Wp/tig/ተእሪክ እርትርየ - 25 - መበገስ አንበቶት ግድለ ስለሕ

ለትትስኤ ፍገሪት ድራሰት

• እት ደንጎበ ናይ እሊ ምህሮ እሊ፡ ደረሰ እብ ክሱስ እሊ ለተሌ ንቀጥ ፈህም መአንብታይ እግል ልርከቦ ልትሰአው።

• ናይ አቶብየ ምስዳናራት ጨፍለቀቆት እግል ናይ ሸዐብ እርትርየ መቃወመት ስያሰት ወነሻጣት ሐረከ

• ጸበሬብ ( Exhausing ) ናይ ሰላም ግደለ ስያሰት

• ሰቃፍያይ ወዕልማይ ሸሬሕ መቃወማት ሸዐብ እት መትከያድ ፈደሬሽን ወአመትሐሳር መጅልስ እርትርየ (Lamentations)

• ዐለ ' ዮ እርትርዪን ሜርሐት ወደረሰ

• መትአሳስ ቖብህት ተሕሪር እርትርየ

ጸበሬብ (Exhaustion) ናይ ሰሳላም ግድለ ስያሰት

• እተ ሐልፈ ክቱብ ክምሰለ ትሸረሐ፡ እት ካልአይት ክፍለት ናይ 1956 ታት እርትርዪን ቅብላት ናይለ እት ለዐቤ መጽእ ለዐሌ መትአታታይ አቶብየ ወመሲረት ዐጺጽ እርትርየ፡ መቃወማት ዋሴዕ ወዱ ዐለው።

• አቶብየ እግለ፡ ' እርትርዪን ውድዉ ለዐለው መቃወማት እብ ሒለት ክምሰል ልትጨፍለቅ ወለህምድ ትትባሰሩ ዐለት። እተ ሐልፈ ደርስነ ለህደግናሁ ገሌ ምነ ገብእ ለዐለ፡ እግል መሲ ከዪድ ፈደሬሽን ለልትቃወም ሐረካት ወናይ አቶብየ ረድ - ፍዕል ምን ሐዲስ ዘኪሩ ምህም ቱ።

• እት 1957-1958 ኣላፍ አንፋር ለሐድረዉ መቃወማት ደረሰ ወሸቃለ ገብአ። አቶብየ እግል እሊ መቃወማት አእሊ እብ ሒለት ናይ ጨፍለቶቆቱ - ምስዳራት ነስአት። አምኣት እርትርዪን መይቶ ወልትሓከሮ እት ህለው፡ ኣላፍ ህይ ተኣሰረው።

• ህታመ ትግበእ እንድ - ኢኮን፡ ሸዐብ እርትርየ ወጠናይ ሐቂ እግል ልርከብ ምነ ' ወድየ ለዐለ ግድለ ወሕለ ' ኢትሐለለ። እት ወሬሕ ኦክቶበር ሰነት 1957 ቀኛዝማች ዑመር ቃዲ፡ ኒውዮርክ እንዴ ጌሰ ናይ አቶብየ ምስዳራት ለልትቃወም ወሰቅቅ ጥርዓን እት ቤት - ጎማት መጅልስ - ቅራን - ለዓሊት ቀደመ። - ምናተ፡ መጅልስስ - ቅራን እዝን ጽምት ህበዩ። ዑመር ቃዲ አስመረ ክምሰል ዐቅበለ፡ አቶብየ እንዴ አስረቱ ዐስር ሰነት ተሐከመ እቱ።

• እተክምሰልሁመ፡ ብዝሓም ምን መትቃውመት አቶብየ እንቱም እንዴዲ ትበህለው፡ ሜርሐት ስያሰት እርትርዪን አረይ እስሮ ወበህጅ (Harassment) እንዴ ገብአው፥ አስክ ዐለ ' ዮ ትወጀህው። እት ክእነ ለመስል ቴለል እት ወሬሕ ማርስ ሰነት 1959 ፡ እብራሂም ስልጣን ወእድሪስ መሐመድ ኣድም አስክ መስር ለጅአው።

