Wp/rki/ဝပ်ဖိုဘုရားကျောင်း
ဝပ်ဖိုဘုရားကျောင်း (Lua error in Module:Lang at line 15: attempt to index field 'lang_name_table' (a nil value)., IPA: [wát pʰoː]) ရေ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ Phra Nakhon ခရိုင်၊ ဘန်ကောက်မြို့မှာ တည်ဟိရေ။ ၎င်းရေ Rattanakosin ကျွန်းမှာ တည်ဟိရေ။ Grand Palace ဧ တောင်ဘက်မှာ ဖြစ်ရေ။ [1] လျောင်းတော်မူဗုဒ္ဓဘုရားကျောင်းဟုလည်း လူသိတိရေ။ တရားဝင်ဘွဲ့အပြည့်မှာ Wat Phra Chetuphon Vimolmangklararm Rajwaramahaviharn[2] (Lua error in Module:Lang at line 15: attempt to index field 'lang_name_table' (a nil value).; RTGS: Wat Phra Chettuphon Wimonmangkhlaram Ratchaworamahawihan; IPA: [wát pʰráʔ tɕʰê:t.tù.pʰon wíʔ.mon.maŋ.kʰlaː.raːm râːt.tɕʰá.wɔː.ráʔ.má.hǎː.wíʔ.hǎːn]; Lua error in Module:Lang at line 15: attempt to index field 'lang_name_table' (a nil value).; Lua error in Module:Lang at line 15: attempt to index field 'lang_name_table' (a nil value).)[3] ဖြစ်ရေ။ လူသိပိုတိရေအဖို့ဖြစ်ရေ ဝပ်ဖိုရေ ဝပ်ဖိုတာရမ် (Lua error in Module:Lang at line 15: attempt to index field 'lang_name_table' (a nil value).; RTGS: Wat Photharam) မှ ချုံ့ယူထားခြင်း ဖြစ်ရေ။[4]
ဒေဘုရားကျောင်းရေ ထိုင်းနိုင်ငံဟိ ပထမတန်းဘုရားကျောင်းခြောက်ခုထဲကတ် ပထမဆုံးတစ်ခု ဖြစ်ရေ။ [5] ယင်းကျောင်းကို ရာမဘုရင် (၁) က ပြန်ပနာတည်ဆောက်ခရေ။ သူဧ အရိုးပြာတိကိုလည်း ဌာပနာခရေ။ နောက်ပိုင်းမှာ ရာမဘုရင် (၃) ကကျောင်းတော်ကို တိုးချဲ့ပြင်ဆင်မှုတိ လုပ်ဆောင်ခရေ။ ကျောင်းတော်ဟိ လျောင်းတော်မူဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်ဧ အရှည်ရေ ၄၆ မီတာ ဟိရေ။ ယင်းကျောင်းတော်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံဧ အကြီးဆုံး ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်တိ တည်ဟိရေ။ ယင်း့ပြင် ကျောင်းတော်ရေ ပညာရေးအတွက် အစောဆုံးနီရာဌာနတစ်ခု ဖြစ်ခဖို့ဟုလည်း ခန့်မှန်းကတ်ရေ။ ကျောင်းတော်ဟိ ကျောက်စာတိ၊ စကျင်ကျောက်ပေါ်မှာ ရေးဆွဲမှုတိကို ယူနက်စကိုက ကမ္ဘာ့မှတ်တမ်းအမွေအနှစ် မှာ အသိအမှတ်ပြုခရေ။ ယင်းနီရာမှာ ယင်းဆေးပညာကျောင်း တစ်ခုကိုလည်း တည်ဆောက်ရေ။ ယင်းနီရာကို ယင်းရိုးရာအနှိပ်ပညာ မွေးဖွားဖြစ်တည်ရာ နီရာဟုလည်း သိကတ်ရေ။ ယခုထက်ထက် သင်ကြားလေ့ကျင့်ခြင်းရို့ကို ကျောင်းတော်မှာ တွေ့နိုင်ရေ။ [6]
သမိုင်း
[edit | edit source]
