Wp/tig/አድጋማት ትግሬ ክምኩም

ድግም ፈረስ

እናስ ፈረስ እንዴ ትጸዐነ፡ ላሊ እብ ቀበት ድበዕ ሐል'ፍ ዐለ። ለምድር ጽልመት ቱ ለዐለ። ወለእናስ እት ድዋሩ ሴማመ እግል ልርኤ ኢቀድረ። እት ስምጥ ለገበይ ዕጨት ዐባይ ዐለት፡ ወዎሮት ምን ለአቅሹና እባ ረአስ ለገበይ ምዱድ ዐለ። ለእናስ እብ ሸፋግ እት ፈረሱ እንዴ ገአ ገይስ ዐለ፡ ወእብ ስደፍ ለቅሽንለ ዕጨት ረአሱ አድመዐዩ፡ ወእብሊ' እት ምድር ፍንጸሓት ገአ፡ ወክምሰል ኢቀን'ጽ ትደመ˚ዐ።

ለፈረስ በጥረ ወምንዲ ትወለ'በ ለበዐሉ ረአ። ወገሌ እዋን ክምሰል አተ ቅበለዩ፡ አስክላ ምናì መጽአ አካን እግል ልስዔ አንበተ፡ ወአጊድ እታ‛ መጽአ። ምና˚ታ ለባብ ዐቢ ድቡእ ምን ዐለ እግል ልእቴ ኢገአት እሉ። ለዶል ለፈረስ እብ እገር ሐሩ ለባብ እግል ልላድድ አንበተ። እብ እሊ' ለዐድ ፈዝዐው ወገሌሆም እት ለባብ ዛብጥ ለዐለ መን ክምአል ቱ እግል ልርአው ፈግረው። ለፈረስ በኑ እምበል ፋርስ ክምሰል ረአው ለእናስ ገሌ ብቆት ክምሰል ጀሬት እቱ‛ ፈሀመው።

አሰር ለፈረስ እት ገይሶ፡ ለፈረስ ተለው። ወለፈረስ በዐሉ አስክ ለወድቀ እተ አካን መርሐዮም፡ ወለእናስ ዋድቅ እት እንቱ እብ አርወሐቱ ጸንሐዮም። ረፍዐዉ ወእት ዐዶ'ም ጾረዉ ወሰኒ ተንተነዉ'። ወለእናስ ብዞሕ እንዴ ኢደንግር ሐየ፡ ፈረሱ አንገፈዩ።

“ፈረስ ላብብ ቱ ልትበሀል፡ ለበዜሕ ዶል ዎሮ ፋርስ እብ ፈረሱ ነግ`ፍ።”

ድግም ክልኦት በዐል አድግ

ክልኦት እናስ እት ገበይ ሕድ ትከበ'ተው። ወክል-ምኖ'ም አድግ ዐለ እሉ፡ ወለሰብ እግል ሕድ ትሳለመው። ለአዱግ ህዬ እት ኣንፍ ሕድ እንዶ ቀመው እግል ሕድ ጼነው።

ለዶል ዎሮ ምን ለሰብ እግለ መለ’ሀዩ፤

“ሕናዲ እግል ሕድ ትሳለምነ፡ ለአዱግ ህዬ እግል ሚ እት አፈች ዐድ-ሕድ ደነ'ው?” እት ልብል ትሰአለዩ።

ከለመለ’ሀዩ፤ “እለ ኢተአም'ረ? ሐቴ‛ መደት፡ አዱግ እንዶ ተአከ`በው ዎሮ አድግ ፈዳብ እት ረቢ˚ ልእካም ቶም። ለአድግ እት ረቢ' እግል ልጥረዕ እሎም፡ በሀለት ረቢ‛ ምን ሐንቴ አዳ'ም ሕር እግል ለአፍግሮ'ም ምን ሐዘው ቱ። ከለአድግ ለትለአከ፡ “ዐቅበለ ሚ ኢፋሉ?‛ እንዶ ቤለው፡ እግል ሕድ ልትሰ አሎ ሀለ'ው።” እት ልብል በልሰ እቱ'።

