Wp/rki/ကြိမ်နှုန်း

ကြိမ်နှုန်း (Frequency)
ကြိမ်နှုန်း ဝ.၄၂ ဟက်ဇ်။ စက္ကန့် ၆၀ တွင် အပြန်အလှန် အခေါက်ရေ ၂၅ ခါ ပြီးကေမြောက်မှုနှုန်းနန့် လွှဲနီရေ ချိန်သီးတစ်လုံး။
ယေဘုယျ သင်္ကေတ	f, ν
SI အခြေပြု ယူနစ်တိ	s−1
SI ဒိုင်မင်းသျှင်း	ဝီကီဒေတာ
Derivations from other quantities	f = 1 ∕ T

ကြိမ်နှုန်း (frequnecy) ဆိုစာမှာ သတ်မှတ်ထားရေ အချိန် အတိုင်းအတာ အတောအတွင်း ထပ်ခါထပ်ခါ ဖြစ်ပျက်ရေအရီအတွက် (ဝါ) သံသရာစက်ဝန်း တစ်ပတ်စာ လည်ပတ်နီရေ အကြိမ်အရီအတွက်ကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်ရေ။ ကြိမ်နှုန်းကို ဟက်ဇ် (Hertz - Hz) နန့် တိုင်းတာပြီးကေ တစ်စက္ကန့်ကေ ဖြစ်ရပ်တစ်ကြိမ် ဖြစ်ပွားမှုနန့် ညီမျှရေ။

ကြာမြင့်ချိန် (သို့) ကာလရေ ထပ်ခါထပ်ခါဖြစ်ပွားနီရေ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုဧ သံသရာတစ်ပတ်လည်မှု ကြာချိန်ဖြစ်ရေကြောင့် ကာလရေ ကြိမ်နှုန်းဧ အပြန်အလှန်ဖြစ်ရေ။ ဥပမာအားနန့် နှလုံးရေ တစ်မိနစ်ကေ အကြိမ်ရေ ၁၂၀ (2 Hz) နန့် ခုန်နီရေဆိုပါကေ ၎င်း စည်းချက်တစ်ခုနန့် တစ်ခုအကြားကာလ ( T )ရေ တစ်စက္ကန့်ဧ တစ်ဝက်ဖြစ်ရေ (အချိန် ၆၀ စက္ကန့် ကို အခေါက်ရေ ၁၂၀ နန့် စားခြင်း)။

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်တိ နန့် ပမာဏပြသင်္ကေတ(ယူနစ်)တိ

thumb|၂.၈ စက္ကန့် ကြာချိန်နန့် ဝ.၆ ဟက်ဇ် ကြိမ်နှုန်းရို့နန့် နီရာနှစ်ခုသို့ အပြန်အလှန် ရွိ့လျားနီရေ ချိန်သီးတစ်လုံး ကြိမ်နှုန်း (frequency) ရေ သိပ္ပံနန့် အင်ဂျင်နီယာ ပညာရပ်တိတွင် အရီးပါရေ ပါရာမီတာတစ်ခုဖြစ်ပြီးကေ Oscillatory နန့် Vibratory ပိုင်ရေ စက်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ တုန်ခါမှု တိုင်းတာခြင်းတိ၊ အချက်ပြထုတ်လွှင့်မှုတိ (အသံ)၊ ရေဒီယိုလှိုင်းတိ၊ အလင်း စရေရို့ကို ဖော်ပြသတ်မှတ်ရန်အတွက် အသုံးပြုရေ။

ရူပဗေဒပညာရပ်တွင် လှိုင်းတစ်ခုဧ ကြိမ်နှုန်းဆိုစာမှာ အချိန်ပမာဏ တစ်စက္ကန့်အတွင်း အမှတ်တစ်ခုအား ၎င်းလှိုင်းဧအထွဋ်အထိပ် ဖြတ်လားရေ အရီအတွက်ကို ဆိုလိုရေ။

