንጌ ገቢል ከልቅ ዐለ። አልአሚን ወመልህያሙ ላኪን እተ ወቅት ለሀይ ወጠንያይ ሮሕ ለከልቅ መናሺር ወዝዖ ዐለው። እግል አልአሚን እት ከጥ ወጠን ለኣተው ህዬ፡ ከረ እስታዝ ዐብዱርሕማን መሕሙድ፡ ወእስታዝ መ/ዐሊ አልአሚን ቶም።

ከረ አልአሚን ኖሶም እንዴ ፈሀመው እብ ዶሮም ብዕዳም ሸባብ ለአፍህሞ ወነዝሞ ዐለው። ለወቅት ለሀይ ህዬ እግል ሸባብ ወቅት ምህምቱ ለዐለ። ለምስል አልአሚን ዐለው ደረሰ ክሎም መንደሊታት ወነኣይሽ ሰበት ዐለው ፈርሀት ትግበእ ወበሀጅ ይዐለ እሎም። እት መባጥሮም እንዴ ሐጠጠው ጀላብ ሸዐብ ወወጠን ለልትረአዮም ወዱ ዐለው። እሎም ሸባብ እሎም አክለ መናሺር ተሀየበዮም ህዬ እት ሓዋሽ መስኡሊን ወቃደት ዴሽ ወአብያት ጀዋሲስ ሕኩመት እንዴ አተው መናሺር ወግሮ ወእብ ፈርሀት ክምሰል ልትበጭበጮ ወድዎም ዐለው። ለእትሊ ወጠንያይ ከጥ ኣትያም ለዐለው ክሎም እት ድህርት መናበረት ነብሮ ሰበት ዐለው፡ ብዙሕ እህትማም ወተቅዪም ልትሀየቦም ይዐለ። እት ካልእ አውቃት ህዬ ለብሰቶም እንዴ አገረመው ክመ ሐቴ ኢዋድያም እት ሱግ ሸነዕ ልብሎ ዐለው።

አልአሚን ምነ ለትወቀለ ሆቴል እቱ እንዴ ዐርገው ምን ረአሱ መናሺር ፈንጥሮ ለዐለውቱ። ከረ ፍንዱቅ ሚየ ጀፈር መስግድ ዐቢ ለህለ ወሐሬ ምኑ እት ክሉ አብያት ልትወዘዕ ዐለ። አጅህዘት አምን ህዬ እግል ሰብ አብርየእ እንዴ ጸብጠው እግሎም ቀትሎ ወለኣስሮ ዐለው። እተ ወቅት ለሀይ አጅህዘት ጥባዐት ሰበት ይዐለ ገሌ አቅሸት ቤት ክስታን ኮቶሊክ ሰድዎም ዐለው። ህቶም ህዬ፡ እት ሐረከት ተሕሪር ኤረትርየ ንዙማም ዐለው። አልአሚን ለአምዕል ለምህመት ተውዜዕ መናሺር ትትሀየቡ ላሊ ድንጉር እት እንቱ እት ቤቱ ለዐይር ዐለ። ዋልዳይቱ ላሊ እብ ግዲደ አስክ ህቱ ለዐይር እንዴ ኢትሰክብ ሹቅልት ወእበ ሓለት እስፍት ዲብ እንተ እት ተርህ ትጸንሑ ዐለት።

ልተላሌ …