Wp/rki/High-definition television(HDTV)
(High-definition television)၊အတိုခေါက် (HDTV) ဆိုရေမှာ သာမန် ရုပ်မြင်သံကြားစက်တိထက် ပုံရိပ်အစက် ပို၍တိခြင်းကို ဆိုလိုရေ။ ပုံရိပ်အစက်တိရေ နည်းပညာ မြင့်မားရေနန့်အလျောက် ပို၍သေးကာ၊ ပုံသား အရေအသွေးလည်း ပိုမိုကောင်းမွန်လာရေ။
|
|
|---|---|
| High-definition television- ပုံရိပ်အစက် | ပုံမှန် ရုပ်မြင်သံကြား- ပုံရိပ်အစက် |
အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ HDTV (high definition television) မှာ digital signal ဖြင့် ထုတ်လွှင့်နိုင်မည့် မျိုးဆက်သစ် တယ်လီဗီးရှင်း ထုတ်လွှင့်မှုစနစ်ဖြစ်ရေ။ ၎င်းဧ အရည်အချင်းအသစ်တိမှာ
- အရုပ်အသံ အရည်အသွေး ပိုမိုကောင်းမွန်ခြင်း၊
- မူရင်း အရည်အသွေးအတိုင်း မပျက်မစီးဘဲ လွှင့်ထုတ်နိုင်ခြင်း၊
- မူကွဲဘာသာ စကားသံတိ၊ စာတန်းထိုးတိ အစဟိရေ အချက်အလက်တိကို ရုပ်သံနန့်အတူ ပူးတွဲထုတ်လွှင့်နိုင်ခြင်းရို့ ဖြစ်ရေ။
အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ သို့ ပြောင်းလဲအသုံးပြုခြင်းကို ရာစုသစ်ဧ ရုပ်သံ ဆက်သွယ်မှုစနစ်အဖြစ် တွိ့မြင် ကတ်ရရေ။ ရုပ်သံ ထုတ်လွှင့်မှု လုပ်ငန်းနန့် နီးစပ်သူတိရေ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ ဟူရေ ဝေါဟာရကို ၁၉၈ဝ ပြည့်လွန်နှစ်တိ ကတည်းက ကြားဖူးခကတ်ပေရေ။ လူအတိစုကတော့ ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် အီလက်ထရောနစ် ကုမ္ပဏီကြီးတိ အချင်းချင်း ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ကြော်ငြာနည်းပညာ စီးပွားရီးတိုက်ပွဲတိ ဖြစ်ပွားပြီး ပွဲဆူခါမှ သိခွင့်ရကတ်ရေ။
တယ်လီဗီးရှင်းကို စတင် တီထွင်စက အမည်းရောင်ပုံးကြီး နန့် အဖြူအမည်း ဖန်သားပြင် ခပ်သေးသေးအဆင့်သာ ဟိခပြီး မကြာခင်ဖန်သားပြင်အရွယ်အစားတိ ကြီးလာခပြီး အရောင်စုံစနစ် ပါ ဖြစ်ထွန်းလာခရေ။ ယပြီးကေ ဈေးကွက်တွင် ဖန်သားပြင် ကြီးမား ကျယ်ပြန့်ရေ ရောင်စုံရုပ်မြင်သံကြားစက်တိ အလွန်ပင် ခေတ်စားလာခရေ။ ထိုစဉ်က တယ်လီဗီးရှင်း နည်း ပညာ ဖွံ့ဖြိုးမှု ရပ်တန့်လားပြီဟု ထင်မှတ်ခကတ်ပြီး ဖန်သားပြင် ကြီးမားမှုရေ အရည်အသွေး ပိုမိုကောင်းမွန်မှု မဟုတ်ကြောင်း သတိမထားမိခကတ်ပေ။ ပုံမှန် ရ SDTV (standard television) တွင် အလျားလိုက် ပုံဖတ်လိုင်း ၅၂၅ လိုင်းသို့မဟုတ် ၆၂၅ လိုင်းအထိသာဟိပြီး ဖန်သားပြင်ကြီးလီ ပုံဖတ်လိုင်းတိ scan line တိ ကြီးလာလီ ဖြစ်ကြောင်း တွိ့ဟိလာခကတ်ပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်ရေ နည်းပညာကို အဆင့်ဆင့်ရှာဖွေကာ ပုံဖတ်လိုင်း ၁ဝ၈ဝ လိုင်းအထိရရေ စနစ်တစ်ခုကို တီထွင်လာနိုင်ကတ်ကာ ၎င်းကို high definition television (HDTV) ဟု အမည်ပီးခကတ်ရေ။ ၎င်းမှာ ပုံမှန်စနစ်ထက် နှစ်ဆ ကောင်းမွန်ရေ အရည်အသွေး ဖြစ်ဧ။
ရုပ်သံနည်းပညာတွင် interlacing scan နန့် progressive scan ဟူရေ နည်းပညာ ၂- ခု ဟိဧ။ လက်ဟိ ရုပ်မြင်သံကြား စက်အားလုံးမှ interlacing scan type တိဖြစ်ကတ်ပြီး progressive scan type မှာ computer monitor တိ ဖြစ်ကတ်ရေ။ ပညာသျှင်တိဧ အဆိုအရ interlacing မှာ အရည်အသွေးနိမ့် ရုပ်သံဖမ်းစက်တိတွင် အသုံးပြုလိ ဟိကတ်ရေဟု မှတ်ယူရဧ။ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ မှာလည်းပုံဖတ်လိုင်း ၁ဝ၈ဝ လိုင်းကို interlacing စနစ်ဖြင့် ဖော်ပြရကေလည်း ပိုမိုကြည်လင်ပြတ် သား၍ အနုစိတ်ရေ ပုံဖတ်အားကို ရစေရေဟု ဆိုဧ။ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ ဧရုပ်သံထုတ်လွှင့်မှုစနစ်မှာ wide screen format ဖြစ်ဧ။ ၁၆ း ၉ ကျယ်ပြန့်မှု အချိုးကို ကိုယ်စားပြုဧ SDTV က ၄ း ၃ အချိုးသာဟိပြီး မျက်နှာပြင်အလျားက အမြင့်ထက် ၃၃ ရာခိုင်နှုန်းပိုရေဟုတွက်ချက်ရရေ။ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ အလျားက အမြင့်ထက် ရ၅ % ပိုရှည်ရေဟုညွှန်းဆိုခြင်း ဖြစ်ဧ။ ၁၆ း ၉ အချိုးက ပုံမှန်လူသားတစ်ယောက် မျက်စိမှမြင်ရရေ အမြင့်နန့် အလွန်နီးစပ်ကြောင်းတွိ့ရဧ။ ယင်းချင့်ကြောင့် ၁၆ း ၉ အချိုးက သဘာဝနန့် ပိုတူရေဟုခံစားကတ်ရဧ။ ရုပ်သံလွှင့်ဌာနမှ တည်းဖြတ်သူတိ အနီဖြင့် ၁၆ း ၉ အချိုးကို ၄ း ၃ အဖြစ်ပြောင်းလဲပုံ ၃ မျိုး ဟိဧ။ တစ်မျိုးမှာ အရုပ်ကို အလျားလိုက် ဆွဲချုံ့လိုက်ခြင်းဖြစ်ဧ။ ထိုနည်းက ရုပ်ပုံတိကို ရှည်လားစေဧ။ ၎င်းပုံစံ ကို ၁၉၇ဝ ဝန်းကျင်က အနောက်တိုင်းရုပ်သျှင်တိကို တီဗီတွင် ထုတ်လွှင့်သည့်အခါ အသုံးပြုခရေ။ ဒုတိယနည်းက ၁၆ း ၉ အရုပ်ဧ ဘယ်နန့် ညာဘက်အသားတိ ဖြတ်ထုတ်ပစ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်ရေ။ အတိစုက ထိုနည်းကို အသုံးပြုကတ်ဧ။ တတိယနည်းကို