• እት ወሬሕ ኖሸቨምበር ሰነት 1958 ፡ ለትአሰሰት ሐረከ መትነዛመ አስክ እርትርየ እንዴ አፍየሐት፡ ደረሰ ወሸቃለ እንዴዱ ነዘመው እግል መቃወማት ለትሰዱዴ አርድየት ( ፍክ ) አጥፈሐው። አንፋር ሐረከ ለነዘመዉ መትከያድ ፈደራሽሸን ለልትቃወም አሴራር ሰላም እት ሰነት 1962 እት ምግብ አስመረ ገብአ። ፖሊስ እንዴ ፈንጠረዉ ህዪ እስሮ ናይ ብዝሓም ምን አንፋር ሐረከ ሰበበ።

• እብ ዓመት ዶል ልትርኤ ህይ መቃወማት እርትርየ እት ልትደቀብ አክለ ' ጌሰ፡፥ ላሳመ ናይ አቶብየ መራቀበት ወጨፍለዋት መጠሩ ዐበ። ናይ ሰላም መቃወማት ስያሰት አግል ቲዴ ኢኮን፡ ዝያድ አርበዕ - ሐምስ ነፈር እንዴ ገብአከ ሕበር መትሐራክመ ትመነዐ። ክሉ ናይ ግድለ ሰላም አብካት ትዳብአ። ለብዝሓም መዋጥኒን ንዝምት ለዐለት ሐረካመ፡ ክጠ ' ት ግድለ ዋድሐት እግል ትርሰም ሰበት ኢቀድረት እግለ ' ቀደም እንባተት ግድለ ስለሕ አግል አንበቶት ግድለ ውጢት ለዐለት ሓለት እግል ትትነፈዕ እበ ኢቀድረት።

መቃወማት ወፈን

• መቃወማት ሸዐብ እርትርየ እት መትከያድ ፈደሬሽን ወቀደሜሁ እተ ለዐለት ሓለት፡ እበ እብ ሒለት ልትጨፍለቅ ለዐለ ሐረካቱ ሌጠ እንዴ ኢገብእ፡ እብ ሰቃፈት ወፈንመ እት ልትቃወም ልትቀደም ለዐለ ሐልየቱመ ሸርሑ ዐለ።

• ሐቴ ምነ ሰልፋያት እግል ዐለ ' ዮ ናይ ሜርሐት ገቢል እርትርየ ( ላመንት ) ለትዐዴ እት ገብእ ክእነ ትብል፡ -

ውላጅ ዐጄ ሐሰቦኩም

ርኤኩመ ምን ገብእ እት ገበይኩም

ሰላም ቦለ እዬ አማነትኩም

ሐዜኩም ምን ገብእ ሐበሬተ

በዐል ሻምዬ ቀይሔትት ግርም ተ

ፋኑስ ሐዬ ዲበ ለሞጀተ

እምበል ክሕለት ክሑል ሐወጅበተ

ስጌዳየ ረዪም ወአፍሀ በፍተ

ውላድ ከረን ወአስመረ

ርኤኩመ ምን ገብእ እት ማይ ዘረ

ሰላም ቦለ እዬ ፋጥነ ዘህረ

ሰላም ቦለ እዬ ሰላም ቦለ

ተሐሶበ እግልዬ ወትከቶለ

ምንዲ ትሰመዐኩም አስኡለ

ተዐየነ ቦለ ወልቡ ዞለ

ደወ ዐድ ወከደን ተሐለለ

ስራዬ ህታተ ወባከ ሀል

• እት ' ለ ሕላየት ፋጥነ ዘህረ እግል ኤረትርየ ትወክል። ብዕደት እግለ '

ሕውነ ' መጅልስ እርትርየ ለሸሬሕ ሕላየት ህዪይ ክእነ ትመስል፡ -

አሰምብልየ ብሓቂ ፍረዱ

ካብቲ ረሻን

ብደሓን ክትወርዱ

• መትከያድ ፈደሬሽን ወወራር አቶብየ እት እርትርየ ክእነ ለልብል ሐልየት ዐለ።

ሽገይ ሃቡኒ፡ ሽገይ ሃቡኒሽገይ

ሃቡኒ ኣይተዳልዉኒ

ሽገይ ሃቡኒ፡ ኣይተታልሉኒ

እግለ፡ እብ ዝልም ለገብአ መትሓባር እርትርየ ምወአቶብየ ምስል ፍንጌ ሽንብሬብ ወድግለል ለጋብእ ህዳይ እቡ ለትወስፍ ሕላየትመ ክእነ ትብል፡ -

ሰብር ውደይ በዐል ሰብር ዕዉት ቱ

“””””” ኢትሽፈጊ“”””””

የቲመትመ ምን እንቲ የቲም ሐቁ ባዲ ቱ

ወንኡሽመ ምን እንቲ ንኡሽመ ሐቅ ለአለቡ ቱ

ሰብር ውደይ ኢትሽፈጊ ሸባባትኪ ዱሉይ ቱ

ሐኑነቼ ዐጁዝ ቱ ለመረቁ ትከለሰ

ንኢሽቶ ግንዳብ ቱ ዓጭሞታቱ ተዓጸፈ

ኢትእሜኑ፡ ኢትእሜኑ ወለ እብ እብር አክረፈ

· እሊ እብ ዛህር ወእብ ወለት - ገበይ ወስቱር መቃወማት ሸሬሕ ለዐለ ሐልየት ወዐይ ወጠንያይ እንዴ ዓበ ንየት ግድለ እት ከሊቅ ናይ ሰኖታት ተጃሪብ ወተእሲር ዐለ እግሉ።

መትአሳስ ጀብህት ተሕሪር እርትርየ

• እብ ዐረቢ ደርሶ ለዐለው እርትርዪን ደረሰ፡ አስክ ድወል ዐረብ ወእብ ፍንቲት አስክ መስር እንዴ ጌሰው ድራሳቶም ለአተላሉ ዐለው። እሊ ህጹ ጀማል ዐብደና ' ስር እብ ዐረበይት እሽትራክየት መረሐ ለዐለ መስር እግለ ' ምን አፍሪቀ ወምግበይት ምፍጋር - ጸሓይ ለመጽኦ ደረሰ ምነሕ ናይ ድራሰት ተህይብ ሰበት ዐለት ቱ።

• እብ ፍንቲት ድራሰት እብ ህግየ አምሐርንየ ክምሰል ትበደለት፡ ብዝሌ ናይለ አስክ ዐለ ' ዮ ለተንክሮ ደረሰ እብ ዕጹፋት ብዞሕ ዜደ። ወእብሊ ሰበብ እሊ፡ እት ሰነት 1960 ፡ 400 እርትርዪን ደረሳይ እት ካይሮ ናይ ካልአይት ደረጀት ወጃምዐት ድራሰት ነስኦ ዐለው። ቀደም እሊ እት ሰነት 1953 ፡ እት ካይሮ ናዲ ደረሰ እርትርየ እሱስ ዐለ። እሊ ናዲ እሊ ህይ፡ እት ሰነት 1959 ስሜቱ እት መሕበር ደረሰ እርትርየ በደለየ።

• ለዐል ክምሰለ ' ሽሮሕ ለህለ እት አርበዓታት ወሕምሳታት ስያሳያም ሜርሐት ለዐለው ክምሰል ከረ ወልደኣብ ወልዴዱማርያም፡ እብራሂም ስልጣን ወእድሪስ መሐመድ ኣድም ለመስሎ ምዋጥኒን አስክ መስር እንዴ ለጅአው፡ ክምል - ምኖምከ እብ ጀህቱ ሐረክት ስያሰት ለአተላሌ ዐለ።

• እብሊ ሰበብ እሊ ህዬ፡ እት መአንበት 1960 ታት እት መስር ለዐለው እርትርዪን እብ ፍንቲት ህዬ ነሻጣት ሰውራታት አፍሪቀ ወምግበይት ምፍጋር - ጸሓይ ብዞሕ ገብእ እተ ለዐለ ዓሲመት መስር ላተ ካይሮ፡ ነሻጣት ስያሰት እት ልትደቀብ ጌሰ።

• እትለ፡ መደት እለ እድሪስ መሐመድ ኣድም ሐረከ እሽትራክየያይ ወእድንያይ ተንዚም ሰበት ሐስበየ ምስለ ልሽቁ ኢፈተ። አድሪስ መሐመድ ኣድም እምበል እሊመ፡ ምስል እብራሂም ስልጣን ወወልደኣብ ወልዴማርያም ምን 1940 ታት ለእንቡት ክላፍ ሰበት ዐለ እግሉ፡ ምስሎም አግል ልሽቁ ንየት ይዐለት አግሉ። ግድለ ስለሕ እግል ለአንብት ተንዚም ሐዲስ አግል ለአስስ ለተአቀድሩ ስያሰት እግል ልርከብ ህጹይ ቅብላትለ እት ዐለዮ ለዐለው ምዋጥኒን እግል ልትሐረክ አንበተ።

• ከረ ስዒድ ሕሴን ወእድሪስ ገላውድዮስ ለመስሎ ሜርሐት መሕበር ደረሰ እርትርየ፡ እግል ስያሰት እድሪስ መሐመድ ኣድም አየደው።

• ወእብሊ እት ወሬሕ ዩልዮ ሰነት 1960 ፡ አድሪስ መሐመድ ኣድም OM, ክምሰል ከረ ስዒድ ሕሴን ኣድም፡ እድሪስ ዑስማን ገላውድዮስ፡ መሐመድ ሳሌሕ ሕመድ፥ መሐመድ አክቱ፡፥ ጣህ መሐመድ ኖር ወብዕዳም ለመስሎ አንፋር መሕበር ደረሰ እንዴ ገብአው፡፥ ጀብህት ተሕሪር እርትርየ ( ጀ . ተ . እ .) አሰሰው። ጀብህት ተሕሪር እርትርየ ህዪ AN ስለሕ ሕርየት ለለኣመጽእ ተንዚም ክምሰል ቱ አወጀው።

• እተ ናይ ሰልፍ እጅትመዕ ለሻረከው አንፋር ህዪይ፡ አንፋር ናይ ልጅነት ተንፊዝየት ናይለ ተንዚም ገብአው። እት ጅደ ለዐለ ዑስማን ሳሌሕ ሰቤ ' ፡ ልክየ እድሪስ መሐመድ ኣድም እንዴ ትከበተ፡ እት ሰነት 1961 እተ ተንዚም ክምሰል ተሓበረ ህዬ ሜርሐት ናይለ ተንዚም እድሪስ መሐመድ ኣድም ( ርኢስ ) ፡ እድሪስ ዑስማን ገላውድዮስ ( ከታብ ጋራት ሰውረት ) ወዑስማን ሳሌሕ ሰቤ፡ ( ከታብ ሕስር ካርጅየት ) እንዴ ገብአው መጅልስ ለዓል እንዴ ትበህለው ደየረው።

ሰኣላት

1. አምሳል ዐበጺ ናይለ ድድ መትከያድ ፈደሬሽን ለዐለ ናይ ሰሳም መቃወማት ናይ ሸዐብ እርትርየ ህቦ።

2. እት 1950 ታት ለበዝሐው ደረሰ እርትርየ አስክ መስር ለጅኦ እቡ ለዐለው አስባብ ሚ ዐለ ?

3. እድሪስ መሐመድ ኣድም ወቱልየቱ እግል ሚ ተንዚም ሐዲስ እግል ለአስሶ ቀረረው ?