Wp/tig/ጀዚረት ደሴ

ደሴ ሐቴ ምነ ዝያድ 360 ጀዛይር ኤረትርያ ተ።ምን በጼዕ 33 ኪሎ መትር እንክር ግብለት ምፍጋር ጸሓይ እት ፍንጌ ሖር- ዙለ ወቡሬ ህሌት። ምስል እዳረት ምዴርየት ደህላክ ለትደየር ሐድ 748 ሄክታር ርሕብ ምድር ለትመልክተ። ደሴ ለትብል ስሜት ምን ‘ደሶ’ ለትብል ናይ ዐፈር ከሊመት ለትነሰአት እትገብእ፡ መዕነተ ጀዚረት በህለት ቱ። ደሴ ሐቴ ምነ ሸዐብ ለነብረን ሑዳት ጅዛይር ኤረትርየ ዲብ ገብእ፡ ብዝሔ ሸዐበ ሐድ 160 ነፈር ዲብ 30 ዓኢላት ለልትከምከምቱ። መንበረት እሊ ሸዐብ እሊ እብ ተማመ ዲብ ጀለቦት ዓሰ ተአተንክብ። ለበዝሐው ስካን እለ ጀዚረት ምን ወሬሕ ኦክቶበር አስክ ወሬሕ ኣፕሪል ዲብ ጀለቦት ዓሰ፡ ምን ማዮ አስክ ሰብተምበር ህዬ ዲብ ጀለቦት ዓሰ ወኣሪ ሕድረ ወአጽፋር ተ። ደሴ ምን መውህበት ጠቢዐት ብዝሔ መክሉቃት፡ መትረቃብ እግል ስያሐት ወተእሪካይ አሳስ ለበ ጀዚረት ተ።
ጀዛይር ኤረትርየ ምን ሰለስ ለትፈናተ አሳስ ለትአሰሰየ እትገብአ፡ ዝያድ 317 እብ ለሞተ ብለቅ ዕንቦበ በሐር፡ 36 ጀዚረት ብርካን፡ ለተርፈአየ 7 ህዬ ናይ አርድ አሳስ ለበንተን። ደሴ ምነ ሕዩባት ገዛይር ደህላክ ለሐቴ በይነ ምስል ምድር ለትጨመረት ወአሳሰ ምን ምድር ለትፈጠረት ተ። እለ ጀዚረት ዲብ ሒን አውል ለሕልፍ-ሕልፍ እንዴ ቤልከ ለልትረኤ ሐጫይር ዐነክለ እብ አስዕር ልትገልበብ። እምበልሁመ ዕጨይ-ዐባዪ ክም ህጥም፡ ዐቅበ ወዐዳይ እተ ምዱድ ጋድሞታት ወዐነክል ገምል እት ህለ፡ ጬወት ለልትሐመል እብ እንክር ምውዳቅ ጸሓይ እት ግንራሪብ ናይለ ጀዚረት ባቅል ቱ። ለበዝሐ ግንራሪብ ናይ እለ ጀዚረት እብ ሖጸ ወብለቅ ለትገልበባቱ፡ ሕልፍ-ሕልፍ እንዴ ቤልከ ለልትረከብ አልበዐትመ ምነ ግርመት ጠቢዐት ለሰርግያ ቱ። እት ሒን ዝላም ስሕል ለልትፋሬ ሔዋን ዐድ ወከደንመ ነብረ። አጣል፡ አባግዕ፡ አሐ፡ እንሰ ወአዱግ ምን ተዋበ እት ገብእ፡ እተ ቀበትለ ድጌ ላቱኒ ክም አነጺት ወደመሚት ለመስል ሔዋናትመ ሀለ። ግንራሪብ በሐር ጀዛይር ኤረትርየ ምነ ክልቀቱ ግሩም ምንማቱ፡ ሰኒ ወአማን እግሩሙ ለህለ ሰራይር በሐር ቱ።።ሰራይር በሐር ምነ መናበረቱ ለልትበገስ ዲብ ክልኤ ልትከፈል። ሰራይር በሐር ወሰራይር ግንራሪብ በሐር ህዬ ልትበሀል። ሰራይር በሐር ዓሰ ዲብ ልትካረፍ ለበዝሐ ወክዱ እት ለአበዴ፡ ሰራይር ግንራሪብ በሐር ላኪን ለበሐር ክም ትፈረረት፡ እተ ግንራሪብ ለገብአ ሕያይ ወማይት ዲብ ልትለቀመ ነብረ። እሊ ክልኤ ጅንስ ሰራይር መስከቡ ዲባ አርድ ለይቡስ ናይለ ገዛይር ቱ። እብ ውዛረት ርዝቅ በሐር ዲብ ሰራይር እብ ባሕሲን እተ ገብአ ሕፍዝ ወታያን፡ ዝያድ 200 ጅንስ ሰራይር በሐር ወምድር እት ግንራሪብ ጀዛይርነ ክም ሀለ ለአክድ። ምን እሊ ለ74 ጅንስ ሰራይር ናይ ግንራሪብ በሐር ገብእ እት ህለ፡ ለብዝሐ ሰራይር ላኪን እት ወክድ አውል ምን በራድ እግል ልትሰለም ምን ቅብለታይ ገለብ እዲነ እግል ሓዚ ነብረ ወሓለት ጀው ሰኔት ለለጅእ ዲበን ቱ።
ጀዛይር ኤረትርየ ህዬ፡ እለን ቃራት እዲነ እንዴ ተዐደ ለመጽእ ሰራይር ለልትሐደረ ሰበት ተን፡ እግል ስያሐት ሰኒ ውጡያት ተን። ሐቴ ምኑ ህዬ ጀዚረት ደሴ ተ። ሰራይር ድበዕ ምን አግደ እግል እለ ጀዚረት ግርመት ስርጉየ ለሀላቱ። እብ ውዛረት ርዝቅ በሐር እበ ለገብአ ታያን ዝያድ 41 ጅንስ ሰራይር በሐር፡ 21 ሰራይር አርድ ክም ነብረ እኩድ ሀለ። ምነ ፍሩጋት ለህለየ 41 ጅንስ ሰራይር 26 ለሰብከ ወሳግመ እትገብአ፡ ለተርፈየ ህየ ዳይማት ዲብ መስከበን ተን። ደሴ ምነ ምድረ ዲብለ በሐረ ምን ንትወለብ፡ ምስል ብዝሔ መክሉቃት ዝያድ ጄዝበይት ወፍቲት ወድየ። ዎሮ ምነ እድንያይ እህትማም ለልትሀየቡ ገጹ ዲብ ሰሪት ለህለ ጋብሌ በሐርቱ።።እሊ ለልአረይም ወለአቀብል ሔዋን ምንማ ቱ፡ እትሊ ባካት እሊ ላኪን ሰነት እብ ግዲደ ኢልትሐገል። ለበዝሐ ወክድ ቀበት በሐር ለበልዕ ዲብ ገብእ፡ ምን ወሬሕ ዲሰምበር አስክ ወሬሕ ጁን እት ሸምሸም ግንራሪብ ናይ እለ ጀዚረት እለ ቤጭ እግል ልትዋለድ ፈግር። እብ ፍንቱይ ብለቅ ወሸምሸም ለትሓበረ ዲቡ በካት እግል ጋብሌታት ሰኒ ውጡይቱ። ሰበቡ ህዬ፡ ምን ክየድ ንዋይ ወአዳም ለሔሰ ሰበት ቱ። ምነ ዲብ እዲነ ለህለው 7 ጅንስ ጋብሌ ለሐምስ ዲብ ኤረትርየ ልትረከቦ። ምኖም ለክልኤ ጅንስ ዲብ ጀዚረት ደሴ ህለው። እብ ስሜት ናይለ ደዋዬሕ “ሊደ” ለልትበሀል ጅንስ ጋብሌ እግል እሊ ባካት ክም መውለዲ ወሓዚ ሙነት ልትነፈዕ እቡ እት ህለ፡ “ቢሰ” ለልትበሀል እብ ብዝሔ ዲብ ኤረትርየ ለልትረከብ ጋብሌ ህዬ፡ እግል እሊ አማክን ደሴ ክም ናይ ሙነት ባካት ሌጠ ለሐዝዩ። ስካን ደሴ እግ’ለ ቢሰ ለልትበሀል ጋብሌታት ክም ቅያር ዓሰ ወስራይ ናይ ለትፈናተ ሕማም ሰበት ልትነፍዖቡ፡ አያም ቦም ልትነዐዉ። ለትፈናተ ሓባር ለቦም እግለ ለኢልአምሮም፡ ብለቅ ለመስሎ ዲቡ ጋብሌታት፡ አርወሕ ለቦም ለልአተንፍሶ፡ ለበልዖ፡ ለሰቱ፡ ለልዐቡ ወለ መይቶ እብ ለትፈናተ ሓባር ቀዬሕ ወሊኒ ለትሰርገው እብ ብዝሔ አሽካል፡ “ዕንቦባታት በሐር” እት ልብሎ ሰምዎም። ምን ማይ በሐር ምን 1 አስክ 30 መትር ቆሪነ ልትረከብ። ጀዛይር ኤረትርየ እበ ለበንቱ ሰኒ ወግሩም ሞቀ ወነዲፍ ማይ፡ ዕንቦባ በሐር እግል ልፍሬ እተን ቀድር። እት በሐር ቀየሕ ሐድ 300 ኖዕ ዕንቦበ በሐር ለሀሌ ዲብ ህለ፡ ምን እሊ ለ200 ዲብ ኤረትርየ ሀለ። እት ኤረትርየ ምነ ለልትረከብ ዕንቦበ በሐር እብ ግርመቱ ወብዝሔሁ ዐጀብ ለልአተብለ ዕንቦበ ግሩም ዲብ ደሴ ሀለ። እትለ ጀዚረት 51 ጅንስ ዕንቦበ በሐር ህለ። እብ ፍንቱይ እብ ቅብለታይ እንክር አስክ ሐድ 10 ኪሎ መትር እንክር ጀዚረት ማዶት ምዱድ ለህለ ዎሮ ምነ ናይ በሐር አርዛቅ ናይ እለ ጀዚረት እላቱ። እትሊ ርሒብ ዕንቦበ በሐር ለትፈናተ አጅናስ ዓሰ ወዕንቦባታት ሀለ። በሐር-ቀየሕ እበ ዲብ ዕንቦበ በሐር ለነብር ጅንስ ዓሳታት ወጂብ ዲብ ዐለም ራብዓይ ደረጀት ትጸብጥ። እት በሐር ቀየሕ ምነ ለነብር ዓሰ ወዕንቦበ በሐር ዝያድ 12% እትለ በሐር እለ ኢገብአ ምን ገብእ፡ እት ብዕድ አብሑር ዐለም በታተን ኢሀለ። ጀዚረት ደሴ ህዬ፡ እሊ አጅናስ ዓሰ እሊ ምነ እብ ብዝሔ ለልትረከብ እተ ሰበት ተ፡ እብ በርከት መክሉቃተ ዝያደት አሀምየት ለሀይበ። ለእግል ትርአዮም ገሌ ለትሀይብ እብ ናይ መናዝር ዓሰ ለልትአመሮ ለትፈናተ ሓባር ለቦም ለአግደ ዕላመት ናይ እለ ጀዚረት እላቶም። ሕንጻይ ዓሰ፡ ጥምብልዔ-ዓሰ ወመልኣክ ዓሰ ገሌ ምነ ቤጽሐት ለልስሕብ አጅናስ ዓሳ ቶም።
