Wp/rki/ရခိုင်လျှောက်ထုံး(၅၉)

မင်းရာဇာလက်ထက် တောင်ငူကိုစစ်ကူသင့်၊မကူသင့် လျှောက်ထုံး

မင်းဖလောင်းကြီးလွန်ကေ သားတော်အိမ်ရှေ့မင်း သတိုးဓမ္မရာဇာရေ မြောက်သားတော် ဝိဇလာနန့် သက္ကရာဇ် ၉၅၅ ခုဝါဆိုလဆန်း ၆ ရက်နီ့တွင် ထီး နန်းဆက်ခံ စိုးစံတော်မူလီရေ။ မင်းရာဇာဟူရေ ရှေးဘေးတော်ဧအမည်ကို ခံယူတော်မူရေ။ ညီတော်မင်းစီာလှကို စစ်တကောင်းြုမို့စား ပီးတော်မူရေ။ နှစ် နှစ်ဟိကေ ညီတော်မင်းစီာလှရေ ကုလားဘင်္ဂါတစ်ဆယ့်နှစ်ြုမို့။ သက်မင်း ကောင်လှ ဖြူ၊ ြုမုံလင်ကဲရို့နန့်ပေါင်း၍ ရေင်းကျန်းလီရေ။ သို့ကြောင့် သက္ကရာဇ် ၉၅၇ တွင် မင်းရာဇာကြီးရေ ကိုယ်တော်တိုင် ချီတက်တော်မူလီရေ။ ညီတော်မင်းစီာလှ စစ်မြုပိုင်ဝံ့၍ အညံ့ခံလျက် ကျိုးနွံစွာဝင်ရောက်လာပေရေ။ စစ်တကောင်းြုမို့က ချီလားလီ၍ ဒါဂါြုမို့သို့ရောက်ရေ ကာလသင်းရို့ြုမို့ရွာရေ အကြိမ်တိစွာ ဆိုးသွမ်း သူဖြစ်ရေ။ ကုလားအကြီး ဒေးဝန်နပတ်ကို သစ္စာမစီာင့်ရေကြောင့် မျက်တော် ဝင်၍ဒေးဝန်း နပတ်ဌာနာ လူပေါင်းတစ်ရာကို တန်ဆာသိမ်းပြီးမှ မော်လိပ်အစို့မှာ ဖြည့် တော်မူလီရေ။

စစ်တကောင်းြုမို့ကို ခမည်းတော်နည်း အမတ်ကြီးမဟာပညာကျော်သို့ ပီးမြဲ ပီးတော်မူရေ။ မဟာပညာကျော်သား ကျီးညိုကို ရောင်ဖြူြုမို့စား ပီးတော်မူပြီး၊ သားတော်ဒီဃကို မောက်သူဇာတွင်အုပ်ချုပ်စီ၍ ကုလား ၁၂ ြုမို့ကို အပ်တော်မူခရေ။ ထိုသို့ အသီးသီးခန့်အပ်တော်မူပြီးကေ သက္ကရာဇ် ၉၅၇ တပို့တွဲလတွင် ပြန်တော်မူခ ရေ။

သက္ကရာဇ် ၉၅၉ ခုတွင် ကျော်ထင်ရာဇာ ညီတော်မင်းခေါင်ဧသား မင်းရဲ ကျော်ထင်အမည်ဟိရေ တောင်ငူမင်းသီဟသူရေ ဘကြီးတော် ကျော်ထင်နီာ်ရထာ ဧ သား(ငါးဆူဒါယကာ နန္ဒဘုရင်ဟံသာဝတီပဲခူးမင်း)ကိုလုပ်ကြံလို၍ မင်းရာဇာကြီးထံ စစ်ကူတောင်းလာရေ။ ကြည်းတောင်စားနန့် ကသာစား နှစ်ယောက်ကို အထူးထူး ရေ လက်ဆောင်ပဏ္ဍာတိနန့်အတူ ရွှေပေလွှာစီပို့ ရန်တမန်လွှတ်လီရေ။ တမန် နှစ်ယောက် ရောက်လာရာစာတွင် ပါရေကား- ပဲခူးြုမို့ကို ကူညီတိုက်ယူ၍ ပီးတော်မူ ပါ၊ ပဲခူးကိုရကေ သမီးကညာ ဆင်ဖြူရတနာကို ဆက်ပါမည် ဒေချင့်ပိုင် စာတွင်ပါလာ ရေကို ကြားသိတော်မူကေ ပြည့်သျှင်မင်းက ချီတော်မူမည်။

အနီာက်မျက်မှာ ဘင်္ဂါတစ်ဆယ့်နှစ်ြုမို့ သက်မင်းကောင်းလှဖြူ၊ လင်းကဲ၊ ြုမုံ၊ ြုမို့စား ရွာစား ကျေးစားရို့ကို လက်နက်ရဲမက်အစုံနန့် ပင်လယ်ကြောင်းမှာ ကုလား တစ်ဆယ့်နှစ်ြုမို့ သင်္ဘောနန့်အသင့်ရောက်စီ။