cinemascope ဟုခေါ်ရေ။ ထိုနည်းက မူရင်းအချိုးမပျက်စေဘဲ အပေါ်အောက်အသားနှစ်ခုကို အမည်းရောင် စတုဂံတိဖြင့် ပိတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်ဧ။ ပုံမှန် တီဗီတိတွင် ရုပ်သျှင်ကားတိ ကြည့်ရှုရခြင်းကအထက်ပါ ၃ နည်းစလုံးဖြင့် ကြည့်ရှု၍ရကေလည်း တစ်ခုခု လိုအပ်နီရေဟုခံစားရပြီး ၁၆ း ၉ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ ပေါ်လာသည့် အခါ လိုအပ်ချက်တိ ဟိစေတော့ဘဲ မူရင်း အချိုးအတိုင်း၊ ထုတ်လွှင့်မှုအတိုင်း ဖမ်းယူ ကြည့်ရှုနိုင်ကတ်တော့ရေ။ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ format ခေတ်စားလာချိန်တွင် wide screen tube တိ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ပြောင်းလဲပစ်ရမည် ဖြစ်ရေ။
သဘာဝဆန်ရေဒစ်ဂျစ်တယ် အသံ
[edit | edit source]ဂုခံစားနီရေ အသံထုတ်လုပ်မှုစနစ်မှာတတိယမျိုးဆက်ဖြစ်ဧ။ monophonic ခေါ် အသံတစ်လိုင်းထွက် ခေတ်က ပထမမျိုးဆက် ဖြစ်ဧ။ ၁၉၅ဝ-ပြည့်တွင် ရေမတ်စ် အယ်ဒီဆင်က phonograph စနစ်ကို တီထွင်အောင်မြင်ရေ အချိန်တွင် ဒုတိယမျိုးဆက် ဖြစ်ပေါ်လာဧ။ ထိုအချိန်အထိ အသံနန့်ပတ်သက်ရေ ရည်မှန်းချက်တိက မူရင်း အသံနန့် ထပ်တူကျရီး၊ အသံအရည်အသွေး ကောင်းမွန်ရီးကိုသာ အဓိက အာရုံစိုက်ကတ်ပြီး အသံဧလားရာနန့်ပတ်သက်ရေ ဂုဏ်သတ္တိတိ directional properties ကို မည်သူကမျှ မတွေးမိကတ်ချေ။ ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်တွင် စတီရီယိုခေတ် ပေါ်ပေါက်လာရေအခါ နှစ်လေးဆယ်အတွင်း အကြားအာရုံ သာယာခံစားမှုကို ပြည်သူအတိ ထူးခြားစွာ ရဟိလာကတ်ရေ။ တီးခတ်ရေ တူရိယာတိဧ အသံ၊ အဆိုသျှင်ဧအသံကို ဆောင်းဘောက်တိ နီရာချထားမှုနန့် လိုက်၍ အရှေ့ အနောက် ဘယ်ညာ အသံလားလာမှုကို ခံစားရစေဧ။ ရေဒီယိုထုတ်လွှင့်မှု ဌာနတိက ၎င်းပြောင်းလဲမှုကို ချက်ချင်းလုပ်ဆောင်ကတ်ရန် ကြိုးစား အားထုတ်ခကတ်ကေလည်း ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ်မှ စတီရီယိုစနစ်ဖြင့် ရေဒီယိုထုတ်လွှင့်မှုကို စတင်နိုင်ခကတ်ရေ။ ထိုအချိန်က စတီရီယိုရေဒီယို ဖမ်းစက်တိမှာ ဈေးကြီးရှားပါးခကေလည်း ဂုအချိန်တွင် အတိသုံး ဖြစ်ခချေပြီ။ စတီရီယိုအသံထွက်စနစ်တွင် ဆွဲဆောင်မှုဟိရေ သဘာဝအသံတိ ဖြစ်ပေါ်စေရန်မှာ fragile soniccues ဟုခေါ်ရေ ထိန်းချုပ်မှုစနစ်ဖြစ်ပြီး ရိုးရိုးစပီကာ အတိစုမှာ ၎င်းစနစ်ကို အလွယ်တကူ ဖျောက်ပစ်တတ်ကတ်ပြီး ရောထွေးရေ အသံတိကိုသာ ထုတ်ပီးတတ်ကတ်ရေ။ ၎င်းကိုကျော်လွှားရန်အတွက် အသံအင်ဂျင်နီယာတိ ပူးပေါင်းပြီး ဆရောင်းဒ် (surround) စနစ်ကို တီထွင်ခကတ်ရေ။ ဆရောင်းဒ် အသံနည်းပညာမှာခိုင်မာစိတ်ချရပြီး တည်ငြိမ်မှု ဟိရေလားရာမျိုးစုံသို့ အသံထုတ်လွှတ်ပီးနိုင်ရေ နည်းပညာ ဖြစ်ရေ။ Surround ဧ အခြေခံစည်းမျဉ်းမှာ ၅.၁ channel ဖြစ်ပြီး အရှေ့၊ ဘယ်၊ ညာ အလယ်၊အနောက်နန့် ဘယ်ညာဟိန်းသံအပါအဝင် ပေါက်ကွဲမှုစရေ ထုထည်ကြီးမားသည့် bass အသံတိ ထုတ်လွှင့်ရာ 3Hz မှ 120 Hz frequency range ကျဉ်းမြောင်းရေ (.1) ခေါ် channel တစ်ခုပါဝင်ဧ။ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ စနစ် မဟုတ်ရေ ဒစ်ဂျစ်တယ် ၅.၁ အသံစနစ်ကို ရုပ်သျှင်ရုံတိနန့် အိမ်သုံးဖျော်ဖြေရီးစနစ်တိတွင်သာ တွိ့ရပြီး လက်ဟိအခြေအနီအထိ ၅.၁ surround ဖြင့် ထုတ်လွှတ်နိုင်ရေ ရုပ်သံလိုင်း တစ်ခုမျှ မဟိသိမ်းချေ။ လက်ဟိ ရုပ်သံလွှင့်ဌာနတိဧ အခြေခံစက်ပစ္စည်း အနီအထားတိအား surround ထုတ်လွှင့်နိုင်ရန်အထိ ပံ့ပိုးရန်မှာ အလွန်ကျယ်ပြန့်ကြီးမားရေ ငွေကြေးနန့် နည်းပညာ လိုအပ်နီသိမ်းရေ။ တစ်နည်းအားဖြင့် လက်ဟိ စီဒီချပ်တိ အတွင်းသို့ surround စနစ် ပါဝင်ရေ အသံတိကို သိမ်းဆည်းရန်မှာ format ပြောင်းလဲခြင်း မပြုဘဲ rawFormat အဖြစ် သိမ်းဆည်းရန်မဖြစ်နိုင်ရေလည်း ပါရေ။ ယကေလည်း အသံဘက်က မကြည့်ဘဲ အရုပ်ဘက်က သုံးသပ်ကြည့်ကေ အကယ်၍ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ စနစ်ဖြင့်ထုတ်လွှင့်နိုင်ရေ ဆိုဦးတော့အရုပ်နန့် တွဲဖက်ရမည့် surround အသံအား မူရင်းအတိုင်းရနိုင်သည့် loseless compression အဖြစ် မဟုတ်ဘဲ မူရင်းဧ ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်း ကျုံ့လားရေအထိ ချုံ့ပစ်ရမည့် lossy compression ဖြင့်သာ တွဲဖက်၍ ရပေမည်။ Lossy နန့် loseless နှစ်ခုအကြား အငြင်းပွားစရာ ဟိကေလည်း လူ့နားဧ အာရုံခံစားမှု တိစွာ မကွာခြားရေကိုလိလာ တွိ့ဟိရရေကြောင့် အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ ကို lossy compression sound ဖြင့် တွဲဖက်ထားပါစေဦး။ ၎င်းကို အဆင့်မြင့် ရုပ်သံစနစ်တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်၍ ရရေဟု ညွှန်းကတ်ပေရေ။
အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ စနစ်တွင် အခြားတွဲဖက်ထားရေအချက်အလက်သိမ်းဆည်းမှုတိ ပါဝင်ဧ။ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ က အထူးအားဖြင့် ရုပ်သံ အရည်အသွေးကို ကိုယ်စားပြုကေလည်း digital signal တိဧ သဘာဝအရ အခြား data channel တိဖြစ်ရေ စာတမ်းတိ၊ software downloadlink တိ ပါဝင်နိုင်ပေရေ။ အင်တာနက်တွင် အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ စနစ် မဖြစ်ထွန်းနိုင်ဟု ယူဆကတ်ကေလည်း အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ကုမ္ပဏီတိက ဂုကတည်းက အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ file တိတွင် ပါဝင်ရေ supplementry data တိကို ဆွဲချယူနိုင်ရန် ကြံစည်နီကတ်ရေကို တွိ့ရရေ။ ထိုအခြင်းအရာကို စောင့်ကြည့်ပြီး တချိန်တွင် အင်တာနက် ပေါ်တွင် အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ စနစ်ကြီးကို ခံစား ကြည့်ရှုနိုင်ကတ်ပေဦးမည်ဟုလည်း မျှော်လင့်နီကတ်ရေ။
ဂုအချိန်တွင် အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ ကမ္ဘာသစ်ကို ထူထောင်ကတ်ရန်၊ ငွေကြေးနန့် ရုပ်သံဌာနတိ ပြောင်းလဲပစ်ရန် အခြေအနီတိပေါ် မူတည်နီဧ။ သုံးစွဲသူ တိပြားကျယ်ပြန့်ရေနန့်အမျှ ရုပ်သံဖမ်းစက် ဈေးနှုန်းတိ ကျဆင်းလာမည်ဖြစ်ဧ။ ဗဟိုသတင်းဆက်သွယ်မှု ကော်မသျှင် FCC ဧ ဟောကိန်းအရ SDTV တွင်ဒစ်ဂျစ်တယ်စနစ်ဖြင့် ထုတ်လွှင့်ခြင်းကို ၂ဝဝ၃ ခုနှစ်တွင် စတင်နိုင်ခခြင်းကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ၂ဝဝ၆ ခုနှစ်၌ analog ရုပ်သံထုတ်လွှင့်မှု စနစ် လုံးဝပျောက်လားမည်ဖြစ်ပြီး တိမကြာမီနှစ်တိတွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံး မြင်ကွင်းကျယ် အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ စနစ်နန့် အတူ surround sound system ဖြင့် ရုပ်သံအစီအစဉ်တိ ဖမ်းယူ ကြည့်ရှုရတော့မည်ဟု မျှော်လင့်ရပေရေ။
အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ အကြောင်းပြောသည့်အခါ သမားရိုးကျ အန်နာလော့ဂ် တီဗွီက အရင်စ ရှင်းရပါလိမ့်မယ်။ တီဗွီတွေမှာ ပုံရိပ်ကို ဖန်သားပြင်ပေါ်မှာ တစ်လိုင်းချင်းဖြတ်၍ပဲ ပုံဖော်ပီးနိုင်တယ်။ အန်နာလော့ဂ် တီဗွီမှာ ပုံရိပ်ဖြတ်ပိုင်းမျဉ်း တစ်လိုင်းချင်းစီရဲ့ အရောင်ပြင်းအားနဲ့ သတင်းအချက်အလက်တိကို 6 MHz ကြိမ်နှုန်းဟိရေ အချက်ပြ signal က သယ်ဆောင်ပီးရေ။ US ဧ အန်နာလော့ဂ် တီဗွီ signal မှာ ပုံရိပ်ဖြတ်ပိုင်းမျဉ်း ၅၂၅ scanline သုံး၍ တစ်စက္ကန့်ဧ အပုံသုံးဆယ်ပုံတစ်ပုံမှာ တစ်ကြိမ် ပုံရိပ်တစ်ခုလုံး အပြီး ဖော်ရရေ။ ကွန်ပျူတာ မော်နီတာဝေါဟာရနန့် ကြည့်ကေ ဒေါင်လိုက် pixel အရေအတွက် ၅ဝဝ ကျော် resolution ဟိတယ်လို့ ပြောကေရေ။
ဂနိ ကွန်ပျူတာမော်နီတာတိတွင် resolution ၆၄ဝ x ၄၈ဝ အနိမ့်ဆုံးမှ ၈ဝဝ x ၆ဝဝ ကနီ ၁ဝ၂၄ x ၇၆၈ ထိ သုံးစွဲနီကတ်ပါပြီ။ အလွယ်ဆုံးပြောရကေ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ ဆိုရေ အနုစိတ်မှု အတိုင်းအတာ resolution မြင့်မားရေ ဒစ်ဂျစ်တယ်တီဗွီကို Dolby Digital ပတ်လည်သံပြေးစနစ် (AC-3) နဲ့ ပေါင်းစပ်ထားခြင်းပင်ဖြစ်ရေ။ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီ ကို ကွန်ပျူတာမော်နီတာ resolution နည်းဖြင့် တိုင်းတာသည့် fromat နန့်ကြည့်ကေ
- 720 p - 1280 x 720 pixels progressive
- 1080 i - 1920 x 1080 pixels interlaced
- 1080 p - 1920 x 1080 pixels progressive တွေ အသုံးပြုကတ်ရေ။
Interlaced စနစ်
[edit | edit source]Interlaced စနစ်မှာ ပုံရိပ်ဖြတ်ပိုင်းမျဉ်းကို ပုံရိပ်တစ်ခုလုံး အပြီးဖော်ရမည့်အချိန်ဧ ပထမတစ်ဝက်အတွင်း မ-ဂဏန်းကျရေ လိုင်းတိပဲ တစ်ဝက်ဖြတ်၍ ဆွဲလားရေ။ နောက်ကျန်ရေအချိန် ဒုတိယတစ်ဝက်တွင် ကျန် စုံဂဏန်းကျရေ မျဉ်းတိ ဆက်ဆွဲ၍ ပုံရိပ်ကို ပြီးပြည့်စုံစေရေ။ ထိုနည်းမှာ screenကြီးလာကေ တဖျပ်ဖျပ် ဖြစ်လာကာ သတိပြုမိနိုင်လောက်ပေရေ။
Progressive စနစ်
[edit | edit source]Progressive စနစ်မှာ ပီးထားသည့် အချိန်အတွင်း (တစ်စက္ကန့်ဧ အပုံသုံးဆယ်ပုံ တစ်ပုံအတွင်း) ပုံရိပ် ဖြတ်ပိုင်းမျဉ်း scanလိုင်း အစဉ်အတိုင်း တစ်ချီတည်းအပြီး ဆွဲပါရေ။ ပုံမှန်မြင်နီကျ ၅၂၅ လိုင်းမှ အိပ်(ခ်ျ)ဒီတီဗီဧ ရ၂ဝ သို့မဟုတ် ၁ဝ၈ဝ resolution နန့် ယှဉ်ကြည့်ကေ ကြီးမားရေ ကွာခြားချက်ကို သိသာထင်ရှားစွာ မြင်ရရေ။[1]
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ သိပ္ပံနန့် နည်းပညာ ဂျာနယ် (အမှတ် ၁၊ ၂ဝဝ၅ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂ ရက်)