Wp/rki/ရိုက်ညီနောင်

ရိုက်ညီနောင်

ရိုက်ညီနောင်၊ အော်ဗီလ်ရိုက် နန့် ဝီလ်ဘာရိုက် (Orville Wright & Wilbur Wright) ရို့ကို လူသားရို့သမိုင်းတွင် ပထမဆုံး ကောင်းကင်၌ ပျံသန်းသူတိ၊ လူသားရို့ယဉ်ကျေးမှုကို ပြောင်းလဲစေမည့် တစ်ခေတ်ဆန်းစေမည့် လေယာဉ်ပျံကို တီထွင်သူတိအဖြစ် လူရို့က အမှတ်ရကျေးဇူးတင်ကတ်ရေ။ လူပုဂ္ဂိုလ် နှစ်ဦးအကြောင်းဖြစ်ကေလည်း ခေါင်းစဉ်တစ်ခုတည်းသာဖွင့်ရခြင်းမှာ ၎င်းရို့နှစ်ဦးပေါင်းမှ တီထွင်ဖန်တီးမှုတစ်ခုတည်းဖြစ်ပနာ ဖြစ်ရေ။

ဝီလ်ဘာရိုက်ကို ၁၈၆၇ အင်ဒီယားနားပြည်နယ်၊ မေဗေးတွင်ဖွားမြင်ပြီး ညီဖြစ်သူ အော်ဗီလ်ရိုက်ကို ၁၈၇၁ အိုဟိုင်းယိုးပြည်နယ်၊ ဒေတွန်တွင် ဖွားမြင်ရေ။ နှစ်ဦးသားအထက်တန်းကျောင်းပြီးရေအထိသာ ပညာသင်ဖူးပြီး တက္ကသိုလ်တက်ရောက်ခခြင်းမပီးပေ။ ညီနောင်နှစ်ဦးရို့မှာ ငယ်စဉ်ကတည်းက စက်ပစ္စည်းကိရိယာတိပေါ်တွင် စိတ်ဝင်စားခပြီး သင်္ချာပညာတွင်လည်း ထူးချွန်ကတ်ရေ။ ၁၈၉၂တွင် စက်ဘီးဆိုင်ဖွင့်ပြီး တပ်ဆင်ပြုပြင်ကတ်ရေ။ ထိုမှရသည့် ဝင်ငွေဖြင့် မိမိရို့စိတ်ပါဝင်စားရာ မိုးပျံခြင်းနည်းပညာကို စူးစမ်းသုတေသနပြုကတ်ရေ။ ၎င်းနန့် စပ်ဆိုင်သည့် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စာတမ်းတိကို တခုပ်တရပင် ရှာဖွီဖတ်ရှုကတ်ရေ၊ လေ့လာကတ်ရေ။

၁၈၉၉တွင် ညီနောင်နှစ်ဦး စိတ်တူကိုယ်တူဖြင့် ထိုကြီးကျယ်သည့်၊လူ့သမိုင်းကို တစ်ဆစ်ချိုးပြောင်းလဲစေမည့် တီထွင်မှုအသစ်ကို စတင်အကောင်အထည် ဖော်ကတ်ရေ။ ထိုအချိန်မှစကာ စွန်(လေတံခွန်)တိကို အကြိမ်ကြိမ် စမ်းသပ်လွတ်တင်ကြည့်ကတ်ရေ။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဦးစွာလူလိုက်ပါပျံသန်းကြည့်ပြီးမှ စက်ကိရိယာရို့ကို လိုအပ်ပိုင်တပ်ဆင်မည်ဟုဖြစ်ရေ။ နောက်တစ်ဆင့် တက်ကာလေဟုန်စီးတောင်ပံကြီးတိကို ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ပြုလုပ်ဖန်တီးပြီး တောင်ကုန်းအမြှင့်မှ လျောချလေဟုန်စီးကြည့်ရေ။ အတန်အတင့်အောင်မြင်သဖြင့် မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနားပြည်နယ်၊ ကစ်တီဟောက်စ်တွင် လူကိုသယ်ဆောင် လေဟုန်စီးနိုင်သည့် လေဟုန်စီးတောင်ပံကြီး ပြုလုပ်သယ်ဆောင်ကာ စမ်းသပ်ပျံသန်းကြည့်ကတ်ရေ။ ရလဒ်ကို မကျေနပ်သဖြင့် ၁၉၀၂ တွင်ပိုကောင်း၊ ပိုကြီးသည့် လေဟုန်စီးတောင်ပံကြီးနှစ်ခုကို ထပ်မံစမ်းသပ်ကတ်ရေ။ နောက်ဆုံးတစ်ခုတွင် လူရို့လိုက်ပါနိုင်လောက်အောင် အရီးပါသည့် စက်ကိရိယာတိကို တပ်ဆင်ပြီးစမ်းသပ်ကြခြင်းဖြစ်ရေ။ ထိုတတိယ လေဟုန်စီးတောင်ပံဖြင့် အကြိမ် တစ်ထောင်ကျော် စမ်းသပ်ကြည့်ပြီးနောက် ကျေနပ်သဖြင့် ၁၉၀၃တွင် မှတ်ပုံတင်ရုံး၌ မူပိုင်အဖြစ်မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ခကတ်ရေ။