တုန်ခါမှု၊ လှိုင်းတိ (သို့) ရိုးရိုးသျှင်းသျှင်း စည်းချက်ကျရွိ့လျားမှု ပိုင်ရေ သံသရာလည်ရေ ဖြစ်စဉ်တိအတွက် ကြိမ်နှုန်း ဆိုရေ အသုံးအနှုန်းကို အချိန်ပမာဏအလိုက် သံသရာလည်မှု (သို့) တုန်ခါမှု အကြိမ် အရီအတွက် အဖြစ်သတ်မှတ်ရေ။ ကြိမ်နှုန်းအတွက် သမားရိုးကျ ပမာဏပြ (ယူနစ်) သင်္ကေတမှာ အင်္ဂလိပ်စာလုံး "(f )" ဖြစ်ပြီးကေ ဂရိစာလုံး "( $\nu$ - nu)" ကိုလည်း တခါတရံ သုံးလေ့ဟိရေ။ ကြာမြင့်ချိန် (သို့) ကာလ ($T$) ရေ အပြန်အလှန်ရွိ့လျားမှု တစ်ကြိမ်ပြီးကေမြောက်ရန် ကြာချိန်ဖြစ်ရေ။

သင်္ချာပုံသေနည်း

ကွဲပြားရေကြိမ်နှုန်း(f) တိနန့် Sine Wave သုံးခု

ကြိမ်နှုန်း (frequency) နန့် ကြာမြင့်ချိန် (period) ဧဆက်စပ်မှုကို သင်္ချာပုံသေနည်းနန့်ဖော်ပြရကေ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ရေ။ -

$f={\frac {1}{T}}$

လှိုင်းပျံ့နှံ့မှုဆိုင်ရာ

မပျံ့နှံ့နိုင်ရေ ကြားခံနယ် (လှိုင်းအလျင်ရေ ကြိမ်နှုန်းနန့်မကင်းရေ ကြားခံနယ်)တွင်ဟိရေ အလှည့်ကျဖြစ်ပျက် လှိုင်းတိတွင် လှိုင်း အလျား( λ ) နန့် ကြိမ်နှုန်း (f ) ရို့ရေ ပြောင်းပြန်အချိုးကျရေ။ ပျံ့နှံ့နိုင်ရေ ကြားခံနယ် တွင်ပင် Sine Wave ဧ ကြိမ်နှုန်း (f ) ရေ ၎င်းဧ ပကတိအလျင် (v ) အား လှိုင်းအလျား ( λ ) နန့် စားခြင်းနန့်ညီမျှရေ။ ကြိမ်နှုန်း (frequency) နန့် လှိုင်းအလျား (wavelength) ဧ ဆက်စပ်မှုကို သင်္ချာပုံသေနည်းနန့်ဖော်ပြရကေ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ရေ -

$$f={\frac {v}{\lambda }}.$$

လေဟာနယ်အား ဖြတ်သန်းရွိ့လျားနိုင်ရေ လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းတိဆိုင်ရာ အထူးကိစ္စရပ်တိအတွက်ဆိုကေ ၎င်းလှိုင်းတိဧ အလျင် (v ) ရေ လေဟာနယ်တွင် ရွိ့လျားနိုင်ရေ အလင်းဧအမြန်နှုန်း (ဝါ) အလင်းအလျင် (c ) နန့် တူညီရေကြောင့် ထိုပိုင်ရေ အထူးကိစ္စရပ်တိအတွက်ဆိုကေ ပုံသေနည်းရေ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ရေ -

အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသောဆောင်းပါး - လျှပ်စစ်သံလိုက်ဖြာထွက်ခြင်း

$$f={\frac {c}{\lambda }}.$$

မိုနိုခရုမ်း (monochrome) အရင်းအမြစ်မှ ထွက်ပေါ်လာရေ လှိုင်းတိရေ ကြားခံနယ်တစ်ခုမှ တစ်ခုသို့ ရွိ့လျားရေအခါ ကြိမ်နှုန်းမှာတူညီနီမြဲဖြစ်ပြီးကေ—၎င်းရို့ဧ လှိုင်းအလျားနန့် အလျင်ရို့သာ ပြောင်းလဲလားခြင်းဖြစ်ရေ။

လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းအားလုံးရေ လေဟာနယ်တွင် အလင်းအလျင်နန့် ရွိ့လျားကေလည်း လေဟာနယ်မဟုတ်ရေ ကြားခံနယ်အား ဖြတ်သန်းရေအခါတွင် ၎င်းရို့ဧ အမြန်နှုန်းရေ နှေးကွေးလားရေ။ အခြားရေ အသံလှိုင်းပိုင် လှိုင်းတိဧ အလျင်ရေ အလင်းအလျင်ထက် တိစွာနှေးပြီးကေ လေဟာနယ်ကိုလည်း ဖြတ်မလားနိုင်ကတ်လီ။ လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်းတိကို ဥပမာပီးရကေ - အလင်းလှိုင်းတိ၊ ရေဒီယိုလှိုင်းတိ၊ အနီအောက်ရောင်ခြည်၊ မိုက်ခရိုဝေ့ဖ်နန့် ဂမ်မာရောင်ခြည်ရို့ ဖြစ်ရေ။ အမျိုးမျိုးရေ လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်း အသီးသီးတွင် မတူညီရေ ကြိမ်နှုန်း ဟိကတ်ရေ။

ကြိမ်နှုန်းကို ပမာပြခြင်း

မတူညီရေ ရထားနှစ်စင်းမှ အမြန်နှုန်းတူညီစွာနန့် လားလာနီခြင်းကို ပြထားပုံ။

ဥပမာ(၁)

၎င်းကို မြင်ယောင်စီရန် ပုံဖော်ပြရကေ တူညီရေ အမြန်နှုန်းတစ်ခုနန့် လားနီရေ ရထားနှစ်စင်းဟိပြီးကေ၊ တစ်စင်းတွင်ဟိရေ တွဲတိဧ အရွယ်အစားရေ နီာက်တစ်စင်းထက် သေးငယ်ရေ ဆိုကြပါစို့၊ အကယ်ပနာ လူတစ်ယောက်ရေ ဆိုင်းဘုတ်ပိုင် မရွိ့လျားနိုင်ရေအရာတစ်ခုမှ မူတည်နီရာပြုပနာ တစ်စက္ကန့်အတွင်း ဖြတ်လားရေ တွဲ အရီအတွက်ကို ရထားတစ်စင်းစီအား ရေတွက်ကြည့်ဖို့ဆိုပါကေ ဖြတ်လားရေ တွဲ အရီအတွက် အကြိမ်ရေကို သိဟိရဖို့ဖြစ်ရေ။ ယင့်အခါ ၎င်း မူတည်နီရာကို ဖြတ်လားရေ ရထားတစ်စင်းစီမှ တွဲတိဧ အရီအတွက်နန့် အကြိမ်ရေရေ ကွာခြားနီလိမ့်ဖို့ ဖြစ်ရေ။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုကေ ပိုသေးရေ တွဲတိနန့် ရထားရေ တွဲ ပိုကြီးရေ ရထားထက် တစ်စက္ကန့်အတွင်း ဖြတ်လားရေ တွဲ အရီအတွက် ပိုတိနီရေကြောင့်ဖြစ်ရေ။ တစ်စက္ကန့်အတွင်း ရထားတွဲ အစီးရေ ဖို့မျှ ကျော်ဖြတ်ရေကို သိဟိခြင်းနန့် ရထားဧ အဟိန်ကိုသိဟိနိုင်ပြီးကေ၊ ထိုအဟိန်ကို သိဟိခြင်းနန့်လည်း ရထားတစ်ခုစီမှ တွဲဧ အရွယ်အစားကို သင်္ချာနည်းနန့် တွက်ချက်နိုင်ရေ။

ဥပမာ(၂)

နီာက်ထပ်ဥပမာအားနန့် ရထားတစ်စင်းရေ တစ်စက္ကန့်ကေ ၁၀ မိုင်နှုန်းနန့် ရွိ့လျားနီပြီးကေ ၎င်းဧ ရထားတွဲစီးရေ ၁၀ စီးရေ တစ်စက္ကန့်အတွင်း ဖြတ်သန်းလားပါကေ ရထားတစ်တွဲဧ အရှည်ရေ ၁ မိုင် ဟိဖို့ဖြစ်ရေ။ အကယ်ပနာ နီာက် ရထားတစ်စင်းရေလည်း တစ်စက္ကန့်ကေ ၁၀ မိုင်နှုန်းနန့် ရွိ့လျားနီပြီးကေ ရထားတွဲ အစီးရေ ၂၀ ရေ တစ်စက္ကန့်အတွင်း ဖြတ်သန်းလားပါကေ ရထားဧ တွဲတစ်ခုစီဧ အရှည်ရေ တစ်မိုင်ဧ တစ်ဝက် (^၁/_၂ မိုင်) ရှည်လျားဖို့ဖြစ်ရေ။