ወገድም አዱግ ክሉ እብ እለ‛ ጋሪት እለ‛ ሕድ ልትሰ˚አል፡ ወእት አፈች ሕድ ደን‛ን ልትበሀል።

እትለ ድግም ክምሰለ ለቀረእናሁ፡ ክል-ፍጡር፡ አስክመ አድግ፡ ሕርየት እግል ልርከብ ንየት ብዝሕት ቡ።

ድግም ፈረስ

እናስ ፈረስ እንዴ ትጸዐነ፡ ላሊ እብ ቀበት ድበዕ ሐል'ፍ ዐለ። ለምድር ጽልመት ቱ ለዐለ። ወለእናስ እት ድዋሩ ሴማመ እግል ልርኤ ኢቀድረ። እት ስምጥ ለገበይ ዕጨ'ት ዐባ'ይ ዐለት፡ ወዎሮት ምን ለአቅሹና እባ ረአስ ለገበይ ምዱድ ዐለ። ለእናስ እብ ሸፋግ እት ፈረሱ እንዴ ገአ ገይስ ዐለ፡ ወእብ ግደፍ ለቅሽንለ ዕጨት ረአሱ አድመዐዩ፡ ወእብሊ‛ እት ምድር ፍንጸሓት ገአ፡ ወክምሰል ኢቀንጽ ትደመ'ዐ።

ለፈረስ በጥረ ወምንዲ ትወለ’በ ለበዐሉ ረአ። ወገሌ እዋን ምሰል አተ ቅበለዩ፡ አስክላ ምና መጽአ አካን እግል ልስዔ ንበተ፡ ወአጊድ እታ‛ መጽአ። ምና'ታ ለባብ ዐቢ ድቡእ ምን 1 እግል ልእቴ ኢገአት እሉ። ለዶል ለፈረስ እብ እገር ሐሩ ገብ እግል ልላድድ አንበተ። እብ እሊ ለዐድ ፈዝዐው ገሌሆም እት ለባብ ዛብጥ ለዐለ መን ክምአል ቱ እግል ፲አው ፈግረው። ለፈረስ በኑ እምበል ፋርስ ክምሰል ረአው ናስ ገሌ ብቆት ክምሰል ጀሬት እቱ˚ ፈሀመው።

አሰር ለፈረስ እት ገይሶ፡ ለፈረስ ተለው። ወለፈረስ በዐሉ ክ ለወድቀ እተ˚ አካን መርሐዮም፡ ወለእናስ ዋድቅ እት እንቱ እብ አርወሐቱ ጸንሐዮም። ረፍዐዉ ወእት ዐዶ'ም ጸረዉ እኒ ተንተነዉ። ወለእናስ ብዞሕ እንዴ ኢደንግር ሐየ፡ ፈረሱ አንገፈዩ።

“ፈረስ ላብብ ቱ ልትበሀል፡ ለበዜሕ ዶል ዎሮ ፋርስ እብ ፈረሱ ነግ'ፍ።”

ድግም ወዐላ ዐነጺ'ት

ድሙ‛ ምን በዲሩ አባይ ዐነጺ'ት ቱ ወእብ እለ ምስምሰ ሓቲ ምዕል ዐነጺ'ት እጅትመዕ ወደ። ወለዐነጺ'ት ክምሰል ትጀም ክእነ˚ ገመ፤ “ሕነ እብ ድሙ በዴነ ሚ ኒዴ?”