ထိုစမ်းသပ်မှုအောင်မြင်ပြီးနောက် ပိုကောင်းရေ စက်တပ်ယာဉ်ပျံကိုတည်ဆောက်ရန် ကြိုးပမ်းကတ်ရေ။ ထိုနီရာတွင် အတိနန့်ကွဲလွဲချက်မှာ အတိသူငါက ယာဉ်ကိုမြေမှကြွတက်ရန်ကိစ္စမှာ အဓိကပြဿနာဟုရှုမြင်ပြီး ရိုက်ညီနောင်က မြေမှကြွတက်ပြီးနောက် ကောင်းကင်ပေါ်တွင် လိုပိုင်ထိန်းသိမ်းရန်မှာ အဓိကပြဿနာဟု နားလည်ထားကြခြင်းဖြစ်ရေ။ သို့ဖြင့် ဝင်ရိုးသုံးချောင်းတပ်စက်ကို တီထွင်ပြီး ထိန်းသိမ်းမောင်းနှင်ရန် အားထုတ်ပြီးအောင်မြင်မှုရခရေ။ တောင်ပံတိနန့် ပတ်သတ်ပနာလည်း လေတိုက်ရာလမ်းကြောင်း၊ လေဖိအားနန့် လေတိုက်ခတ်ပုံတိကိုလေ့လာပြီး ပုံစံပေါင်း နှစ်ရာကျော်ကို ထုတ်လုပ်စမ်းသပ်ခကတ်ရေ။ ယင့်ချင့်အပြင် လေယာဉ်ပျံဦးပိုင်းတွင် တပ်ဆင်အသုံးပြုမည့် ပန်ကာပုံစံ အပါအဝင် စက်ကိုမောင်းနှင်မည့် အင်ဂျင်နန့်ပတ်သတ်ပနာလည်း စက်ကိရိယာကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးထံမှအကူအညီကိုရယူခရရေ။ ထိုခေတ်အခါကအသုံးပြုနေသည့်အင်ဂျင်တိမှာ အရွယ်ကြီးမားပြီးလေးလံလှသဖြင့် ၎င်းရို့ယာဉ်နန့် လိုက်ဖက်ညီရန် အဆင့်ဆင့်ပြုပြင်ခရရေ။ ထိုစဉ်က ရိုက်ညီနောင် တီထွင်ခသည့် ပန်ကာပုံစံမှာ ဂနိခေတ်တွင်အသုံးပြုနေသည့် ပန်ကာတိဧစွမ်းရည်ကို ၆၃% ထိလိုက်နိုင်ရေ ဟုဆိုကတ်ရေ။

၁၉၀၃ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၇တွင် ကစ်တီဟောက်စ်၌ ထိုစက်တပ်ယာဉ်(လေယာဉ်ပျံ)ကို တစ်ယောက် နှစ်ကြိမ်စီ ပျံသန်းပြခရေ။ ပထမဆုံးအကြိမ်တွင် အောဗီလ် ပျံသန်းရာ ပျံသန်းချိန်၁၂စက္ကန့်၊ပေ၁၂၀ ထိရောက်ပြီး နောက်ဆုံးအကြိမ်တွင် ဝီလ်ဗာပျံသန်းရာ အချိန် ၅၉ စက္ကန့်တွင် ပေ ၈၅၀ထိရောက်ပီးသဖြင့် အလွန်အောင်မြင်ရေဟု ဆိုနိုင်လီရေ။ ကုန်ကျစရိတ် ဒေါ်လာ တစ်ထောင်နီးပါး၊ အလျား ပေ၄၀၊ အလေးချိန် ပေါင်၇၅၀ပီး ထိုယာဉ်ကို ရိုက်ညီနောင်က ယာဉ်ပျံ(၁) ဟုနာမည်ပီးကေလည်း အတိက ကစ်တီဟောက်စ်(Kitty Hawk) ဟုသာခေါ်ကတ်ရေ။ ထိုယာဉ်ကို ဂု ဝါသျှင်တန် ဒီစီပီး အမျိုးသားလေကြောင်းနန့်အာကာသပြတိုက် တွင်ပြသထားရေ။

