Wp/rki/လျှာ
လျှာရေ ကြွက်သားမျှင်၊ မျူကပ်မင်းဗရိန်းခေါ် ချွဲမြှေးရို့ဖြင့် ပြီးရေ ခံတွင်းဧ အောက်အခင်းနန့် ပမာတူဧ။ အတွင်းကား ကြွက်သားစိုင် ဖြစ်ပြီးကေ အပေါ်ယံမျက်နှာပြင်ကား မျူကပ်မင်ဗရိန်းဖြစ်ဧ။ အမြဲအတွက်နန့် စိုထိုင်းနေလီရေ။
မျူကပ်မင်ဗရိန်းကို မှန်ဘီလူးဖြင့်ကြည့်ကေ အဖုမြွာတိဖြင့် ပြည့်နှက်နီရေကိုတွိ့ဧ။ ထိုအဖုမြွာရို့ရေ သုံးမျိုးဟိဧ။ ယင်းရို့မှာ (၁) လျှာပေါ်တွင် အမြှောင်းလိုက်တန်းနေပနာ လျှာတစ်ခုလုံးဧအပေါ်တွင် အနှံ့အပြားတည်ဟိနီရေ အဖုမြွာတိ၊ (၂) လျှာဖျားနန့် အနားတစ်ဝိုက်၌ တည်ဟိရေ မှိုပွင့်သဏ္ဌာန် အဖုမြွာတိ၊ (ယင်းရို့ကို ရသာဖုကလေးတိ ဟုလည်းခေါ်ဧ။)၊ (၃) လျှာရင်း၌ဟိပနာ အရွယ်အားဖြင့် အကြီးဆုံးနန့် အရီအတွက်အားဖြင့် အနည်းဆုံးဖြစ်ရေ စက်ဝိုင်းစိတ်ပုံဟိ အဖုမြွာကြီးတိဖြစ်ကတ်ရေ။ ထိုအဖုမြွာကြီးတိရေ အနည်းဆုံး ၇ ခုမှ အများဆုံး ၁၂ ခုအထိ ဟိပြီးကေ လျှာဧ နောက်ပိုင်းတွင် မြားဦးပုံပေါ်နေအောင် တန်းလျက်ဟိပနာ လျှာရင်းသို့ ဦးလှည့်နေဧ။ ဒေအဖုမြွာမျိုးရေ အလယ်တွင် ချိုင့်လျက်ဟိရေ။ ထိုချိုင့်ခွက်နန့် အဖုမြွာတွင် နဗ်ကြောမျှင်တိ ဟိဧ။ အစာကို စားလိုက်ရေအခါ လျှာဖျားဖြင့် အရသာကို အတန်ငယ်သာသိပနာ လျှာရင်းရောက်မှသာ အရသာမှာ သိသိသာသာကြီးပေါ်လာရေ။ အထူးအတွက်နန့် အချိုအရသာကို လျှာဖျားဖြင့် ပိုပြီးကေသိလွယ်ပနာ အချဉ်ကို လျှာနံဘေးဖြင့် သိလွယ်ပြီးကေ အခါးအရသာကိုမူကား လျှာရင်းအဖုမြွာကြီးတိဖြင့်သာ သိလွယ်လီရေ။
လျှာရင်းမှာ အာခေါင်ဖြင့် တွယ်ပနာ နီရေ်လည်း လျှာဖျားမှာ လွတ်လပ်စွာ ခေါက်ချည် ဖြန့်ချည် ဝဲယာအထက်အောက် လှုပ်ရှားနိုင်လီရေ။ လျှာရေ အောက်ဘက်တွင် ချောမွတ်ရေ အသားမြှောင် အသားမြှေးရို့ဖြင့် ဆိုင်းတွယ်လျက်ဟိပြီးကေ အဖျားကလေးလောက်သာ အတွယ်အဆိုင်းမဟိဘဲ လွတ်လပ်လျက်ဟိလီရေ။ အချို့ရေသူရို့၌ လျှာရေ အဖျားတိုင်အောင် အောက်ဘက်မှ တွယ်လျက် ဟိရေကြောင့် လျှာကို အခြားသူရို့ပိုင်ရှည်ရှည် မထုတ်နိုင်ကြချေ။ လျှာကိုအပြင်သို့ထုတ်ခြင်း၊ ရှေ့သို့ချွန်းခြင်း၊ လုံးခြင်း၊ လှိမ့်ခြင်းရို့ရေ လျှာ၌ဟိရေ ကြွက်သားရို့ဧ လှည့်ပတ်လှုပ်ရှားနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်လီရေ။ စကားပြောသည့်အခါ ထစ်ခြင်း၊ ဆွံ့ခြင်း၊ အခြင်းရို့ရေ လျှာတွင်ဟိသည့် ကြွက်သားတိ ကောင်းစွာမလှုပ်ရှားနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြရလီရေ။
လျှာတွင် အခြားကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်အပိုင်းမှာပိုင်သွီးကြောတိ အနှံ့အပြားဟိလီရေ။ လျှာဧ အရီးကြီးရေလုပ်ငန်းရပ်မှာ အရသာခံခြင်း၊ အစာကိုဝါးရာ၌ သမအောင် လှိမ့်နယ်ကူညီပီးခြင်း၊ အစာကိုမျိုချရန် ကူညီပီးခြင်းနန့် ပြောဆိုရယ်မောရာ၌ အသံထွက်စေခြင်းရို့ ဖြစ်ဧ။ လျှာရေ သတ္တဝါကိုလိုက်ပနာ ကွဲပြားခြားနားဧ။ ပုံစံပြရကေ ကြောင်တွင် အစာကို အရိုးအသားခွဲခြားပနာ ထုတ်ယူနိုင်ရန် ဝက်မှင်မွေးပိုင်ကြမ်းရေ လျှာဟိဧ။ မြက်စားသတ္တဝါတိ၌ကား မြက်ကိုလားဖြင့် မကိုက်ဖြတ်မီ လျှာဖြင့် ခပ်တိတိသိမ်းယူနိုင်ရန် ကြမ်းပနာ ရှည်ရေလျှာဟိဧ။ ဖားနန့် ပုတ်သင်ညိုမျိုးရို့၌မူကား အစာဖြစ်ရေ ပိုးမွှားတိကို လျှာဖြင့်ဖမ်းလိုက်တိုင်း စေးကပ်ပနာပါလာအောင် လျှာမှာရှည်ပနာ အစေးလူးထားသပိုင်ခပ်ထိုင်းထိုင်းဖြစ်နီရေကို တွိ့ရရေ။[1]
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၂)