ጀዚረት ደሴ እምበለ ዲብ ለዐል ሽርሕት ለህሌት በርከት መክሉቃተ፡ እብ ለትፈናተ ብቅል በሐር ለትሰርጌት ተ። እት በሐር ለህለ ሰዐር በሐር ወሀረሞ-በሐር መስከብ ናይ ለትፈናተው ሕያያም ቱ። ለቀለው ሔዋናት በሐር ክም ለዋው በሐር ነዳፍ ገዚረት ደሴ አብያት ጋሸ ጀዚረት ደሴ ገሌ ምን ሕያያም ጀዚረት ደሴ ሕድረ ወኢኮሎጂያይ አትሐዘዮት ለቦም ዓጭም ለአለቦም ሔዋናት በሐር ለትፈናተ እቅትሳድያይ መናፌዕ ለቦም ገሌ ምነ ግርመት በሐር ጀዚረት ደሴ ቶም። ጀዚረት ደሴ እብ ግርመተ ወብዝሔ መክሉቃተ ሌጠ ኢኮን ለትትአመር። ናይ አዝቡን ቀዳም ተእሪክመ ብእተ። እት ምውዳቅ ጸሓይ እንክረ ሰበብር ናይ አክለዐት ወድዋናት ወለትፈናተ ኣሳር ክም ህለ ዲበ ወልሰዕ ቁሪነ ለቡ ድራሳት ክም ለአትሐዝየ፡ እሊ ርኩብ ዲበ ለሀለ አሻይር መሬሕ።እት መደት ተጠውር አዱሊስ ወዙለ፡ ገሌ ክፋል ናይ እለ ጀዚረት ቆም-ሮም ክም ሚነት ልትነፍዖ እበ ክም ዐለው ልትሀደግ።
እለ ጀዚረት እበ ለህሌት እለ ግርመት በር ወበሐር፡ ምነ እግል ቲጊሱ ለጀዝበከ ወለዐጅበከ አራዲ ተ። ምን በጼዕመ ሐቆ ጀዚረት ሼክ ስዒድ ለቀርበት ጀዚረት ሰበትተ፡ ዝያድ እህትማም ትረክብ። እሊ እት ወግም እንዴ አተ፡ ዲብ ሙስተቅበል ቤጽሐት ዝያድ ለረቁበ ጀዚረት ክም ገብእ ሸክ አለቡ። እት ግብለታይ ጠረፍ ናይ እለ ጀዚረት ብዞሕ አንሑስ ወአትኩል ሽቁይ ህለ። እሊ እግለ ጀዚረት ሰኒ ወአማን ግርመት ሃይበ ህለ። አብያት ዓዳት ወሆቴላት ለመስል ሰበት ቱ፡ እበ ለልሀይቡ ከደማት እግል ቤጽሐት ለልአትናይት ቱ። እግለ ለህለ እግልነ ለልአትሐብን ውርስ ዓዳት ዲብ ዐለም መትኣመሪ ወክም ኣሳር እግል ልክደም ቀድር።
ውዛረት ርዝቅ በሐር ምስል ሰብ ሽርከተ እት ትትሳዴ፡ እግል ጀዚረት ደሴ እበ ለህለ እግለ አርዛቅ ጠቢዐት ወበርከት መክሉቃት፡ ክምሰልሁመ ውርስ ኣሳር ቀዳም አሀምየተ እት ስያሐት እግል ጀዚረት ደሴ ወብዕዳት ክልኤ ጀዛይር(ማዶት ወሼክ ስዒድ) ቀትረ ሕዝዕት እግል ልግበአ ስታት ህለ እለ። አግደ ሀደፍ ናይ እሊ ሕዘዕ እሊ ህዬ፦
1.መትሓፋዝ ዲብ ግርመት ጠቢዐት ምድርነ
2. አከቦት ወራቀቦት ሕያያም በሐር ወምድር እግሎም አካን ድራሰት ፍትሐት
3.አከቦት ተእሪካይ ወቀዲም ኣሳር
4.እቅትሳድያይ ወስያሕያይ መናፌዕ እብ ተአስትህል መትነፈዕ።
እግል እሊ ለትፈናተ መናፍዕት ለቡ ውርስ ዓዳት ወጠቢዐታይ አትሐዘዮት እት እቅትሳድ ለልሀሌ እሉ ዶር፡ ዎሮ እግለ ዎሮ ለኢደምር እቡ አግቡይ እቡ እንዴ ትደይሩ ዲብ መናፍዕ አውዐሎቱ።