ယင်းပိုင်ကြီးကျယ်သည့် အောင်မြင်မှုကို မျက်မြင်သက်သေ ငါးယောက်ကသာ မြင်တွေ့ပြိး ဒေသခံသတင်းစာ အချို့ကသာ ပေါ့တီးပေါ့ဆ သဘောမျိုးဖြင့် ဖော်ပြခပြီး နေထိုင်ရာ အိုဟိုင်းယိုးပြည်နယ်၊ ဒေတန်တွင်မူ ထိုကိစ္စကို မသိသလောက်ပင်ဖြစ်ရေ။ (ယကေလည်း နောင် ၅နှစ်အကြာတွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ လူတိကြားတွင် ထိုယာဉ်ပျံမှာ ပြောမပြီးသည့် အထူးအဆန်းဖြစ်လာခရေ။)

ကစ်တီဟောက်စ်တွင် အောင်မြင်မှုရပြီးနောက် ဒေတန်သို့ ပြန်လာကတ်ပြီးး ယာဉ်ပျံ(၂) ကိုတည်ဆောက်ရေ။ ၁၉၀၄ တွင် ထိုယာဉ်ကို ၁၀၅ကြိမ်တိုင်တိုင် ပျံသန်းခရေ။ မည်သူမှ အရီးတယူလုပ်ခြင်းမပီးကတ်လီ။ ၁၉၀၅ တွင်ပိုကြီးသည့် ယာဉ်ပျံ (၃) ကို တည်ဆောက်ပြီး ဒေတန်မှာပင် အကြိမ်ကြိမ် ပျံသန်းပြခကေလည်း လူအတိက သတိမပြုခကြသေးပဲပီးနေခရရေ။ ထိုမျှသာမက ၁၉၀၅တွင်ပြင်သစ်သတင်းစာတစ်စောင်ကပျံသန်းသူတိလား၊လိမ်လည်သူတိလား(Flyers or Liars) ဟူပနာပင် နှိမ်ချရီးသားခရေ။

၁၉၀၈တွင် ရိုက်ညီနောင်ရေ ပြင်သစ်နိုင်ငံသို့ လေယာဉ်ပျံတိဖြင့် လားရောက်ပြီး ပျံသန်းပြသပြီး လူအတိဧသံသယစိတ်ကို အဆုံးသတ်စေခရေ။ ယင်းပိုင်ပျံသန်းပြပြီးနောက် လေယာဉ်ပျံတိကို ဈေးကွက်တင်ရောင်းနိုင်ရန် ကုမ္မဏီတစ်ခု တည်ထောင်လိုက်ကတ်ရေ။ ယင့်ချင့်အပြင် ပျံသန်းမှုတိကိုလည်း အတိမြင်သာအောင် လိုက်လံပြသခကတ်ရေ။ ၁၉၀၈၊ စက်တင်ဘာ ၁၇တွင် အောဗီလ်ရိုက်ပျံသန်းရာ လေယာဉ်ပျံပျက်ကျသဖြင့် လူတစ်ဦးသေဆုံးပြီး အောဗီလ်လည်း ခြီတစ်ဖက်နန့် နှံရိုးနှစ်ချောင်း ကျိုးရေ။ ထိုတစ်ကြိမ်မှာ သူရို့အတွက် ပထမဆုံးနန့်နောက်ဆုံး မတော်တဆမှုဖြစ်ပြီး သူရို့အောင်မြင်မှုတိကြောင့် အမေရိကန်အစိုးရက စစ်တပ်တွင် အသုံးပြုရန် လေယာဉ်တိတင်သွင်းခွင့် ကန်ထရိုက်စာချုပ်ချုပ်ဆိုရေ။ ၁၉၀၉ တွင် ပြည်ထောင်စုဘက်ဂျက်လျာထားချက်မှ ဒေါ်လာ ၃၀၀၀၀ ကိုရရေ။