ገሌ ምነ ለዐነጺ'ት፤ “እግል ድሙ ህሮማይ (መደወን) እት ስጋዱ ንእሰር እቱ። ወእግል ልቅተለነ˚ ወክድ መጽ እሪ ለክርን ለህሮማዩ እንዶ ሰምዐነ፡ እንሰኬ‛ ምኑ‛፡” እት ልብል ፍክረቱ ሀበዮም።

ወክሉ‛ ለዐነጺ'ት፤ “እላ˚ ጎማት ሰኔ'ት ተ። ምን ድሙ እግል ንንገፍ እለ ኒዴ፡” እት ልብል ለሐሳብ ትከበ'ተ፡ ወጎማቲ በትከ።

ለዐነጺ'ት ጎማቶም ክምሰል በትከው እት በርጆ ወሆርያ እት ወዱ‛ ዐዶ'ም አተው። እት ዐድ ክምሰል አተው፡ እት ቤት ታርፍ ለዐለ አብዕቦም ትከበ'ተዮም። ወለውቀቶም ክምሰል ረአ፤ “ለጎማት ሰልጠት እልኩም ማሚ? ወሚ ገሜኩም?” እት ልብል ትሰአለዮም። ወለዐነጺት፤ “አብዕቦ፡ ሕነ ገሜነ። እግል ድሙ ህሮማይ እት ስጋዱ እግል ንእሰር እቱ በተክነ ወገሜነ፡ ከክምሰል ሸአጌነ’ ለህሮማይ እንዴ ሰምዐነ እግል ንስኬ ምኑ ትዋፈቅነ፡” እት ልብሎ በሸረዉ።

ወለዐንጻይ ለግንዳብ፤ “ሰኒ ገሜኩም ውላጄ ፡ ደአም አዪ ምንኩም ቱ ለህሮማይ እት ስጋድ ለድሙ' ለልአስ'ር?” እት ልብል ትሰአለዮም። ለዐነጺ'ት ሰኣል አብዕቦም ክምሰል ሰምዐው ደንገጸው። ወኖስ ኖሶም፤ “አብዕቦነ፡ አማኑ ቱ፡ ለድሙ መን ጸብ'ጦ' እልነ፡ ወመን ምኒነ ህሮማይ እት ስጋዱ እግል ልእሰር ረዴ ?” ትባሀለው፡ _ ወእብ እለ ለጎማቶም ግምሽ ገአት ከተርፈት።

ከአዳ'ም እብ መሰል፡ ግምሽ እግል ለገአት ጎማት፤ “ክምሰል ወዐለ ዐነጺ‥ት ገአት፡” ልቡለ።

ድግም ሐረውየ ወሐረም'ዝ

ሐቴ` መደት ሐረውየ እት ምግብ ድሜ እንዶ ገአ፡ ገሌ ምን ምድር እንዶ ሐፍረ በሌ'ዕ ዐለ። ወዲብ ለሐረም'ዝ መትንዕያይ መጽአ ከእብ ለመንዱቅ እት ዎሮት ምን ለሐረም'ዝ ዘብጠ። ጠልገት እግል ለሐርማዝ እንዴ ሰሕተት እግል ለሐረውያ አድመዐት።

ወለድሜ፤ “ሐረውያ ትደመዕከ!” ቴሎ‛። _ ወለሐረውያ፤ ነሲብ ቱ እንድ-ኢኮን፡ ምን እሎ'ም ክልኩም እልዬ ሚ ወአድመዐት፡” ቤለ። ወለድሜ ሰኬት። ሐረውያ ላተ እት ለአካን ሞተ። ከአዳ'ም እብ መሰል፡ እት ምግብ ብዝሓም ዲብ እንቱ ገሌ ምን ረክ'ቦ'፤ “ነሲብ ቱ፡ ቤለ ሐረውያ፡ ቀበት ድሜ ትረገ'ዘ፡” ልብል።

ድግም በይሖ

በይሖ እት ከብድ እሙ እት እንቱ፡ እሙ` ማይ ወርደት። ወሐርበ ክምሰል መልአት ለለአጸውረ‛ ኢረክበት። ወበይሖት ምን ከብድ እሙ˙ ፈግረ ወለሐርበ አጾረየ ወክምሰል አጾረየ እት ከብድ እሙ‛ ዐቅበለ።

