Wp/rsk/Габа

Габа то периодична деформация хтора ше шири у просторе и часу. Габи преноша енерґию през простор без прецеку часточкох штредку (нєпостої пренос маси ношацого медиюму). При механїчних габох часточки штредку лєм осцилую коло своїх ровновагових положеньох, док при електромаґнетних осцилує електричне и маґнетне польо. Електромаґнетни габи ше пресцераю и през вакуум (етер)^[1].

Габа ше характеризує з амплитуду, фреквенцию (частосц) и габову длужину. Амплитуда найвекше одступанє брега габи од ровновагового положеня (кед габи нєт). Фреквенция то число брегох хтори ше зявюю у розпатраней точки у єдинки часу. Габова длужина то розстоянє медзи двома точками истей фази. Габа трансверзална кед єй амплитуда нормална на напрям рушаня, а лонґитудинална кед амплитуда паралелна з напрямом рушаня.

Физични штредок

Штредок з чиїм поштредованьом ше преноши габа може мац даяки зоз шлїдуюцих прикметох:

гомоґени штредок кед прикмети штредку у шицких точкох єднаки,

изотропни штредок кед физични прикмети исти, нєзависно од напряму рушаня.

Заєднїцки прикмети

Єст числени зявеня вязани за габове рушанє:

рефлексия (одбиванє) ^[2] – пременка смислу пресцераня, пре наиходзенє на рефлексийну поверхносц (наглу пременку штредку)

рефракция (преламованє) – пременка напряму пресцераня габи (ламанє), пре наиходзенє на нови штредок

дифракция (розшеванє) – кружне ширенє габох за препреченьом на драги пресцераня габох през штредок

интерференция (взаємни вплїв) – складанє габох хтори ше найду у истей точки у истей хвильки

дисперзия (розтресанє) – розкладанє габох по фреквенцийох, габових длужинох лєбо енерґийох

файти габох

Трансверзални габи то габи чийо амплитуди нормални на напрям пресцераня, поведзме, габи на струни (дроту) и електромаґнетни габи.

Лонґитудинални габи то габи чийо ше осцилациї случую у напряме пресцераня, наприклад, звучни габи^[3].

Референци

↑ Lev A. Ostrovsky & Alexander I. Potapov (2002). Modulated waves: theory and application Johns Hopkins University Press.
↑ valovi Габа "Hrvatska enciklopedija", Leksikografski zavod Miroslav Krleža, www.enciklopedija.hr, 2016.
↑ Velimir Kruz: "Tehnička fizika za tehničke škole", "Školska knjiga" Zagreb, 1969.

[1] Lev A. Ostrovsky & Alexander I. Potapov (2002). Modulated waves: theory and application Johns Hopkins University Press.

[2] valovi Габа "Hrvatska enciklopedija", Leksikografski zavod Miroslav Krleža, www.enciklopedija.hr, 2016.

[3] Velimir Kruz: "Tehnička fizika za tehničke škole", "Školska knjiga" Zagreb, 1969.

[1]

[2]

[3]