သက်ြုမံလင်းကဲရို့မှာလည်း ကြည်းကြောင်း၊ မျိုးရိက္ခာ၊လက်နက်အစုံနန့် ြုမို့စား ရို့က ကြီးကြပ်ခန့်ထား၍ရောက်စီ။ ြုမို့မှာလည်း တတ်သိလိမ္မာသူရို့ကို အစီာင့်အ နီ ထားခစီ။ အသီးသီး အမိန့်တော်ဆင့်ဆို၍ ချီတော်မူမည်။ စနည်းနာကေ-အဉ္စန နဒီ လေးြုမို့ချောင်းတွင် သူငယ်ရို့လှေလှော်လျက်နန့် ဆိုကြရေတြင်းသံမှာဆင်ဖြူပေါင်ကျိုး၊ ထီးဖြူညှိုး၍၊ ပဲခူးဘုရင်ရို့အသျှင်ထံဝင်လိမ့်မည်။ ထိုသူငယ်ရို့အချင်း တြင်းသံအလိုကို အမတ်မဟာပညာကျော် လျှောက်ထား ရေမှာအသျှင်မင်းမြတ်။ ကျမ်းဂန်တွင်လည်း မိတ်ဆွေဝင်ရေမင်းရို့၌ အရီးအကြောင်း ဆိုက်ရောက်ကေ ကူညီသင့်ကြောင်း ထုံးဟောင်းဟိပါရေ။ ဂုအကြည်တော် တောင် ငူမင်းပီးလိုက်ရေ ရွှေပေတွင်လည်း အရှည်ထွန်းလင်းရာရေ အကြောင်းဖြစ်ပါရေ။ သူငယ်ရို့ တြင်းဆိုရေ့အလိုမူ အမှုလွယ်ကာပြီးကုန်ပါမည်။ လျှောက်လီကေ ချီတော် မူမည့် တပ်စဉ်အစီအရင် ခန့်ရပ်တော်မူရေကား-

လက်ဝဲကိုယ်ရံတော်နှစ်ရေင်းမှာ- အမတ်ကုလားတန်စားစီာနူ တစ်ဗိုလ်။ အမတ်ြုမို့ချောင်းစား ရဲအောင်နိုင်တစ်ဗိုလ်။ လကျာ်သင်းကိုယ်ရံတော်နှစ်ရေင်းမှာ- အမတ်တရွေးစားဂါမနိ တစ်ဗိုလ်။ အမတ်ြုမို့ချောင်းစားတစ်ဗိုလ်။ ကမံလေးကိုင် သူရဲတစ်ထောင်မှာ တောင်ကုတ်စား ရန်မျိုးအောင် တစ်ဗိုလ်။ ဒါးကိုင်လေးစွဲသူရဲကောင်း တစ်ထောင်မှာ-အမတ်သံတောင်စား-တုံးညိုတစ်ဗိုလ်။၁၈၃ ကာစွဲဓါးကိုင် သူရဲတစ်ထောင်မှာ-အမတ်အမ်းစား တုရင်သူ တစ်ဗိုလ်။ သူရဲသုံးရေင်း မှာ- သက်မင်းကောင်းလှဖြူ မူးမတ်နန့် သက်မင်းကို အစုစု သူရဲတစ်သိန်းရို့ကို အ မတ်တော်ကိုယ်ရံကြီး ဓမ္မာရေက အချုပ်တပ်ဦးချီရရေ။ မောက်သူဇာ-ဘင်္ဂါကုလားသူရဲငါးထောင်မှာ-အမတ်တော်ဆင်ကဲကြီး မနူဟာ အချုပ်။ သင်္ဘောသုံးရာနန့် ပသျှူးကျွန်းမော်တင်ဝက အမတ်ကြီးချရပ်၍ ကျွန်းတိုင်း၊ မြစ်ပေါက်တိုင်း စီာင့်နီရရေ။

ပြည့်သျှင်မင်းကြီးတပ်တော်မှာ-လက်ဝဲသင်းကိုယ်တော်ရံ သုံးရေင်း။ လကျာ် သင်းကိုယ်တော်ရံ သုံးရေင်းဒိုင်းနက်သူရဲကောင်း။ သက်သူရဲ တစ်ရေင်း။ ထီး လောင်းကာ၊ မီးပေါက်ပြောင်း၊ ဒိုင်းလွှားစွဲသူရဲနှစ်ရေင်း၊ ရဲမက်တစ်သိန်း တပ်မတော် တွင်ပါရေ။ ကမ်းရံသူရဲသုံးရေင်း၊ ကုလားထီး လောင်းကာ၊ မီးပေါက်ပြောင်း ဒိုင်း လွှားသူရဲ နှစ်ရေင်း။ သူရဲပေါင်းငါးရေင်းနန့် သားတော်အိမ်ရှေ့မင်းခမောင်းကို စိန်တင်စားဥဂ္ဂါပျံနန့် မော်တင်ချောင်း သံကြေုမို့သို့ ချီစီရေ။ ပြည့်သျှင်မင်းလည်း သက္က ရာဇ် ၉၆၀ တန်ဆောင်မုန်း လဆန်း ၁၁ရက်နီ့ ချီတော်မူရေ။

အမတ်ကိုယ်ရံကြီးတပ် မုတ္တမသို့ဆိုက်ရောက်လီရာ မုတ္တမြုမို့ အရှေ့ကျွန်းကြီး ြုမို့တွင် လက်ဝဲသင်းကိုယ်တော်ရံ သူရဲကောင်းတစ်ရေင်းနန့် ကုလားတန်စား စီာနူ ကို တပ်နန့်ထားလီရေ။ ချုံးချုံးကျမှ လကျာ်သင်းကိုယ်တော်ရံ သူရဲတစ်ရေင်းနန့် တရွေးစားကို တပ်နန့်ထားလီရေ။ လကျာ်သင်း ကိုယ်တော်ရံ သူရဲတစ်ရေင်းနန့် ြုမို့သစ်စား ဗလတင်ကိုအလံတင်ချောင်းတွင် တပ်နန့်ထားလီရေ။ တောင်ထိပ်တွင် သူရဲတစ်ရေင်းနန့်သံတောင်စား ထုံးညိုကို တပ်နန့်ထားလီရေ။ မုတ္တမြုမို့ အရှေ့ မြောက် ဟောင်းသရောမြစ်ညာလမ်း၊ မြရာဝတီြုမို့ကရေ ကမော်ကလိုတောင်ထိ သက်မင်း ကောင်းလှဖြူကို သူရဲသုံးရေင်းနန့် အခိုင်ထားလီရေ။ သားတော်အိမ်ရှေ့ မင်းလည်း သံလျင်ြုမို့ကို လုပ်ကြံ၍ရလီလျင် သံလျင်တွင် စွဲရပ်နီလီရေ။

ပြည့်သျှင်မင်းရာဇာကြီးလည်း ချီလားလီ၍ ပဲခူးအနီာက်ဘက် ဟင်္သာဇိုင်း ကနိုင်းတွင်တပ်ချ၍ ပဲခူးကိုဝိုင်းရံထားလီရေ။ ယိုးဒယားရို့လည်း အစာရိက္ခာ ရှားပါးရေကြောင့် တောင်ငူကခွာလီရေ။ ထိုခွာလာရေ ယိုးဒယားတပ်ကို သက်မင်းကာင်းလှဖြူ ကျုံး၍တိုက်လီရေ။ ယိုးဒယားမင်းဧညီ ဗျသမွန်ကို သက်မင်း ကောင်းလှဖြူ လက်ရောက်ရလီ၍ ရခိုင်မင်းရာဇာသို့ ဆက်လှာရေ။ ပင်လယ်ကြောင်း ချီလာရေ ယိုးဒယားတပ်ကိုလည်း ဖိစီးတိုက်လီရာပျက်စီး၍ လက်နက်လူသူ တိ စွာရလီရေ။

ရခိုင်မင်းရာဇာကြီးရေ ယိုးဒယားမင်းညီ ဗျသမွန်ကို ကောင်းစွာြုပစုထားဟိပြီး ယိုးဒယားမင်းထံမှ လက်နက်ပစ္စည်း၊ ဘဏ္ဍာတိကို တောင်းခံလီရေ။ ယိုးဒယားမင်း လည်း ညီတော်ကိုရလိုရေဖြစ်၍ ရခိုင်မင်းသို့ လိုက်လျှောရလီရေ။ ယိုးဒယားမင်းက ပြောင်းမီးပေါက်သုံးထောင်။ နားဖဖေါက်ရေ ပြောင်းကြီး။ ဗျရွတ္တသီ-ဟူရေ ပြောင်းလက်နက်တိကို ဆက်သရလီရေ။ ယိုးဒယားမင်းညီ တော်ကိုလည်း ပြန်ပီးတော်မူလိုက်ရေ။

တောင်ငူမင်းကလည်း ဟံသာဝတီသို့ ဘကြီးတော် ကျော်ထင်နီာ်ရထာလက် ထက် ယူဆောင်ခရေ ယိုးဒယားမင်း ဗြသာဓီရာဇာအရုပ်၊ မိဖုရားကြီး အရုပ်၊ ယိုးဒယား မင်းဆရာအရုပ်၊ ဧရာဝဏ်ဆင်ရုပ်၊ ယိုးဒယားရို့ ကိုးကွယ်ရေရာမရုပ်၊ ဟနူမာ မျောက် ရုပ်၊ အလမ္ပါယ်ေြွမသမားအရုပ် အစဟိရေ ကြေးရုပ်တိနန့် ရွှေငွေဘဏ္ဍာတိစွာရို့နန့် တကွ အထူးထူးရေပုဆိုးကောင်း၊ ခါသာကောင်းမှိုင်းလုံး၊ ရွှေဖျင် စားဘွယ်မုံ့သနပ်မျိုး စုံရို့ကို လူသုံးထောင်စီ့ ကိုင်ဆောင်စီပြီး မင်းညီ၊ မင်းသား၊ မူးမတ်တိ ကြပ်မတ်စီ လျက် ပို့ဆက်တော်မူရရေ။

ယင်းနောက်မှ ဆင်ဖြူတော်တစ်စီးနန့် ဟံသာဝတီသျှင်ဘုရင် သမီးတော် ခင်မနှောင်း ကို မိဖုရားကြီးရို့ အဆောင်အယောင်နန့်တကွ၊ အထိန်းအချီ၊ ကတော်လေးယောက်၊ ကိုယ်လုပ်တော် သုံးကျိပ်ပီးတော်မူ၍ မှူးမတ်အပေါင်းခြံရံစီလျှက် ဝေါနန့်ထမ်းဆောင် ပြီး ရခိုင်ဘုရင်မင်းရာဇာကြီးသို့ ဆက်သတော်မူလီရေ။ မင်းရာဇာကြီးလည်း ယိုးဒယားမင်း၊ တောင်ငူမင်းရို့ဆက်သရေ လက်ဆောင် ပဏ္ဍာတိနန့်တကွ ဟံသာဝတီြုမိ့ဟိ ယိုးဒယားအိမ်ထောင်စုသုံးထောင်၊ တလိုင်းအိမ် ထောင်စုသုံးရေင်း၊ လူပေါင်းသုံးရေင်းသုံးထောင်ကို သိမ်းခေါ်ပြီးကေ သက္ကရာဇ် ၉၆၁ ခုတွင် ပြန်တော်မူခရေ။

လမ်းခရီးအကြား မော်တင်သို့ရောက်ရေအခါ အမတ်ကြီး မဟာပညာကျော် သေလွန်လီရေ။ ပြည့်သျှင်မင်းလည်းအမတ်ကြီး အသုဘကို ကြီးကျယ်ခမ်းနားစွာ ဂုဏ် ြုပု သြုဂိုဟ်တော်မူရေ။ အမတ်ကြီးသြုဂိုဟ်ရေ သင်္ချိုင်းမြေနီရာပေါ်တွင် ဘုရားစီတီ တည်ထားခလီရေ။ ထိုစီတီကြီးကိုဂုတိုင်မော်တင်စီတီကြီးဟုခေါ်ဝေါ်လျက် ထင်ရှားစွာ ဟိနီလီရေ။

ပြည်တော်သို့ရောက်ကေ ယိုးဒယားရို့ကို အတီးအကစကျောအစို့၊ ゞင်းပြင် ကျွေတဲတပ်၊ ကျွေမသီတပ်၊ ရာဇြုဂိုဟ်တပ်၊ တောင်ဘက်တပ်၊ ြုမို့သစ်တပ်၊ မှိုင်းတပ်၊ တောင်ငူတပ်၊ ကျွန်ကောင်းတပ်၊ ရှစ်တပ်အစုဖွဲ့တော်မူ၍ ကစ ္ဆပနဒီ အရှေ့ဘက် ဆွဲထား၁၈၅ ကျွန်း၊ တောင်ရင်းကျွန်း၊ မြစ်အနီာက်ဖက် ပေကျွန်း၊ ဦးရစ်တောင်ကျွန်း၊ မရိုးကျွန်း၊ ရမောင်းကျွန်းတိမှာချတော်မူရေ။

ထို့ပြင် တလိုင်းသုံးထောင်ကို ဆင်အောင်းမသင်းတိမှာ ဖြည့်တော်မူ၍ ငစင် ရိုင်းကျွန်းတွင် ချတော်မူရေ။ ယိုးဒယားသဘင် အကလေးစို့သားရို့ကို အမတ်သူငယ် တော်သွေးရေက်သို့ အပ်တော်မူလီရေ။

စစ်တကောင်းြုမို့စား အမတ်ကြီး မဟာပညာကျော်သားကျီးညိုကိုလည်း အဘ နည်းတူ သူကောင်းြုပုတော်မူရေ။ စစ်တကောင်းြုမို့ကို ြုမို့စားပီးပြီး ပညာဝံသအ မည်ကိုပါ ပီးအပ်တော်မူလီရေ။