ለእሲ'ት ቤተ ክምሰል ዐቅበለት ምሕጽ አንበተየ። ወአንስ እግል ለአውልዳሀ እት ረአሰ ትጀመዐየ። ለዶል እባ'-እባ'ሁ በይሖት ምን ከብድ እሙ እንዴ ኢልርእያሁ ፈግረ ወእግል ለአንስ፤ “አነ ኖሼ እትወለ'ድ፡ እምዬ ኢትቅረባሀ” ቢለን ወክእነ ኖሱ ትወለ'ደ።

በይሖ ክምሰል ዐበ ምስል አንስ ሓሎታቱ ትበአሰ። ወሓቲ ምዕል፡ እት ቤት እሙ እት እንቱ ሓሎታቱ እግል ልሽበቡ መጽአው። ወበይሖ ምጽአት ሓሎታቱ ክምሰል ኣመረ፡ ከርሱ ቤት እሙ` አተ ወእንዴ ኢልርእዎ ሸሐለላ እንዶ ነስአ ምን ደም መልአዩ ወክልኦት ረአሱ አስረ ከእት ስጋድ እሙ አስረዩ። ወክእነ' እት ወዴ‛ ሓሎታቱ ኢረአዉ'።

እንዶ ፈግረ ሓሎታቱ ትሳለመ ከእግል እሙ፤ “እግል ሓሎታቼ አጊድ በጊድ ነብራ ውደይ እሎም፡” ቤለ'። ወሐር ደንገርኪ እንዶ ቤለ ትቀጸ'በ እታ'፡ ወእንዶ አደበ'ረየ ክምሰል ለሐር'ዶ˚ ትመስ'ለ ከሰኪ'ን እንዶ ነስአ እት ስጋድ እሙ ከረየ ከለሸሐለለ ነትፈ በ ወደምለ ሸሐለለ እብ ለስጋደ ትጃነነ።

ለዶል ለሓሎታቱ፤ “እኩ'ይ ወዴከነ ፡ ሕትነ ቀተልከ፡” እንዶ ቤለዎ' እት ለአካኖም ብዞሕ ደንገጸው።

በይሖ ክርንቱ እንዴ ወቀ'ለ፤ “አንስ ክእና ምን ኢወድ'ወን አጊድ ኢለአሰልጠ። አንስኩም-ማ ከእና ምን ኢወዴኩመን እበ ቱ ለጋሻይኩም አጊድ ኢለሐርበ።” ወእንዶ ወሰ'ከ፤ “እብ ሕትኩም ህዬ ኢትደንግጾ፡ ስራየ ምስልነ ወእት እላ˚ ሀለ'፡” እት ልብል አትዳፍኣዮም። ሐቆሃ እት እሙ' እንዶ ደነ፤ “ሳርየ፡ ማርየ፡ ሳርየ፡ ማርየ፡ ሳርየ፡ ማርየ።” እት ልብል ክብ አበለየ።

ወሓሎታቱ እሊ` ክምሰል ረአው፤ “አንስነ ክእነ` ምን ነሓርደ'ን ቀንጸ እልነ?” እት ልብሎ ትሰአለዎ'። ወበይሖት፤ “ሓሩደን ሌጠ አነ ቱ ውሕስኩም፡” ቤሎ'ም።

ወለሓሎታት በይሖት ዐዶ'ም ክምሰል ዐቅበለው ክል-ምኖም እሲ'ቱ ሐርደ ወክምሰለ በይሖት ቤሎ ፤ “ሳርየ፡ ማርየ፡ ሳርየ፡ ማርየ፡ ሳርየ። ማርየ።” እግል ሊቦለን አምበተው፡ ደአም ሰበት ትማየተየ ቀኒጽ ሰአነየ።

ወህቶም እብ ሸፋግ እት በይሖት እንዶ ጌሰው፤ “አንስና ምን ሓረድናሀን፡ ቀኒጽ አበየ፡” እት ልብሎ _ አሰ˚አለዎ። ወህቱ፤ “እንቱም ስር ለዕምረን በተክኩ'ም፡ ብዞሕ ሓረድኩመን፡ አነ ገድም ከአፎ አቅንጸ'ን እልኩም” ቤሎ'ም ከሰምደዮም።

