Wp/tig/አቅሊም ጋሽ በርካ

አቅሊም ጋሽ-በርከ እት ምውዳቅ ጸሓይ ኤረትርየ ለሀለ ዎሮት ምነ ስስ አቃሊም ዐድና ቱ። እብ ምፍጋር ጸሓይ ምስል አቃሊም ምግብ፡ ግብለት፡ ዐንሰበ ወቅብለት በሐር ቀየሕ፡ እብ ምውዳቅ ጸሓይ ወቅብለት ምስል ሱዳን፡ ወእብ ግብለት ህዬ ምስል አቶብየ ልትሓደድ። ርሕቡ፡ 49,225 ኪሎምትር መረበዕ ገብእ እት ሀለ፡ 40 ምእታይት ምን ርሕብ ደውለትነ ገልብብ።
ሀይከል እዳረት አቅሊም ጋሽ በርከ እት 16 ምዴርየት በሀለት ጎሉጅ፡ ተሰነይ፡ ፎርቶ-ሳዋ፡ ሀይኮተ፡ ጎንየ፡ ባርንቶ፡ ሞጎሎ፡ ድጌ፡ አቅርደት፡ መንሱረ፡ ሎጎ- ዐንሰበ፡ ሞልቂ፡ ከርከበት፡ ሰልዐ፡ ሻምብቆ ወጋሽ-ለዓል፡ 218 ዳሕየት ወ995 ድጌ ለሸምል ቱ። ብዝሔ ሸዐብ እብ ዓይላት 198,404 ቤት ወእብ ትንፋስ ህዬ፡ 837,827 እት ገብእ፡ ምኖም ለ51 ምእታይት ሰብ ተብዕን ወ49 ምእታይት ህዬ አንሳት ተን።
እብ አርዛቅ ጠቢዐት ምን ደውለትነ እት ሰልፋይት ደረጀት ለልትረተብ አቅሊም ጋሽ-በርከ፡ እብ ዝላም ከረም ወመስኖ እግል ልትዘረእ ለቀድር ርሹድ ምድር ርሒብ መልክ። ዐባዪ መሓዛት ሴቲት፡ ጋሽ ወበርከ ምነ እሊ አቅሊም እንዴ ኬደ ለልሐልፍ ወሓይዝ ቅዙር ቱ። እት ለትፈናተ አምዳርለ አቅሊም ክም ደሀብ፡ ነሓስ፡ ዚንጎ፡ እበን ሕንጥሌ፡ ኖረት ወብዕድ አርዛቅ መዓድን ብዲቡ። ምን ሔዋናት ከደን ክም ሐረምዝ፡ አራባት፡ አስጉን፡ ነላት፡ አወንን፡ ከረች ወብዕደት ዔቶት ምነ ምሉእ ቱ። ዔማት ስገ፡ ሐሊብ ወፍገሪቱ ላቱ ንዋይ እቡመ እሊ አቅሊም ስሙይ ቱ። ወጂብ ወርሒብ ምድር ቀሪም፡ ንዋይ እግል ትተውብ እቱ ለትቀድር ጋድሞታት ጥሉቅ ወመሸፈል ለቡ አቅሊም ሰበት ቱ ህዬ፡ እግል ዐማር ሐርስ ወተዋብ ንዋይ ሰኒ ውጡይ መንዘል ቱ። መንፈዐት እቅትሳድ ውቅል ለቡ ዕጨይ ክም ዐርኮከብ፡ ቀዳድ-ጸዕደ ወጸሊም፡ ሐቅ፡ ዋልዋል፡ ሕመር፡ ቀጬ ወብዕድ ዕጨይ ምኑ ምሉእ ቱ።
እብ ንዋይ ምን ገብእ ወመዓድናት ልትዓደሉ ለአለቡ አቅሊም ታጅር ቱ። መአሰሳት ተዕዲን ቢሸ ወዘረ እትሊ አቅሊም ህለየ።
አቅሊም ጋሽ በርከ ብዝሓት ቆምያት ለነብራሁ አቅሊም ቱ። ትግርኛ 37.9 ምእታይት፡ ትግሬ 33.3 ምእታይት፡ ናራ 9.6 ምእታይት፡ ብዳዌት 7 ምእታይት፡ ኩናማ 6.8 ምእታይት፡ ሳሆ 3.9 ምእታት፡ ብሊን 0.9 ምእታይት፡ ወረሻይዳ 0.3 ምእታይት እት ገብአ፡ መናበረትለ ሸዐብ 69 ምእታይት እብ ሐርስ፡ 21 ምእታይት እብ ርዕዮ፡ ወ10 ምእታይት ህዬ እብ ተጃረት ልትናበሮ።
ሕኩመት እበ ትወድዩ ለህሌት በራምጅ ዐማር፡ እተ አቅሊም ለሀለ አርዛቅ እንዴ አትሐሶሴከ፡ አቅሊም ጋሽ-በርከ እግል ክስአት ማል ቀበት ዐድ ወእስትስማር ውላድ ካርጅ ውጡይ ሰበት ገአ፡ “ሕብሳት ደውለት ኤረትርየ” እንዴ ትበሀለ ልትሰሜ።

1. መጃል ሐርስ አቅሊም ጋሽ በርከ ምን ኩሉ ርሕብ ምድሩ ለ 489,300 ሄክታር እብ ዝላም ከረም ወመስኖ ለልትሐረስ ምድር ቀሪም ቱ።
• እብ ዝላም ከረም፡ ምን 220,000 አስክ 270,000 ሄክታር እት ክል ሰነት ልትሐረስ።
• እብ ሐርስ መስኖ (ጀራዲን)፡ 9,904 ሄክታር ክል ሰነት ገምል። ምን እሊ ለ7,969 ሄክታር ሐምሌ፡ 1955 ሄክታር ህዬ ፈዋክህ (ፍሬታት) ልትዘረእ።
