Wp/rsk/Минута

Минута то єдинка часу звичайно єднака 1/60 (перши сексаґезимални розламок^[1]) годзини, 60 секундом. У UTC стандарду часу, минута у ридких нагодох ма 61 секунду, а то пошлїдок преступних секундох (єст одредба же би ше уруцело неґативну преступну секунду, цо би резултовало у 59 секунди, алє ше таке нїґда нє збуло у вецей як 40 рокох под тоту систему). И попри того же су нє СИ єдинки, минути прилапени за хаснованє зоз СИ єдинками. СИ симбол за минуту або минути то min (без точки). Символ прим ше тиж дзекеди нєформално хаснує за означованє минути часу.

Минута може буц:

єдинка за час хтора єднака 1/60 часци годзини, односно 60 секундом. (Даєдни ридки минути маю 59 або 61 секунду; опатрице преступну секунду.)

єдинка за угел, 1/60 часц ступня. Вона тиж позната и як минута угла або лучна минута, и далєй ше може подзелїц на 60 лучни секунди. Символ за лучну минуту то прим (′). На приклад, петнац минути ше може написац як 15′. Медзитим, частейше ше хаснує апостроф (U+0027).

Жем ше обраца по своєй поларней осовини през 15 лучни минути у каждей минути часу. Лучна минута на Жемовим екваторе виноши приблїжно єдну наутичну милю.

Годзина, вироятно, ма 60 минути пре уплїв Вавилонцох хтори хасновали числову систему на бази 60.

История

Ал-Бируни^[2] по першираз подзелєл годзину сексаґезимално на минути, секунди, трецни и штвартини 1000. року кед бешедовал о жидовских мешацох.

Историйно, слово "минута" походзи з латинского pars minuta prima, цо значи "перша мала часц". Тото дзелєнє годзини ше може додатно прецизовац зоз фразу "друга мала часц" (латински: pars minuta secunda), зоз хторей походзи слово "секунда". Кед ше ище далєй прецизує, термин треци (1⁄60 секунди) остава у даєдних язикох, на приклад у польским (tercja) и турским (salise), и попри того же векшина сучасних хаснованьох дзелї секунди з помоцу децималох. Символску ознаку прима за минути и двойнїсту прима за секунди мож тримац як означованє першого и другого пререзу годзини (подобнє як цо стопа перши пререз ярда або можебуц ланца зоз инчами як другим уровньом).

Страдньовикови науковец Роджер Бейкон 1267. року, пишуци на латинским, дефиновал дзелїдбу часу медзи полним мешацом як число годзинох, минутох, секундох, трецинох и штвартинох (horae, minuta, secunda, tertia и quarta) пополадню наведзеного календарского датума. Уводзенє мунтатовох за минути и годзини було можлїве аж теди кед Томас Томпион, анґлийски годзинкар, пренашол повратни фейдер 1675. року.^[3]

Референци

↑ „What is the origin of hours, minutes and seconds?”
↑ Al-Biruni (1879) [1000]. The Chronology of Ancient Nations. Преклад: Sachau, C. Edward. б. 147—149.
↑ Mitman, Carl (1926). „The Story of Timekeeping”. The Scientific Monthly. 22 (5): 424—427.

Литература

The Oxford English Dictionary, Oxford: Oxford University Press.
Landes, David S. (1983), Revolution in Time,Cambridge: Harvard University Press.
Holford-Strevens, Leofranc (2005), The History of Time: A Very Short Introduction Very Short Introductions, Vol. 133, Oxford: Oxford University Press,

[1] „What is the origin of hours, minutes and seconds?”

[2] Al-Biruni (1879) [1000]. The Chronology of Ancient Nations. Преклад: Sachau, C. Edward. б. 147—149.

[3] Mitman, Carl (1926). „The Story of Timekeeping”. The Scientific Monthly. 22 (5): 424—427.

[1]

[2]

[3]