ወህቶም አንሶም ቀብረው፡ ደአም እት በይሖት ትደመ˙ለው ወእግል ልቅቶሎ ሐስበው። ወብዞሕ ክምሰል ገመው፡ እት ልሰክ˙ብ ላሊ ቤቱ ወኖሱ እግል ለአንዱዱ ትያመመው። ደአም በይሖት ለጎማቶም ሰምዐ ከአግርበቱ አፍገረ ወእት ቤት ብዕደት ሰክበ። ወህቶም እት ቤቱ ሀለ˚ ሰበት አምሰለው፡ እግል ልንደድ እሳት አቅረሐው እቱ‛። ወበይሖት ለጨበል ለቤቱ እት ክልኦት መስወድ ወደዩ፡ ከእንዶ ጾረዩ እት ገይስ እት ገበይ ትከበ'ተዮም።

ወህቶም፤ “እሊ‛ ሚ ቱ?” እንዴ ቤለው ትሰአለዎ። ወህቱ፤ “ጨበል ቤቼ ቱ፡ እት ምድር ፍላን “ልትዘቤ ሀለ፡˚ ቤለው፡” ቤሎ'ም። ወእት ልገይስ እት ዎሮት ጽጉብ መጽአ፤ “ከእሊ አግርበቼ እት አካን ሰኔት ክረዎ˚ እልዬ፡ ብዞሕ ዝቡ'ን ቱ፡” ቤሎም። ወህቶም እት አካን አግሩሾም ወደሀቦም እግል ልክረዮ ሐበ'ረዎ። ወሐር ላሊ መጽአዮም፤ “ከለአግርበቼ ሀቡኒ፡ እግል ኢጊስ ቱ” ቤሎ‛ም። ወህቶም፤ “ሕለፍ፡ ከኖስከ ምን ለምክራይከ ንስኦ፡” ቤለዎ። ወህቱ ለጨበሉ ሐድገ፡ ከምን ለአግሩሾም ወደሀቦም ሐድ ሒለቱ እንዴ ነስአ ፈግረ ከጌሰ።

እት ዐዱ' ክምሰል ዐቅበለ፡ ለሓሎታቱ፤ “በይሖት፡ እሊ ምን አየ ረከብካሁ?” እት ልብሎ ትሰአለዎ'። ወህቱ፤ “ጨበል ቤቼ አዝቤኮ ከረከብክዎ፡” ቤሎም። ወህቶም እት ልትዐጀ'ቦ፤ “ጨበል ልትዘቤ?” እት ልብሎ ትሰአለው። ወበይሖት፤ “ቤቱ እብ አግርበታ ወኖሰ ለአንደደየ እት ምድር ዐድ ፍላን ብዞሕ ፍቱይ ቱ፡" ለልብል በሊስ ሀበዮም።

ለሓሎታቱ እለ' ክምሰል ሰምዐው ክል-ምኖም እብ ሸፋግ እት ቤቱ ሰዐ። ወአብያቶም _ አንደደው። ወምን _ ለጨበል መሳውዶም እንዶ ማልአው እት ለምድር ለእሉ ቤሎ'ም ጌሰው። ወእቱ'፤ “ጨበል፡ ጨበል፡” እት ልብሎ _ ለአዳ'ሉሎ ወዕለው። ወደለሰምዐዮም ትሰሐቀ እቶ'ም። ወብዝሓም ምን ሰብ ለዐድ፤ “ጨበል ከአፎ? ጨበል ግብኦ፡ ጨበል ልትዘቤ'?” እት ልብል እብ ቅባ' ተሃገዎ'ም። ገድም ለሰብ‐ጨበል፡ በይሐት አዜመ ካልኣይት ዶል ክምሰል ቀሸዮም ኣመረው፡ ወእብ ገሀይ ረአሶም አድነነው።

ዐዶ'ም ክምሰል ዐቅበለው፤ “እሊ‛ በይሖት ከአፎ ኒደዮ?” እት ልብሎ ገመው። ሐቆ ጎማት ብዝሕት እግል ለሓሁ እግል ለሓርዶ ምኑ በትከው፡ ከለሓሁ ሓረደው ምኑ‛።