• ምኖዕ ቀተሪ፡ 98,000 ሄክታር ገብእ።
• መንጠቀት ሐረምዝ፡ 44,230 ሄክታር ተ።
• ከዛናት ወረህያታት፡ እብ ደረጀት ደውለት ለልአመሮ 6 ዐባዪ ወ3 ምግባያም ከዛናት፡ 36 ዐግምት ወትረዕ፡ ወ134 ረህየ ብዲቡ።
2. መጃል ዐማር፡ ሐቆ ሕርየት፡ እበ ብሩር ክም አውለውየተ ለትገኔሕ ስያሰት ሕኩመት ኤረትርየ ለአትበገሰቱ መሻሬዕ አግቡይ፡ ከባሪ፡ መሳኔዕ፡ ከዛናት፡ ዐግምት ወትረዕ አሽከፎት ማይ፡ አብያት ሰከን፡ ባንካት፡ መዳርስ፡ መራክዝ ዓፍየት፡ ወጀዶት ማይ፡ መካትብ፡ ዐዳጋታት፡ መራክዝ ፖሊስ፡ አብያት ፍርድ፡ መክተባት፡ መጣዕም፡ መራክዝ ተእሂል፡ መካዝን፡ ወቃዓት እጅትምዓት ዐባዪ ወሆቴላት እንዴ ትበነ፡ ንዙም ተኽጢጥ መዳይን ወደገጊት ዱሉይ ሀለ።
• እበ ሕኩመት ለኤተነቱ ዐባዪ በራምጅ ብንየት ትሕትየት፡ እብ ፊራሮ ዋርሳይ ይከኣሎ እት መዳይን ባርንቶ ወአቁርደት አብያት ሰከን ብኑይ ሀለ። እምበልሁመ እት ገርሰት ወተሰነይ አብያት ሰፍነግ ብኑይ ሀለ።
• እት ተኽጢጥ ወጠወሮት መዳይን፡ መቃዪስ ወማስተር-ፕላን መዳይን ወሽብህ መዳይን እብ ዋጅብ ሸክሉ እንዴ ጸብጠ ክም ልትሸቄ እቡ ገብአ
3. ከደማት እጅትማዕየት፡ ሀ.ተዕሊም፡ እትለ መደት ጎነ እት 218 እዳረት ደዋዬሕ፡ እት ክል ምነን ምን ልውሕደ ክልኤ መድረሰት ህለየ። ዐደድ መዳር ምን እንረኤ፡ 129 ረውደት፡ 333 ናይ መአንብታይት፡ 131 ናይ ምግባይት፡ 26 ህዬ ናይ ካልኣይት ደረጀት መዳርስ እት ለሀሌ፡ እብ ዓመት 619 መድረሰት እንዴ ትበነየ፡ ክድመት ለሀይበ ህለየ። እምበልሀንመ ሰለስ መድረሰት ቦርዲን (ዳኽልያት) እት ጎኔ፡ አቁርደት ወፎርቶ-ሳዋ ህለየ። ለሀለ እለን ዐደድ ደረሰ 8,129 እት ረውደት ለህለው አጀኒት፡ እት መአንብታይት 115,841፡ እት ምግባይት ደረጀት 40,251፡ እት ካልኣይት ደረጀት 10,902፡ እብ ዓመት 175,132 ደረሰ እት መዳርስ አቅሊም ጋሽ በርከ ህለው።
እሎም ለልአደርሶ መደርሲን ህዬ፡ እት ረውደት 433፡ መአንብታይት 3,522፡ እት ምግባይት ደረጀት 1295፡ እት ካልኣይ ደረጀት ህዬ 567፡ እብ ዓመት 4,663 ምደርስ ህለው፡ ምኖም ለ1,154 አዋልድ አንሳት ተን።
ለ.ዓፍየት፡ ታምም ከደማት እጅትማዕየት እግል ለሀሌ እበ ገብአ ካድም፡ 82 መርከዝ ዓፍየት እተ አቅሊም እንዴ ትበነው ዋጅብ ከደማት ዓፍየት ለሀይቦ ህለው። ህተን ህዬ እት ባርንቶ ሐቴ እስብዳልየት መርጅዕየት፡ ክልኤ እስብዳልየት እት ተሰነይ ወአቁርደት፡ 17 መርከዝ ዓፍየት እት ኩለን ለምዴርያት፡ ወ62 ዕያደት ህዬ ዲብ ለትፈናተ እዳራት ደዋዬሕ ምዱዳት ለህለያ ተን።
እምበልሁመ ወሰክ ሰዳይት ዓፍየት ለልሀይበ 17 ንቅጠት ዓፍየት፡ 3 ክሊኒክ፡ 77 ሰይደልያት ብሩር፡ ክልኤ ፈርመሽያት ሕኩመት፡ ሰማን መአሰሰት ዝቤ አድውየት፡ ወሰለስ ፈርመስያት ዕልብ1 ሰበት ህለየ፡ እግለ ከደማት ዓፍየት ድሬዕ ጋብኣት እሉ ህለየ። እግል አቃሊም ጋሽበርከ ወዐንሰበ ለትከድም መድረሰት ሴድየት ኔርስ ባርንቶ፡ ክል ሰነት ብዝሓም ሰብ ምህነት እት ተአፈሬ ሐዞት ዛይደት ተአገዴ ህሌት።