ထိုအောင်မြင်မှုတိနန့်အတူ မူပိုင်ခွင့်အတွက် အခြားသူတိနန့် အပြန်အလှန်တရားစွဲဆိုပြီး ရုံးတက်ဖြေသျှင်းခရသေးရေ။ ၁၉၁၄တွင်မှ အမှုပြီးပြတ်ကာ အနိုင်ရပီးခရေ။ ယကေလည်း ထိုအဖြစ်အပျက်ရို့ကို ညီဖြစ်သူ ဝီလ်ဗာရိုက် မြင်တွေ့မလားနိုင်ရှာပေ။ အကြောင်းမှာ ထိုအမှုမပြီးပြတ်မှီ ၁၉၁၂ခုနှစ်တွင် အသက် ၄၅နှစ်အရွယ် ဝီလ်ဗာ တစ်ယောက် အူယောင်ငန်းဖျား(တိုက်ဖွိုက်)ဖြင့် ကွယ်လွန်လားခရေ။ အောလ်ဗီလည်း စိတ်ထိခိုက်ဟန်ပီးရေ။ ယင့်ချင့်ကြောင့် ၁၉၁၅တွင် လေယာဉ်ကုမ္မဏီ နန့် သက်ဆိုင်ရာငွေကြေးခံစားခွင့် အားလုံးကိုရောင်းချပြီး ၁၉၄၈ထိ တစ်ကိုယ်တည်း နေထိုင်လားခရေ။ ထူးခြားချက်မှာ နှစ်ဦးလုံး အိမ်ထောင်မပြုခခြင်းဖြစ်ရေ။

အကျဉ်းချုပ်အနိန်နန့် ပြောရကေ တစ်ထောင့်တစ်ညအာရေဘီးယားပုံပြင်တိတွင် ကောဇောပျံဖြင့် လူရို့ဧမိုးပေါ်ပျံသန်း လိုသည့် စိတ်ကူးယဉ်ကို ရိုက်ညီနောင်က လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်ပီးခရေဟုဆိုနိုင်ရေ။

ပထမဆုံးလေယာဉ်ပျံ-ကစ်တီဟောက်စ်

ဝီလဗာရိုက်(ခရစ် ၁၈၆၇-၁၉၁၂)နန့် အောက်ဗီးရိုက် (ခရစ် ၁၈၇၁-၁၉၄၈) ဆိုသူ အမေရိကန်လူမျိုး ညီနောင် နှစ်ယောက်ရို့ရေ အင်ဂျင်စက်ပါရေ လေယာဉ်ပျံဖြင့် ကောင်းကင်ယံ၌ ပထမဦးဆုံး ပျံသန်းခကြဧ။ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နိတွင် ထိုညီနောင်နှစ်ဦးရို့ရေ မြောက်ကယ်ရိုလီးနားပြည်နယ်၊ ကစ်တီဟော့အရပ်၌ အင်ဂျင် စက်တပ်သည့် အတောင်နှစ်ထပ် လေယာဉ်ပျံကို လေထဲ၌ အောင်မြင်စွာ ပျံသန်းနိုင်ခကြလီရေ။ အော်ဗီးရိုက်က ဦးစွာ လေယာဉ်ပျံကို စမ်းသပ်မောင်းနှင်ကြည့်ရာ၌ လေထဲတွင် ၁၂ စက္ကန့်မျှ နေနိုင်ပြီးကေ ပေ ၁၂ဝ အထိ ပျံသန်းနိုင်ခဧ။ ထိုနောက် ဝီလဗာရိုက် အလှည့်တွင် ၅၉ စက္ကန့်မျှနေနိုင်ခပနာ ၈၅၂ ပေအထိ ပျံသန်းနိုင်ခလီရေ။

ရိုက်ညီအစ်ကို နှစ်ဦးရို့ရေ ၁၈၉၃ ခုနှစ်တွင် ကျောင်း မှ ထွက်ပနာ ရိုက်စက်ဘီးကုမ္ပဏီတည်ထောင်ကတ်ရေ။ သူရို့ ရေ ဂလိုက်ဒါ လေယာဉ်အကြောင်းကို ဖတ်ရသဖြင့် လေထဲ၌ ပျံသန်းခြင်းကို စိတ်ဝင်စားလာဧ။ ငှက်တိပျံပုံကိုလည်းကောင်း၊ သေတ္တာပုံစွန် လေထဲ၌ ပျံသန်းပုံကိုလည်းကောင်း ကြည့်ရှုလေ့လာပြီးကေ အတောင်နှစ်ဖက်နန့် ပဲ့အထိန်းပါရေ ဂလိုက်ဒါ လေယာဉ် တိကို ဆောက်လုပ်ပနာ စမ်းသပ်ကြည့်ကတ်ရေ။