ፈጅረ ሓሪት በይሖት አምእስ ሓሁ ጠብሐ ወለስጋሀ በልዐ። ደአም ለአምእስ እት ጸሓይ ለአየብሶ˚ ዐለ። ወክምሰል የብሰ እት ሐቴ ስምጥ ገበይ ለዐለት ስጋደት ጌሰ ቡ። እተ ግሱ'ይ እት እንቱ ደላ'ሌን ሰብ አግማል እት መጽኦ ረአ፡ ወክምሰል ቀርበዎ ለአምእስ ደራገገ እቶ'ም። ወለሰብ አግማል ከረዊ ለሀዝመት እቶ'ም አምሰለው፡ ከለእንሳሆም ምስል አጽዋራ ሐደገው ከሰከው። ወህቱ ምን ለስጋደት ትከረ፡ ወለእንሰ ምስል ጾረ ነስአ ከዲብ ዐዱ ዐቅበለ።

ክምሰል ዐቅበለ ሓሎታቱ፤ “እላ እንሰ እብ ጾረ ምን አየ ረከብካሀ?” እት ልብሎ ትሰአለዎ'። ወበይሖት፤ “አምእስ ናይለ ሓዬ እቡ' ትዛቤክ'ወ'፡” ቤሎ'ም። ወህቶም፤ “አምእስ ክእና” ቃሊ ቱ፡” ክምሰል ቤለዎ፡ “አፎ!” ቤሎ'ም። ጌሰው ወሓሆም ሓረደው፡ ወአምእስታ እግል ለአዝቡ ጌሰው።

ወእት ክል-ዐድ እንዴ ገይሶ፤ “አምእስ፡ አምእስ፡” እት ብሎ ደውሮ ወለአዳልሎ ዐለው። ደአም ሰብ ለዐድ ክምሰል ስምዐዎም፤ “አምእስ ከአፎ? አምእስ ግብኦ፡ ኬን ቦሉ። በዐል ንዋይ ኣምእስ ሚ ልትዛ'ቤ፡” እት ልብሎ ትበአሰዎ ምል ከገድም ለሰብ-አምእስ፡ በይሖት አዜመ ሳልሳይት ዶል ክምሰል ሰምደዮም ኣመረው፡ ወእብ ክጅል አርእሶም ኣድነነው።

ገድም ሑድ ወዐዶ'ም ክምሰል ዐቅበለው፤ “በይሖት ኢቀሼንነ፡ ከአዜ እንዴ ጸበጥናሁ ንእሰሮ` ወእት መራት ዐባይ ንልከፎ'፡” ትባሀለው። ከጸብጠዎ ወእንዶ አስረዎ” እት መጽዐን ህቶም እት ገሌ ጋሪት ጸዐነዎ'። ወእት ልገይሶ ቡ፡ አወለ'ጠው። ወብይሖ እት ረአስ ለመጽዕን እት እንቱ እናስ በዐል ሐ መጽአዩ፤ “መን አስሬከ?” እት ልብል ሀዬ ትሰአለዩ። ወበይሖት፤ “አና ዐድ አቡዬ ትሸየ'ም ቤሉኒ፡ ወይእትሸየ'ም ምን እቤ`ሎ`ም እብ ቀሰብ እግል ልሸይሙኒ ገይሶ ብዬ ሀለ'ው፡” እት ልብል ዳገመ እሉ።

ወለእናስ በዐል ሐ፤ “ሺመት መን አብ'የ፡ ከአዜ እለ ሓዬ እግል ሀበከ˚ እት አካንከ ዴኒ” እት ልብል ተሐሰበዩ። ወበይሖት፤ “ፍትሐኒ ከመ፡ እንዶ ቤለ፡ እግል ለእናስ እት አካኑ _ አስረዩ _ ወእግል ኢለሌልዎ‛ ብላይ ዐቢ አትላበሰዩ። ወእግል ለበዐል ሐ፤ “አዜ ገድም ትም በል፡ አስክ እንዴ ጌሰው ብከ ሸይሙከ አፉከ ጽበጥ፡” እት ልብል ገመዩ፡ ከለሐ እንዴ ነስአ እብ ገበይ ብዕደት ሸንከት ዐዱ˙ ጌሰ።

