Wp/rki/သွီးကင်ဆာ
သွီးကင်ဆာရေ ပုံမှန်မဟုတ်ရေ ပြန့်ပွားမှုနန့်အတူ မူလပုံစံမဟုတ်ရေ၊ ကွဲပြားရေဆဲလ်တိအဖြစ်သို့ ဆိုးရွားရေအသွင်ပြောင်းလားရေအခါတွင် ဖြစ်ပေါ်ရေ။ ဒေသွီးကင်ဆာဆဲလ်တိရေ ပုံမှန်ခြင်ဆီတစ်ရှူးနန့် သွီးဆဲလ်တိကို အစားထိုးကာ သွီးအားနည်းရောဂါ၊ thrombocytopenia နန့် leukopenia ကိုဖြစ်စေရေ။
သွီးကင်ဆာရေ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အကြောင်းရင်းတိနန့် ဆက်စပ်မှုမဟိကေလည်း ရောဂါဧ အမှန်တကယ်အကြောင်းရင်းကို မသိဟိပါ။ ယင်းချင့်ကြောင့် တားဆီးရန် ခက်ခဲရေ။ ရောဂါရေ ရိုးတွင်းခြင်ဆီနန့် သွီးကို ထိခိုက်စေရေကြောင့် ၎င်းရေ သွီးနီဥတိ၊ သွီးဖြူဥတိနန့် သွီးဥဆဲလ်တိ ပုံမှန်ကျန်းမာရင့်ကျက်မှုသို့ မရောက်အောင် တားဆီးပီးရေ။
ရောဂါလက္ခဏာတိ[edit | edit source]
အဖြစ်တိရေ လက္ခဏာတိမှာ သွီးအားနည်းခြင်း၊ ပိုးဝင်ခြင်း၊ ပွန်းပဲ့လွယ်ခြင်းနန့် သွီးထွက်ခြင်း ရို့ဖြစ်ရေ။ အခြားလက္ခဏာတိနန့် လက္ခဏာတိရေ အတိအားဖြင့် သီးသန့်မဟုတ်ရေ၊ မောပန်းခြင်း၊ ဖျားခြင်း၊ မောပန်းခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း၊ tachycardia နန့် ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်းရို့ ပါဝင်ရေ။ ဒေပိုင်ရေရောဂါလက္ခဏာတိရေသွီးအားနည်းရောဂါနန့် hypermetabolic အခြီအနေကြောင့်ဖြစ်ရေ။
အစောပိုင်းအဆင့်တွင် သွီးကင်ဆာကို ကုသရန် ပျက်ကွက်ခြင်းရေ ပုံမှန်မဟုတ်ရေဆဲလ်တိ တိုးပွားလာစေနိုင်ပြီး ကူးစက်ရောဂါတိနန့် ထိတွိ့မှုနန့် သွီးအလွန်အကျွံထွက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ရေ။ မှန်ကန်ရေကုသမှုမဟိဘဲ၊ သွီးကင်ဆာဟိရေလူနာတိရေ ခြောက်လအတွင်း အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်ရေ။ ယကေလည်းလည်း နောက်ဆုံးပေါ် Hematopoietic Stem Cell Transplantation (HSCT) သိပ္ပံရေ သွီးကင်ဆာဝေဒနာသျှင်တိအတွက် ပြီးပြည့်စုံရေ ကုသနည်းကို ပီးဆောင်ပါရေ။
ကုသမှု[edit | edit source]
ရောဂါယှာဖွီတွိ့ဟိပြီးနောက် လူနာတိရေ ပထမအကြိမ်ကုသမှုအဖြစ် ပထမသုံးပတ်မှ လေးပတ်အတွင်း ဓာတုကုထုံးဖြင့် remission induction ကုထုံးကို ခံယူကတ်ရေ။ ၎င်းရေ သွီးကင်ဆာဆဲလ်အများစုကို ဖျက်ဆီးရန်၊ ရောဂါလက္ခဏာတိကို ရပ်တန့်ရန်နန့် သွီးပမာဏကို ပုံမှန်အဆင့်သို့ ပြန်လားရန် ဒေဇိုင်းထုတ်ထားရေ။ ဒေကုထုံးဧရည်ရွယ်ချက်မှာ ပြီးပြည့်စုံရေ သက်သာခွင့် (CR) ဖြစ်ရေ၊ ဆိုလိုစွာမှာ သွီးအရီအတွက်တိ ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်ခြင်း၊ ရိုးတွင်းခြင်ဆီနမူနာကို အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းဖြင့် စစ်ဆီးရေအခါတွင် သွီးကင်ဆာကို မမြင်နိုင်ဘဲ လက္ခဏာတိနန့် လက္ခဏာတိ ပျောက်ကင်းလားပါရေ။
ယကေလည်း ကုသမှုခံယူပြီးနောက် သွီးကင်ဆာတဖဲ့ချေသာ ကျန်ဟိနိုင်ရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့် ကျန်ဟိရေ leukemic cells တိမှ ရောဂါပြန်မလာစီရန် ကာကွယ်ရန် post-remission chemotherapy ပီးရန်လိုအပ်ပါရေ။
ယပြီးနောက် HSCT ရေ အရိုးကျဉ်းဆဲလ်တိ ပြန်လည်သျှင်သန်ရန် သွီးကင်ဆာဆဲလ်တိအားလုံးကို ဖျက်ဆီးပြီးနောက် မကြာမီတွင် အကောင်အထည်ဖော်ရေ။
“HSCT ရေ သွီးကင်ဆာပါဟိရေ ရိုးတွင်းခြင်ဆီတိကို ဖျက်ဆီးပြီးနောက် ကျန်းမာရေရိုးတွင်းခြင်ဆီအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလာရေ သွီးဆဲလ်ပင်မဆဲလ်တိဖြင့် အစားထိုးသည့် ဆီးကုသမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်ရေ။ Hematopoietic ပင်မဆဲလ်တိရေ သွီးကြောအတွင်း၌ရော ရိုးတွင်းခြင်ဆီ၌ပါဟိရေ သွီးဖွဲ့စည်းသည့်ဆဲလ်တိဖြစ်ရေ။ ဒေပင်မဆဲလ်တိရေ သွီးအတွင်းဟိ ကျန်းမာရေဆဲလ်တိအားလုံးကို ဖြစ်စေရေ။” ယင်းချင့်အပြင်၊ allogeneic graft ရေ graft နန့် leukemic effect ဟိနိုင်ပြီး၊ ရလဒ်အနိန်နန့် leukemic cells အားလုံးကိုချေဖျက်နိုင်ရေ။
ဂနိခေတ်မီရေနည်းပညာဖြင့်၊ မျှဝေထားရေ HLA-haploidentical အလှူသျှင်ထံမှ သွီးဆဲလ်ပင်မဆဲလ်တိကို လက်ခံရဟိသူနန့် human leukocyte antigen (HLA) haplotype အတိအကျနန့် သုညမှ ငါးမျိုးအထိ တူညီမှုမဟိရေ မျိုးဗီဇမှ သုညမှ ငါးမျိုးအထိ မတူညီပါ။ အလားအလာဟိရေ HLA-haploidentical အလှူသျှင်တိတွင် မိဘအရင်းတိ၊ သားသမီးအရင်းတိနန့် မွေးချင်းအပြည့် သို့မဟုတ် တစ်ခြမ်းရို့ ပါဝင်ရေ။
ဆီးကုသမှုခံယူပြီးနောက် လူနာဟာ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာဖို့အတွက် ဆီးရုံမှာ ၄ ပတ်ကနေ ၆ ပတ်လောက်နေဖို့ လိုပါရေ။ 3-6 လအတွင်း ၎င်းရို့ဧ ပုံမှန်ဘဝသို့ ပြန်လည်ရောက်ဟိနိုင်ရေ။ လူနာရေ 1-2 လတစ်ကြိမ်၊ 12 လအထိ၊ ယပြီးနောက်ကုသမှုပြီးနောက်သုံးနှစ်အထိခြောက်လတစ်ကြိမ်လိုအပ်ရေ။[1]