၁၉ဝဝ ပြည့်နှစ်မှ ၁၉ဝ၂ ခုနှစ်အထိ ရိုက်ညီနောင် နှစ်ဦး ရို့ရေ လူစီးနင်းလိုက်ပါနိုင်ရေ ဂလိုက်ဒါ လေယာဉ်တိကို ကစ်တီဟော့အရပ်၌ စမ်းသပ်ပျံသန်းကြည့်ရာ လူ့ကိုယ်အလေး ကို လေထဲ၌ သယ်ဆောင်နိုင်လောက်အောင် အားမပီးကြောင်း တွေ့ရလီရေ။ ယင့်ချင့်ကြောင့် အလျားခြောက်ပေပီးရေ လေပြွန် တစ်ခုကို ပြုလုပ်ပြီးကေ အတောင်ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် လေဧ ဖိအားအကြောင်းကို လေ့လာကတ်ရေ။ ထိုစမ်းသပ်ချက်တိမှ လေထဲတွင် ပျံနိုင်ရေ အတောင်ပုံစံမျိုးကို တီထွင်နိုင်ကြဧ။ ၁၉ဝ၂ ခုနှစ်တွင် လေယာဉ်ပျံကို ဆောက်လုပ်ခလီရေ။ ထိုနှစ်အတွင်း၌ပင် အင်ဂျင်စက်တပ်သည့် လေယာဉ်ပျံကို စတင်ဆောက်လုပ်ခရာ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်တွင် ပြီးစီးရေ။ ယင်း လေယာဉ်ပျံတွင် အတောင်ပံအလျားပေ ၄ဝ ပီးပနာ အနံ ခြောက် ပေ ပီးဧ။ လေယာဉ်မောင်းသူအပါအဝင် အလေးချိန် ၇၅ဝ ပေါင်ပီးရေ။

ယင်းပိုင်အနိန်နန့် ရိုက်ညီနောင်ရို့ရေ ၁၉ဝ၃ ခုနှစ်မှ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်အထိ လေယာဉ်ပျံပုံစံအမျိုးမျိုးကို စမ်းသပ်တီထွင် ခရာ ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်တွင် ၃၈ မိနစ်၊ သုံးစက္ကန့်အတွင်း ၂၄ မိုင် အထိ ပျံသန်းနိုင်ရေ လေယာဉ်ပျံကို အောင်မြင်စွာ ဆောက် လုပ်နိုင်ခကြလီရေ။ သို့ရာတွင် အမေရိကန်အစိုးရရေ ရိုက်ညီနောင်ရို့ဧ တီထွင်မှု၌ စိတ်မဝင်စားချေ။ ယင့်ချင့်ကြောင့် ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်တွင် ဝီလဗာရိုက်ရေ ဥရောပတိုက်သို့ လားပနာ မိမိရို့ တည်ဆောက်ရေ လေယာဉ်ပျံကို လက်တွေ့ပျံသန်းပြ လီရေ။ ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကုမ္ပဏီကို တည်ထောင်ပနာ လေယာဉ်ပျံတိ ဆောက်လုပ်ရောင်းချရေ။ အမေရိကန် စစ် ဘက်ဌာနက လေယာဉ်ပျံတစ်စင်းကို ဝယ်ယူဧ။ ထိုနောက် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံနန့် အီတလီနိုင်ငံ ရို့ကလည်း ရိုက်ကုမ္ပဏီမှ လေယာဉ်ပျံတိကို ဝယ်ယူကြ ရေ။ ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ဝီလဗာရိုက် ကွယ်လွန်သဖြင့် အော်ဗီး ရိုက် တစ်ဦးတည်းက လုပ်ငန်းကို ဆက်လက်ဦးစီးခလီရေ။ ထိုနောက် ၁၉၁၅ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကုမ္ပဏီသို့ မိမိဧအကျိုး အမြတ် ခံစားခွင့်ကို ရောင်းချပြီးကေ ကိုယ်ပိုင် သုတေသန လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ရေ။ အော်ဗီးရိုက်ရေ ၁၉၄၈ ခုနှစ် တွင် ကွယ်လွန်လီရေ။

ရိုက်ညီနောင်ရို့ဧ တီထွင်မှုကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ် တွင် လေကြောင်းခရီးဖြင့် လားလာခြင်းမှာ တိစွာတိုးတက် လျက် ပီးလီရေ။