ለሰብ እንዴ እውሉጣም ዐለው ዐቅበለው ወለእናስ ለጽዑን ዐለ እንዴ ነስአው ጌሰው ወእት ሐቴ˚ መራት ደርገገዎ'። ወእት ልትለወ'ቆ፤ “ገድም በይሖት ዓረፍነ ምኑ፡” እት ልብሎ እት ዐዶ'ም ዐቅበለው።

ፈጅረ በይሖት እብ ሓሁ መጽአዮም። ወህቶም፤ “እለ` ሐ እብ ከአፎ ረከብካሀ?” ቤለዎ። ህቱ ሀዬ፤ “ምን ለመራት ለእተ‛ ለከፍኩኒ ረከብክወ፡ ደአም ዎሮ ሌጠ ምን ገአኮ እለ˚ ሐ እለ˚ነስአኮ እንድ-ኢኮን ንዋይ ምሉእ ቱ፡” ቤሎ'ም። ወህቶም እሊ ክምሰል ሰምዐው ውላዶም ወአንሶም ለሐር ሀደዉ ወድለቅሩቦም እንዴ ነስአው እት ለመራት ትካረው፡ ወእተ ትሸመ መው፡ ከብዞሕ እግል ልጽገቦ እት ልብሎ እት ብቆት ትካረው።

ድግም በይሖት ወመርዓቱ

በይሖት ወለት ሹም ዘገ ረቅበ ወትተምነየ። ለወለት ብዞሕ ግር'ም ሰበት ዐለት ብዞሕ ፈተየ። ከአፎ ክምሰል ረክ'በ ሀዬ ገሜ ዐለ።

ለወለት በነ` እት ሖግለ'ት ትነብ'ር ዐለት፡ ወሑሀ አዳ'ም ለአቀርብ እተ˚ ይዐለ።

በይሖት ጎማቱ ክምሰል በትከ፡ እት እሙ' እንዶ ጌሰ፤ “ክምሰል ወለት ግደሊኒ፡” ቤለ'። ወህተ ክምሰል ወለት ገድለቶ ወልባስ ወለት አልበሰቶ'። ወክምሰል ወለት እንዴ ትመሰ'ለ እት ወድ ሹም ዘገ ጌሰ። ወእት ለቤት ክምሰል አተ፤ “ሑዬ በይሖት፡ እለ ሕቼ እት ለሖግለ'ት ምስል ለሕትካ ደየ እልዬ፡ እፈር'ህ እተ' ሀሌኮ'፡ አዳ'ም ሐዲገ እልዬ አበ፡ ቤሌከ፡” እት ልብል ክምሰል ትለአከ ትመሰለ። ወለወድ ሹም ዘገ “ኢገብ'እ እልዬ” እት ልብል በልሰዩ። ወገሌ ክምሰል ከልአ ሀዬ እብ ድግማን መጽአዩ፤ “ሑዬ ብይሖ፡ ኢቲዴኒተ፡ ማል ምን ተሐዜ ኖሼ ሀይበከ፡” ቤሌከ‛ ቤሎ‛። ወህቱ፤ “መለሀይመ ትገብ˚ኢ እላ፡ ተአትሃጂካመ፡ ገድም ምስላ ግብኢ፡ ዕረጊ ከመ” እት ልብል ትከበ'ተዩ።

