Wp/rki/လော်စာဖောက်ခြင်း
လော်စာဖောက်ခြင်း (Fermentation) ဆိုစွာမှာ ဇီဝဓာတ်ပေါင်းတိကို သက်ဟိဇီဝပစ္စည်းတိ သို့မဟုတ် တဆီးပင်မှုန့်တိနန့် ဖွဲ့စည်းမှုပြောင်းလဲခြင်း၊ ခွဲဖျက်ခြင်းတိ ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ရေ။ ကာဗွန်ဒိုင် အောက်ဆိုဒ်တိ ထွက်ပေါ်မြဲဖြစ်ရေ။ အထူးအတွက်နန့် အရက်ပြုလုပ်ရာ၌ ကစီဖတ်တိနန့် ဖျော်ရည်တိကို တဆီးဖြင့် အချဉ်ဖောက်ရာမှ အင်ဇိုင်းတိ ဖြစ်ပေါ်လာပြီးနောက် သကြားကို အရက်ပျံအဖြစ် ပြောင်းလဲပီးလီရေ။ အရက်ပျံကို ရေနံဓာတ်ပစ္စည်းတိနန့် အက်သလင်းရို့မှ ထုတ်လုပ်နိုင်ကေလည်း ရှေးက လော်စာဖောက်စီခြင်းနန့်ရာ ပြုလုပ်ခကတ်ရေ။ ကစီကို လော်စာဖောက်စီခြင်းဖြင့် အက်စီတုန်း ရဟိကြောင်းကို ပထမကမ္ဘာစစ် အတွင်းက ဒေါက်တာချိမ်စေ့ဇမင်း တွိ့ဟိခရလီရေ။ ရှာလကာရည်၊ ပုန်းရည် ပြုလုပ်ရာ၌လည်း လော်စာဖောက်ခြင်းဖြင့်သာ ပြုလုပ်ရေ။ လော်စာဖြစ်စီရေ ဇီဝပစ္စည်းနန့် မူလပစ္စည်းကိုလိုက်ပနာ ထွက်ဟိရေ ပစ္စည်းအမျိုးကွဲလီရေ။[1]
သကြားမှ အယ်လကိုဟော (အရက်) ဖြစ်လာခြင်း၊ အယ်လကိုဟောမှ တဖန် ရှလကာရည် (ပုန်းရည်) ဖြစ်လာခြင်း၊ သစ်သီးတိ အမှည့်လွန်ပနာပုပ်သိုးလားခြင်း၊ ပေါင်မုန့်တိ ပွလာခြင်း၊ နွားနို့ ချဉ်လားခြင်းစရေ အဖြစ် ပြောင်းလဲခြင်းမျိုးကို လော်စာဖောက်ခြင်းဟု ခေါ်ဧ။ စပျစ်သီး၊ ပန်းသီး စရေ အသီးတိမှရရေ သကြား၊ ကောက်နှံတိမှရရေ သကြားတိထဲသို့ တဆီးထည့်လိုက်ရေအခါ လော်စာပေါက်လာပနာ အယ်လကိုဟောနန့် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ရို့ကိုရဧ။
ယကေလည်း တဆီးကြောင့် တိုက်ရိုက်နန့် ဒေပိုင်ပြောင်းပနာ အယ်လကိုဟော ဖြစ်လာရေမဟုတ်။ တဆီးမှ ဖြစ်ပေါ်လာရေ အင်ဇိုင်းကြောင့် သကြားနန့်တကွ အခြား ပစ္စည်းတိရေ မူလအခြီမှ ပျက်ပြားကာ ပစ္စည်းသစ်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလားရရေ။ တဆီးမှာ စေးပနာအမြှုပ်တက်နီရေ ပစ္စည်းဖြစ်ဧ။ အရောင်မှာ တဖဲ့ချေဝါပနာ ဗက်တီးရီးယားတိ ပါဝင်ဧ။ တဆီးကို အရက်ချက်ရာ၊ လော်စာဖောက်ရာ၊ အချဉ်ဖောက်ရာရို့၌ တိစွာ အသုံးပြုကြ ရလီရေ။
နွားနို့ချဉ်၊ ထောပတ်၊ ဒိန်ခဲ စရေ ပစ္စည်းတိဖြစ်လာခြင်းဧ အကြောင်းရင်းမှာလည်း အပင်လောကဆိုင်ရာ ပစ္စည်းတိတွင် အရင်းခံရေ ဗက်တီးရီးယားမျိုးအချို့မှ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အင်ဇိုင်းက နွားနို့ကို အခြီပြောင်းလဲလားစီခြင်းပင် ဖြစ်ရေ။ ထိုကြောင့် လော်စာဖောက်ခြင်းရေ အင်ဇိုင်းတိက တိုက်ရိုက် ဖြစ်စီ၊ သွယ်ဝိုက်ပနာ ဖြစ်စီ၊ ပစ္စည်းတိကို မူလအခြီမှ ပျက်ပြားစေပြီးကေ လော်စာပေါက်ပနာ ပစ္စည်းသစ်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲစီခြင်းပင် ဖြစ်ဧ။ လူခန္ဓာကိုယ်တွင်း၌လည်း ဓာတ်သဘာဝနန့် အင်ဇိုင်းတိ ဖြစ်လာပနာ ထိုအင်ဇိုင်းတိရေ လူရို့ စားလိုက်ရေ အစားအစာတိကို ကြေညက်စီရေ။
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ လှသမိန်. "ဝဘ်ဆိုက်သို့" (pdf). In စာပေစိစစ်ရေးကော်မတီ (ed.). ဗဟုသုတ စွယ်စုံ (ပထမအကြိမ် ed.). တောက်တောက်ဝင်း ပုံနှိပ်တိုက်၊ ရန်ကုန်မြို့။: ဇော်မော် စာပေ.