Wp/rki/ရီးခြေပြွန်ကင်ဆာ
ရီးခြေပြွန်ကင်ဆာ(Bile Duct Cancer)ရေ ရီးခြေပြွန်တိကို စည်းထားရေ ဆဲလ်တိတွင် ဖြစ်ပေါ်ပြီး အရီအတွင်းနန့် အပြင်ဘက်တွင် ဟိရေ။ အများစုမှာ အသက် ၄၀ ကျော်သူတိတွင် သက်ရောက်မှုဟိပြီး အမျိုးသမီးတိထက် အမျိုးသားတိတွင် ပိုအဖြစ်များရေ။ ရီးခြေပြွန်ကင်ဆာရေ ဂလင်းတစ်ရှူးတိမှ မကြာမကြာဖြစ်ပွားပြီး adenocarcinoma ဟုခေါ်ရေ။ အရီအတွင်းဟိ ရီးခြေပြွန်မှ ကင်ဆာကို အရီအတွင်းပိုင်းသို့ ရည်ညွှန်းပြီး အရီအပြင်ဘက်တွင် ဖြစ်ပွားရေ ကင်ဆာတိကို extra-hepatic ဟုခေါ်ရေ။
ရီးခြေပြွန်ကင်ဆာဖြစ်စေသည့် အကြောင်းရင်းကို သျှင်းသျှင်းလင်းလင်း မသိရသိမ်းကေလည်း အောက်တွင်ဖော်ပြထားရေ အကြောင်းရင်းအချို့ ဖြစ်နိုင်ရေ။
- choledochal cysts
- အရီရောင်ခြင်း၊
- Sclerosing Cholangitis
ရီးခြေပြွန်ကင်ဆာဖြစ်စေရေ အကြောင်းရင်းတိမှာ Bile Duct ပိတ်ဆို့ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး မလိုလားအပ်ရေ ဒြပ်စင်တိ သွီးကြောတိ သို့မဟုတ် တစ်ရှူးတိအတွင်းသို့ စီးဆင်းစေကာ အသားဝါခြင်းဟုလည်းသိကတ်ရေ အသားဝါရောင်ခြယ်ပစ္စည်းကို ဖြစ်စေနိုင်ရေ။ လက္ခဏာတိတွင် ဆီးအရောင်ပြောင်းခြင်း (ဆီးအရောင်ဖို့းခြင်း)၊ မစင်ဖျော့ခြင်း၊ အရီပြားယားယံခြင်း၊ ဝမ်းဗိုက်နာခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်မဟိခြင်း၊ ဖျားခြင်းနန့် မသျှင်းပြဘဲ ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်းရို့ ပါဝင်နိုင်ရေ။
အဆင့်ဆင့်
အဆင့် 1A ကင်ဆာကို ရီးခြေပြွန်ဧရိယာတွင် ကန့်သတ်ထားရေ။
အဆင့် 1B ကင်ဆာရေ ရီးခြေပြွန်အပြင်သို့ ပျံ့နှံ့လားကေလည်း lymph node သို့မဟုတ် အနီးနားဟိ အင်္ဂါတိထံသို့ မရောက်သိမ်းပါ။
အဆင့် 2A ကင်ဆာရေ အရီ ပန်ကရိယသို့ သို့မဟုတ် သွီးကြောတိနီးပါးအထိ ပျံ့နှံ့လားပါရေ။ ယကေလည်း၎င်းရေ lymph node တိသို့မပျံ့နှံ့ပါ။
အဆင့် 2B ကင်ဆာရေ အနီးနားဟိ lymph node တိသို့ ပျံ့နှံ့လားပါရေ။
အဆင့် 3 ကင်ဆာရေ အရီအတွင်းနန့် အပြင်သို့ သွီးလည်ပတ်မှုလုပ်ဆောင်ပီးသည့် ပင်မသွီးကြောတိသို့ ပျံ့နှံ့လားပါရေ။ သို့မဟုတ်ပါက အစာအိမ်၊ အစာအိမ်အတွင်းပိုင်းအပြင် အစာအိမ်ဧရိယာဟိ lymph node တိအထိ ပျံ့နှံ့လားနိုင်ရေ။
အဆင့် 4 ကင်ဆာရေ ဥပမာအားဖြင့် အဆုတ်သို့ သိသိသာသာ ပျံ့နှံ့လားရေ။
ခွဲစိတ်မှု