ክእነ' ምስል እት ልነብሮ፡ በይሖት እግል ለወለት ሹም ዘገ ዓመሰየ። ደአም እግል ለወለት ሹም ዘጋ ዐዳ እግል ለአትሀድወ` ፍጉር ክምሰል አስረው ክምሰል ዕምስናሀ ረአው፡ ወእብ ከአፎ ክምሰል ዐምሰት ምን ይኣመረው ብዞሕ ገሀው ወተዐጀ'በው፡ ወሚ ክምሰል ወዱ‛ ቀወው። ወሐር እት አካነ ለሕት በይሖት እግል ልአትሀዱ ጎማቶም በትከው። ወለህዳይ ክምሰል ትፈረረ' ዲቦም ለሕት በይሖት ሀበዎ`ም፡ ወህቶም መርዓቶም ነስአው ከጌሰው።

ወለመርዓት እት ዐድ ሐሙሃ ክምሰል መጽአት አከይ መቅረሐ በዝሐ። ለዶል ለሐሙሀ፤ “ሚ ገብአኪ ወለቼ? ወሚ ተሐዚ' ሀሌ'ኪ? እግል ኒደዮ እልኪ ንየትኪ አስ˚እሊኒ፡” እት ልብል ረምቀየ። ወህተ፤ “ፍትሕዬ ኢረከብኮ፡” እት ትብል በልሰት። ወሐሙሀ፤ “ሚ ቱ ፍትሕኪ?” ቤለ‛። ወለመርዓት፤ “ፍትሕዬ ፈረስ ጅንግላይ ቱ፡ ምን ደሀብ ወምን ቀሰብ ወምን ሐሪር ለትመል'አ ፈረስ፡ ከእት ድዋር ለድጌ‛ እግል እትመሼ እቡ˙፡ እቱ` ጸዐኑኒ” እት ትብል ትምኔት አሰአለቱ።

ወሐሙሀ፤ “እሊ ቀሊል ቱ፡ እንወድ'ዮ እልኪ፡” ቤለ ከፈጅራ ክምሰል ለእሉ ሐዜት ፈረስ እብ ደሀቡ ወቀሰቡ ወሐሪሩ ለትሰርገ አምጸአው እለ ከጸዐነወ። ለፈረሳ እት ለድጌ ገሌ ክምሰል ዶረት አካን ርሕየት ረክበት፡ ወፈረሰ እት ተአስዔ ብርፍ ትቤ ምኖም። ወክእነ በይሖት እት ፈረስ ስርጉይ እንዶ ትጸዐነ እት እሙ` ሐድረ። ወእግል እሙ፤ “በርብሪኒ፡” ቤለ'፡ ወክምሰል እናስ ሐለንጋይ ግሰ'ት ሌጠ ሐድገ ከትሸለ'ከ፡ ወማሉ ወፈረሱ ሐብዐ።

ገሌ አምዔላት ክምሰል ሐልፈየ፡ እት ወድ ሹም ዘጋ መጽአ፡ ከሕቼ ሀበኒ‛፡ ቤሎ‛። ወለወድ ሹም ዘገ፤ “ሕነ ሕትነ ዐምሰት፡ ወዐድ ሐሙሀ ህዳይ ሐዘው፡ ወለእለ እንወዴ ምን ቀዌነ፡ እንዶ አትቃረብናከ፡ ለሕትከ አትሀዴንሆም፡” እት ልብል ዳገመ እሉ። ወበይሖት እብ ልቡ እት ልፈሬ”ሕ፤ “ሰኒ ወዴኩም፡ ሕቼ'መ ሕትኩም ተ። ከአዜ ሕትኩም ለዐምሳት ሀቡኒ ሚ እወዴ? እለ እግል ሂዴ፡” ቤሎ‛። ወህቱ ፈርሐ ወሕቱ` ሀበዩ፡ ከእሲ'ቱ ሀደ ወጌሰ በ። ወለሆም እግል ወልዶም _ ለሀደው፤ “ጠልመውነ ከእናስ አትሀደውነ” እንዶ ቤለው _ ትሻፈፈዎም _ ወዐድ-ሕድ አብደው ወስሜት ሕድ ከረው።

[ዔማት (references): ሜራስ (ምን ዓዳት ገበይል ትግሬ ለትሐየበት ዝሕረት እብ ሙሳ አሮን ወ ደሳሌ በረኸት)].