Wp/rki/အဂြိုလ်
တိရစ္ဆာန်အမျိုးမျိုးရို့ဧ အဂေါင်းထိပ်မှ ချွန်ထွက်နီရေ လက်နက်သဖွယ်အရာတိကို အဂြိုလ်ဟုခေါ်ဧ။ ထိုအဂြိုလ်တိမှာ တိရစ္ဆာန်တစ်မျိုးနန့်တစ်မျိုး မတူကြဘဲ ပုံပန်းသဏ္ဌာန်တွင်ကေလည်းကောင်း၊ အဂြိုလ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံတွင်ကေလည်းကောင်း အနည်းနန့်အများ ကွဲပြားကြလီရေ။ အချို့ရေအဂြိုလ်တိမှာ အတွင်း၌ခေါင်းပွဖြစ်ပနာ အချို့မှာခေါင်းပိတ်ဖြစ်ဧ။ သမင်ရို့ဧ အခက်၊ အလက်၊ အတက်တိပါရေ အဂြိုလ်တိရေ ခေါင်းပိတ်ဖြစ်ပနာ ဒရယ်၊ သိုး၊ ကျွဲ၊ နွား၊ ဆိတ်သတ္တဝါတိဧ အဂြိုလ်တိရေ ခေါင်းပွဖြစ်ဧ။ တိရစ္ဆာန် အဂြိုလ်တိမှာ နှစ်မျိုးနှစ်စားဟိဧ။ တစ်မျိုးမှာ ကိုယ်တွင်းမှအပြင်သို့ ထွက်လာရေ အရိုးဆက်ဖြစ်ပနာ ကျန်တစ်မျိုးမှာ မာကျော ရေအပြင်ခေါက် သို့မဟုတ် အရေပါးဖြစ်ဧ။ ဒုတိယ အဂြိုလ်အမျိုးအစားကိုသာ အဂြိုလ်စစ်ဟု ခေါ်နိုင်ဧ။ မြင်းခွာ၊ ငှက်နှုတ်သီး၊ သိုးအဂြိုလ်၊ မြွေနန့် အိမ်မြှောင်ရို့ဧ အကြေးခွံ၊ လိပ်ခွံ၊ လူနန့်တိရစ္ဆာန်ရို့ဧ ခြီရီး၊ လက်ရီးတိ စရေရို့မှာ ခန္ဓကိုယ်တွင်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာရေ အရေပါးအခေါက်ရို့ တစ်ဖြည်းဖြည်း မာကျောလာကြခြင်းပင်ဖြစ်ဧ။ သို့ဖြစ်ပနာ ထိုပိုင် အရေမာတိကို အဂြိုလ်စစ်ဟုဆိုရပေမည်။ သမင်ဧအဂြိုလ်ကိုကား အဂြိုလ်စစ်ဟုမခေါ်နိုင်၊ သမင်အဂြိုလ်ရေ အရေပါးတိ မာကျောလာခြင်းမဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တွင်းမှ ပြင်ပသို့ဆက်ထွက်လာရေ အရိုးဆက်သာဖြစ်ဧ။ သမင်အဂြိုလ် ထွက်ကာစ၌ အလွန်ပါးပနာ အမွေးနုတိဖုံးနီရေ အရေပြားဖြင့် ဖုံးအုပ်နေဧ။ အတန်ကြာရေအခါ ထိုကတ္တီပါသားနန့် တူရေ အရေပြားကွာကျလားပြီးနောက် မာကျောရေ ခေါင်းပိတ် အဂြိုလ်ကျန်ရစ်ခလီရေ။ သမင်အဂြိုလ်ပိုင်အဂြိုလ်တိရေ တစ်နှစ်တစ်ခါ အပေါ်ယံအရေခွံလဲဧ။ ကျွဲ၊ နွား၊ သိုးနန့် ဒရယ်တိဧ အဂြိုလ်စစ်အပေါ်ဖုံးအောက်တွင် အဂေါင်းဧ ရှေ့ရိုးစွန်းကို အလယ်၌ တွိ့ဟိရဧ။ သစ်ကုလားအုပ်နန့် ကြံ့ရို့ဧ အဂြိုလ်တိမှာကား အဂေါင်းရှေ့ရိုးဧအဆက် မဟုတ်ဘဲ သီးခြားထွက်နီရေ အရိုးဖြစ်ပနာ မွေးညင်းတိထူထပ်ရေအရေပြားထူနန့်ဖုံးအုပ်နေလီရေ။
အထက်ဖော်ပြပါ တိရစ္ဆာန်ရို့တွင် ဒရယ်ချိုတိရာ အပေါ်ယံအရေခွံလဲလေ့ဟိရေ။ အဂြိုလ်တိတွင် ခေါင်းပွနန့် ခေါင်းပိတ် နှစ်မျိုးဟိရာ၌ တိရစ္ဆာန်အမရို့ဧ အဂြိုလ်တိမှာ တိရေအားဖြင့် ခေါင်းပွဖြစ်ကတ်ရေ။ ယကေလည်း ခေါင်းပွအဂြိုလ်ဟိရေ တိရစ္ဆာန်ကြီးတိလည်းဟိကတ်ရေ။ တိရစ္ဆာန်ရို့ဧအဂြိုလ်တိဖြင့် ဘီး၊ ကြယ်သီး၊ လက်ကိုင်တုတ်ရိုး၊ ထီးရိုး၊ ဓားရိုး၊ ဇွန်းအမျိုးမျိုး၊ ရေက်ရေခွက်စသည့် လူ့အသုံးအဆောင်တိကို ပြုလုပ်ကတ်ရေ။ ရှေးခေတ်လူတိရေ တိရစ္ဆာန်ရို့ဧအဂြိုလ်တိကို လက်နက်တိ၊ ယမ်းမှုန့်ကျည်ထောက်တိနန့် ခရာတိအဖြစ် အသုံးချခကတ်ရေ။ အဂြိုလ်အစစ်ရေ အရိုးမဟုတ်ရေကြောင့် လိုပိုင်ကွေးလွယ် ကောက်လွယ်နိုင်အတွက်နန့် လူရို့ဧ အသုံးအဆောင်တိနန့် အလှအပထားရန် ပစ္စည်းတိအဖြစ် ပြုလုပ်ရဟိနိုင်လီရေ။ အဂြိုလ်တိကို အလွန်အဖိုးတန်ရေ လိပ်ခွံတိပိုင်အကွက်ကလေးတိပေါ်လာအောင် ဆိုးဆီးတိဖြင့် အရောင်ချယ်ကာ အကွက်ဖော်ပီးနိုင်ရေ။ ရှေးက ပြတင်းပေါက်ရွက်တိ၌ဖြစ်စီ၊ လက်ဆွဲမီးအိမ်တိ၌ဖြစ်စီ၊ အဂြိုလ်ပြားပါးပါးရို့ကို အသုံးပြုခကတ်ရေ။ အဂြိုလ်ဖြင့် ပြုလုပ်ရဟိရေ အခြားပစ္စည်းအမျိုးမျိုးတိလည်း ဟိလီရေ။ ယခုအခါတွင် ပလတ်စတစ်တိကို ပြုလုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သည့်အပြင် အရောင်တိကိုလည်း လိုပိုင်ဆိုးနိုင်ပြီဖြစ်အတွက်နန့် ထိုပစ္စည်းတိကို အဂြိုလ်ဖြင့်ပြုလုပ်မည့်အစား ပလတ်စတစ်ဖြင့် ပြုလုပ်ကြလီရေ။ [1]
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၅)