Wp/sdh/مورتزا توندڕەو
مورتزا توندڕەو (١٩٢٨ لە کرماشان - ؟) گوورانیچڕ و موسیقازان کورد خەڵق شار کرماشانە. مورتزا توندڕەو لە یەکمین گوورانیچڕەیل ڕادیۆێ کرماشان بۊە و گوورانییەیل ناسیاێ فرەێگ وە کوردی و فارسی ئجرا کردیە.
ژیان[edit | edit source]
مورتزا توندڕەو لە ساڵ ١٩٢٨ (١٣٠٧ کووچی ھەتاوی) لە کۊچەێ قڵیچخان لە مەحەلەێ تووپخانەێ شار کرماشان لە داڵگ بۊ. لە سن مناڵی ھووگر وە مووسیقا و گوورانییەیل کوردی بۊ و لە سن ١٠ ساڵی لە کۊچە دەس کرد وە چڕین گوورانییەیل کوردی. بنەماڵەیان وەختێک ک ١٥ ساڵی بۊ گرامافۆن سەنن و پەڕەئاوازەیلێگ لە قەمەرولمولووک وەزیری، ڕووحەنگیز، جەواد بەدیعزادە و ڕزاقولی میرزا زللی ھاتە ناو ماڵیان و مەرتزا توندڕەو وەگووش تەکانن وەو مووسیقایلە تۊەنست دەسگایل و ئاوازەیل مووسیقی ئێرانی یاێ بگرێد. لە سن ١٨ ساڵی چییە سەربازی و لە ڕادئۆ ئەرتەش ک ھن لەشکەر ھەفت کرماشان بۊ و ھەفتەێگ یەێ شەو و ئەوەیش شەو سێشەمە دو ساعەت بەرنامەێ مووسیقا داشت و حشمەتوڵڵا موسەننەن و فرەیدوون حافزییش لە ناوی ساز ژەنیان، گوورانی چڕی.
دۊاێ چەن ساڵ ڕادیۆ کرماشان گەشە کریا و بەرنامەیلی ڕەنگاوڕەنگ ترەو بۊ و ئۆرکێستر مجتەبا میرزادە دامەزریا و مورتزا توندڕەویش وەگەردی ھاوکاری کرد. وەلێ وەدۊاێ ماوەێگ ئەڕاێ ئجرا کردن بەرنامە لە ڕادیۆ ئێران چییە تێران. لە تێران وەگەرد چەن کۆمپانی مووسیقا جوور موولەن ڕۆژ، ئەمیرکەبیر و کۆنسوسیۆم گرێبەست ئمزا کرد ک کارەلی لە سەراێسەر ئێران بڵاو کریا. توندڕەو لە تێران وەگەرد پەرویز یاحەقی ئاشنا بۊ و ئەڕاێ یاێ گرتن مووسیقا چییە کلاسەیل عەلی تەجڤیدی. لەو کاتە لە دانیشتەیلێگ ک عەلی تەجڤیدی، حوسێن تێرانی و ھنەرمەنەیل ناسیاێ ترەک ئێران لەناوی بەشداری کردیان ڕەدیفەیل ئاواز ئێرانی ئجرا کردیاد.
کارەیل[edit | edit source]
مورتزا توندڕەو ئەڕاێ پاراستن گوورانییەیل کوردی ناوچەێ کرماشان ھەوڵ فرەێگ داس و وە ئجرا کردن و وازخوەنی ئەو گوورانییەیلە بەش فرەێگ لە میرات مووسیقاێ کرماشان زنیەو کردیە و لە نابوودبۊن نجات داس. مورتزا توندڕەو نزیکەێ ١٠٠ گوورانی و ئاواز وە زوانەیل کوردی و فارسی ئجرا کردیە ک بڕێگیان لە گرینگترین و ناسیاێترین قەتعەیەیل لە مووسیقی کرماشانن. لە ناسیاێترین گوورانییەیل مورتزا توندڕەو شیرین شیرینە و ئامان ھەی ئامان لە سەر زوان مەردم کۊچە و بازارن ک مووسیقاێ ھەردگیان حشمەتوڵڵا موسەننەن سازیە. ئەگەرچە پەڕەئاوازەیل گرامافۆنی فرەێگ لە مورتزا توندڕەو زەفت بۊە، وەلێ فرەتر کارەیلی وە دەس نەسڵەیل نوو نەڕەسیە و لە ئارشیڤەیل ڕادیۆیل کرماشان و تێران مەنیە.
سەرچەم[edit | edit source]
- نظافتی، ایرج. ١٣٧٧. تاریخ موسیقی کرمانشاه، با مقدمۀ استاد حشمت الله مسنن، کرماشان: طاقبستان، چاپ اول؛ پ ٣١-٣٤.