ဝပ်ဖိုကျောင်းတော်ရေ ဘန်ကောက်မြို့ဟိ သက်တမ်းအကြာရှည်ဆုံး ကျောင်းတော်တစ်ခု ဖြစ်ရေ။ ယင်းကျောင်းတော်ရေ ရာမဘုရင် (၁) က ဘန်ကောက်မြို့အဖြစ် မတည်ထောင်မီကပင် တည်ဟိခရေ။ ၎င်းဧ မူလအဖို့ရေ ဝပ်ဖိုတာရမ် သို့မဟုတ် ပေါ့ဒါရမ် ဖြစ်ရေ။ [4][7] ယင်းအဖို့ဧ အဓိပ္ပာယ်ရေ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ဗုဒ္ဓဂါယာဟိ မဟာဗောဓိကျောင်းတော်ကို ရည်ညွှန်းရေ။ [8] ယခင်က ကျောင်းတော်ကို ဘုရင် Phetracha (16881703) က တည်ဆောက်ခခြင်း သို့မဟုတ် တိုးချဲ့မှုတိ ပြုလုပ်ခရေဟု ထင်ရကေလည်း နေ့စွဲ၊ တည်ဆောက်သူရို့ကိုမူ မသိရသေးပေ။ [9] ကျောင်းတော်ဧ တောင်ဘက်အပိုင်းကို ပြင်သစ်လူမျိုးတစ်ဦးက 1688 Star fort ကို ဘန်ကောက်ဧ ဘုရင် Phetracha Siege က ဖြိုဖျက်ပြီးကေနောက် ပိုင်ဆိုင်ခရေ။ [10]
အယုဒ္ဓယရေ မြန်မာရို့ဧ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ပြီးကေနောက် ဘုရင် Taksin ရေ မြို့တော်ကို Wat Arun သို့ ရွှေ့ပြောင်းခရေ။ Wat Arun ရေ ဝပ်ဖိုကျောင်းတော် တည်နီရာဧ ဆန့်ကျင်ဘက် မြစ်တစ်ဖက်ကမ်းမှာ တည်ဟိရေ။ ဝပ်ဖိုကျောင်းတော်ကို တော်ဝင်နန်းတော်အဖြစ်သို့ မြှင့်တင်ခရေ။
၁၇၈၂ ခုနှစ်မှာ ရာမဘုရင် (၁) ရေ မြို့တော်ကို Thonburi မှ ဘန်ကောက်တော်ဝင်နန်းတော်သို့ မြစ်ကြောင်းအများုင်း ရွှေ့ပြောင်းခရေ။ ဘန်ကောက်တော်ဝင်နန်းတော်ရေ ဝပ်ဖိုနန့် အနီးအနားမှာ တည်ဟိရေ။ ၁၇၈၈ ခုနှစ်မှာ ရာမဘုရင် (၁) ရေ ပျက်စီးနေရေ ကျောင်းတော်ကို ပြင်ဆင်တည်ဆောက်မှုတိ ဆောင်ရွက်ခရေ။ [2] ဆောက်ရွက်ရဖို့နီရာရေ မြေပြင်မညီညာခြင်း၊ ရွှံ့တိထူထပ်ခြင်း စရေရို့ဟိနီရေအတွက် ရေတိဖောက်ထုတ်ခြင်း၊ မြေတိကို ဖြည့်ကာညှိခြင်း စရေရို့ကို တည်ဆောက်မှုတိ မစတင်ခင် လုပ်ဆောင်ခရေ။ တည်ဆောက်မှုတိ လုပ်နေစဉ်အတွင်းရာမဘုရင် (၁) ရေ Sukhothai ဟိ ပစ်ထားရေ ကျောင်းတော်တိ၊ ထိုင်းနိုင်ငံဟိ ယင်းကဲ့သို့ရေ နီရာတိမှ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်တိကို ဖယ်ရှားယူဆောင်ကာ ဝပ်ဖိုကျောင်းတော်မှာ ထားဟိစေခရေ။ [11] ယင်းကျောင်းတော်မှာ ၁၇၆၇ ခုနှစ်မှာ မြန်မာရို့က ဖျက်ဆီးခရေ အယုဒ္ဓယဧ Wat Phra Si Sanphet ဟိ တဝများရေ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်တိဧ အစအနတိလည်း ထားဟိခရေ။ ယင်းအစအနတိကို စေတီတော်တည်ရာမှာ ထည့်သွင်းခလီရေ။ [12] ပြန်ပနာတည်ဆောက်မှုတိရေ ပြီးကေစီးရေအထိ ခုနစ်နှစ်ကျော် ကြာမြင့်ခရေ။ တည်ဆောက်မှုတိ စတင်ပြီးကေ ၁၂ နှစ်အကြာ ၁၈၀၁ ခုနှစ်မှာ အသစ်ဆောက်ခရေ ကျောင်းတော်ကို Phra Chetuphon Vimolmangklavas ဟု အဖို့ပေးခရေ။ ရာမဘုရင် (၁) တည်ဆောက်ခရေ အဓိက ကျောင်းတော်လည်း ဖြစ်ရေ။ [13]
နောင်အနှစ် ၂၆၀ ကြာရေအခါမှာ သိသာရေ ပြောင်းလဲမှုရို့ ဖြစ်ပေါ်ခရေ။ အထူးသနန့်ရာမဘုရင် (၃) (1824-1851 CE) လက်ထက်မှာ ဖြစ်ရေ။ ၁၈၃၂ ခုနှစ်မှာ ရာမဘုရင် (၃) ရေ ကျောင်းတော်ကို ပြုပြင်တိုးချဲ့ခြင်းရို့ ဆောင်ရွက်ခရာ ပြီးကေစီးရေအထိ ၁၆ နှစ် ၇ လ ကြာမြင့်ခရေ။ ကျောင်းတော်ဧ ရင်ပြင်ကို ၂၂ ဧက တိုးချဲ့ခရေ။ ယခုအချိန် မြင်တွေ့နေရရေ လက်ရာအများစုရေ ယင်းအခါက တည်ဆောက်ခရေ လက်ရာတိနန့် ပြင်ဆင်မွမ်းမံခရေ လက်ရာတိ ပါဝင်ရေ။ [7] ယင်းနေတိမှာ လျောင်းတော်မူဗုဒ္ဓအား ဟိခိုးဝတ်ပြုရန် နီရာလည်း အပါအဝင် ဖြစ်ဧ။ အဆောက်အဦးတိဧ နံရံတိကို အလှပြုပြင်ဆင်ခြင်းတိ လုပ်ဆောင်ခရေ။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဖဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့မှာ စကျင်ကျောက်ပေါ် ရေးဆွဲထားရေလက်ရာတိကို ယူနက်စကိုဧ Memory of the World Programme မှာ မှတ်တမ်းတင်ခရေ။ ကမ္ဘာ့ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တိအဖြစ် ရှုမြင်ရေအထိ ပျံ့နှံ့လားခရေ။ [14][15] ဝပ်ဖိုကို ထိုင်းနိုင်ငံဧ ပထမဆုံးရေ တက္ကသိုလ်အဖြစ် သတ်မှတ်ကြပြီးကေ ယင်းရိုးရာအနှိပ်ပညာဌာနတစ်ခုလည်း ဖြစ်လီရေ။ ခေတ်မီဆေးပညာတိ မထွန်းကားမီ ၁၉ ရာစုအလယ်ပိုင်းမှာ ဆေးပညာတိသင်ကြားပို့ချရာဌာန ဖြစ်ခရေ။ ယနေ့အချိန်အထိ ကျောင်းတော်ရေ တိုင်းရင်းဆေးပညာတိ သင်ကြားပို့ချနီရေ နီရာအဖြစ် ဟိနေတုန်း ဖြစ်ရေ။ ၁၉၅၇ မှာ ယင်းဆေးပညာတိအတွက် ကိုယ်ပိုင်ကျောင်းတစ်ခုကို တည်ထောင်ခရေ။ [16][17]
ရာမဘုရင် IV လက်ထက်မှာ ကျောင်းတော်ဧ အဖို့ရေ Wat Phra Chetuphon Vimolmangklararm သို့ ပြောင်းလဲခရေ။ [2] လေးခုမြောက်စေတီတော်ကြီးကို တည်ဆောက်ရေကလွဲပနာ ကျန်ရေ အသေးစားပြုပြင်မွမ်းမံမှုရို့ကို ရာမဘုရင် IV က လုပ်ဆောင်ခရေ။ ယင်းကတည်းက ကျောင်းတော်ရေ သိသာရေ ပြောင်းလဲမှုတိ မဟိရာ။။ ပြင်ဆင်မှုလုပ်ငန်းတိ လုပ်ဆောင်ရန် ဘုရားဖူးတိက အလှူငွေတိ လှူဒါန်းကတ်ရေ။ ဘန်ကောက်မြို့ နှစ် (၂၀၀) ပြည့်အခမ်းအနား မတိုင်ခင် ၁၉၈၂ ခုနှစ်မှာ ကျောင်းတော်ကို ပြန်ပနာပြုပြင်မှုတိ လုပ်ဆောင်ခရေ။ [18]
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ Liedtke, Marcel (2011). Thailand- The East (English Edition). Norderstedt: Books on Demand GmbH. p. 56. ISBN 978-3-8423-7029-6.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedwatpho - ↑ "พระนอนวัดโพธิ์" [The Reclining Buddha at Wat Pho]. Royal Institute of Thailand. 2012-12-27. Archived from the original on 2013-10-17. Retrieved 2013-01-13.
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (อ่านว่า พฺระ-เชด-ตุ-พน-วิ-มน-มัง-คฺลา-ราม) ["วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (pronounced: wat-phra-chet-tu-phon-wi-mon-mang-khla-ram)"]
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 4.0 4.1 Gregory Byrne Bracken (December 1, 2010). A Walking Tour Bangkok: Sketches of the city’s architectural treasures. Marshall Cavendish Corp. ISBN 978-9814302227.
- ↑ "About the Royal Buddhist Temples". Thaiways Magazine. 25 Jul 2008. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 3 December 2017.
- ↑ 6.0 6.1 Emmons, Ron (2010). Frommer's Thailand. NJ: Wiley Publishing Inc. pp. 126–127. ISBN 978-0-470-53766-4.
- ↑ 7.0 7.1 Paul Gray, Lucy Ridout (2012). The Rough Guide to Thailand. Rough Guide. ISBN 978-1405390101.
{{cite book}}: Wp/rki/CS1 maint: uses authors parameter (link) - ↑ 8.0 8.1 O'Neil 2008, pp. 116-118
- ↑ "Thailand celebrates Wat Pho as UNESCO Memory of the World". UNESCO. 5 January 2012. Archived from the original on 19 April 2012. Retrieved 3 December 2017.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Jean Vollant des Verquains History of the revolution in Siam in the year 1688, in Smithies 2002, p.95-96
- ↑ "Wat Pho: The temple of the Reclining Buddha". Renown Travel.
- ↑ Beek, Steve Van; Luca Invernizzi (2001). The arts of Thailand. p. 26.
- ↑ "Stone Inscription: Documentary Heritage". Wat Pho official site. Archived from the original on 27 October 2017. Retrieved 3 December 2017.
- ↑ "Global Recognition of Wat Pho in Thailand as a "Memory of the World"". Thailand's Government Public Relations Department. Archived from the original on 13 April 2008.
- ↑ "Introduction". Jarukwatpho.com. Archived from the original on 7 December 2017. Retrieved 3 December 2017.
- ↑ 16.0 16.1 Brockman, Norbert C. (2011). Encyclopedia of Sacred Places. California: ABC-CLIO, LLC. pp. 302–304. ISBN 978-1-59884-655-3.
- ↑ 17.0 17.1 Committee for the Rattanakosin Bicentennial Celebration (1982). The Sights of Rattanakosin. p. 145.
- ↑ "Wat Pho, Sanam Chai Road, Bangkok, Thailand". Thailand Delights. Archived from the original on 4 June 2019. Retrieved 3 December 2017.