[edit | edit source]ကင်ဆာရေ ရီးခြေပြွန်မှ lymph node တိဆီသို့ မပြန့်ပွားရေအခါတွင် ခွဲစိတ်ကုသမှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရေ။ ခွဲစိတ်နေစဉ်အတွင်း ထိခိုက်မိရေ ရီးခြေပြွန်တိကို ဖယ်ရှားဖို့ဖြစ်ပြီး ပုံမှန်လုပ်ဆောင်နိုင်မှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် အရီနန့် အူသိမ်ငယ်ရို့ကို ချိတ်ဆက်ရန်အတွက် ထိခိုက်မှုမဟိရေအစိတ်အပိုင်းတိကို အသုံးပြုဖို့ဖြစ်ရေ။ ကင်ဆာပျံ့နှံ့လားပါက အရီ၊ အစာအိမ်၊ အူသိမ်အပေါ်ပိုင်း၊ ပန်ကရိယနန့် lymph node အချို့ကို ဖယ်ရှားရန် လိုအပ်နိုင်ရေ။
ရီးခြေပြွန်ကင်ဆာအတွက် ခွဲစိတ်ကုသခြင်းတွင် cholecysto-jejunostomy သို့မဟုတ် cholecystoduodenostomy နန့် ရီးခြေအိတ်နန့် jejunum အကြား ဆက်သွယ်မှုကို ထူထောင်ရန်အတွက် cholecystoduodenostomy နန့် hepatico-jejunostomy ပါဝင်ရေ။
Gastrojejunostomy ရေ အစာအိမ်နန့် jejunum ဧ အနီးနားဟိ ကွင်းစပ်ကြားတွင် anastomosis ကို ဖန်တီးသည့် ခွဲစိတ်မှုတစ်ခုဖြစ်ရေ။ ၎င်းကို အစာအိမ်အတွင်းဟိ အကြောင်းအရာတိကို ညှစ်ထုတ်ရန် သို့မဟုတ် အစာအိမ်အတွင်းဟိ အကြောင်းအရာတိကို ရှောင်ကွင်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပြုလုပ်ရေ။
ခွဲစိတ်မှုမဟုတ်ရေ ကုသမှု
[edit | edit source]ကင်ဆာကို ဖယ်ရှားခြင်းထက် ရီးခြေပြွန်ပိတ်ဆို့ခြင်းကို ဖယ်ရှားခြင်းတွင် ခွဲစိတ်ခြင်းမဟုတ်ရေ ကုသမှု နှစ်မျိုးဟိရေ။
ERCP (endoscopic retrograde cholangiopancreatography) ရေ ကင်ဆာရောဂါယှာဖွီခြင်းနန့် ကုသခြင်းအတွက် ထိုးဖောက်မဟုတ်ရေနည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး လူနာရေ အကျိတ်ကိုဖယ်ရှားရန် ခွဲစိတ်မှုမပြုလုပ်ပါက ဖို့သည့်အကြောင်းကြောင့်မဆို အသုံးပြုပနာရနိုင်ရေနည်းလမ်းဖြစ်ရေ။ endoscope ဧ 2-4 လက်မထည့်သွင်းမှုပါဝင်ရေ။
PTBD ရေ ခွဲစိတ်ရန်မလိုဘဲ ရီးခြေပြွန်အတွင်း ပိတ်ဆို့ခြင်းကို သက်သာစီရန် အထူးပြုလုပ်ထုံးလုပ်နည်းတစ်ခုဖြစ်ရေ။ ဒေလုပ်ထုံးလုပ်နည်းရေ သင့်ရီးခြေပြွန်အတွင်း ပိတ်ဆို့ခြင်းကို ဖြစ်စေရေ ရောဂါကို ပျောက်ကင်းစေဖို့မဟုတ်ပါ။
ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး
[edit | edit source]ပြင်ပရောင်ခြည်ကုထုံး သို့မဟုတ် အတွင်းပိုင်းအလင်းတန်းကုထုံး (brachytherapy) ပါဝင်သည့် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံး လိုအပ်နိုင်ရေ။
ဓာတုကုထုံး
[edit | edit source]ကင်ဆာကို လုံးဝ မဖယ်ရှားနိုင်ကေ သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ပြီးပြည့်စုံရေ ပျောက်ကင်းနိုင်ခြေကို တိုးမြင့်လာစီရန် ဓာတုကုထုံးကို အသုံးပြုရေ။[1]