Wp/rki/ရခိုင်လျှောက်ထုံး(၅၁)
ဗလကျော်သူနန့် တုရင်မဏိသူရို့ခိုဝင်ရေ့အရီးတွင် လျှောက်ထုံး
[edit | edit source]တစ်ရံရောအခါ အင်းဝြုမို့နိုင်ငံကို ပဲခူးမင်းကျော်ထင်နီာ်ရထာ တိုက်ခိုက်သိမ်း ယူလီရေ။ အင်းဝမင်းစည်ကျော်ထင်ကိုလည်း လက်ရဖမ်းဆီး ယူဆောင်လာလီ ရေ။ ထိုအခါ အင်းဝမင်းစည်သူကျော်ထင်ဧအမတ် လောင်းရှည်စားဗလကျော်နန့် အမြင့်ြုမို့စား တုရင်မဏိသူနှစ်ယောက်ရေ လွတ်ရာသို့ထွက်ပြေးကြလီရေ။ ထိုသို့ ထွက်ပြေးကြရာ ရခိုင်ပြည့်သျှင်မင်းထံရောက်ဟိကြလီရေ။ ရခိုင်မင်းကစားရန် ရိက္ခာ နီအိမ်တိပီးပြီး ကောင်းစွာထားတော်မူလီရေ။ တစ်လခန့်ဟိရေအခါ အင်းဝမင်း အမတ်နှစ်ဦး အရည်အသွေးကို အမတ်ကြီး မဟာပညာကျော်သို့ မေးတော်မူလီရေ။ အမတ်ကြီးမဟာပညာကျော် လျှောက်တင်ရေထုံးမူကား-
အသျှင်မင်းမြတ်။ လောကီလောကုတ္တရာနှစ်ပါးတွင် လောကုတ္တရာ၌ တဏှာကုန် ရာရေတရားကို မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူရေကား-
အနီကဇာတိသံသရံ၊ သန္ဓာဝိဿံအနိဗ္ဗံတံ။
ဂဟကာရံဂဝေသန္တော၊ ဒုက္ခာဇာတိပုနပ္ပုနံ။
ဂဟကာရကဒိဌောသိ၊ ပုနီဂေဟံနကာတသိ။
သဗ္ဗာ တေဖါသုကာဘဂ္ဂါ၊ ဂဟကူဋံဝိသခံ။
ဝိသင်္ခါရဂတံစိတ္တံ၊ တဏှာနံခယမဉ္စဂါ။
(ဤစကားတော်ရေ ပထမတရား)
တဒ္ဒဒါနိဘိက္ခဝေအာမန္တယာမိဝေါ
ဝယဓမ္မာသင်္ခါရ၊ အပ္ပမာဒေန၊ သမ္ပါဒေထ။
(ဤစကားတော်ကား အဆုံးတရား)
ဒေချင့်ပိုင်ကျမ်းဂန်လာရေ့အတိုင်း၊ သံသရာဝဋ်ရို့ကုန်ရာဖြစ်ရေ တဏှာဧ အကြောင်းကို သိအပ်ရာရေ။ တဏှာကုန်ဆုံးကေသံသရာလည်း ဆုံးလီတော့ကြောင်း ဗုဒ္ဓဧ အစဦးနန့်အဆုံး တရားတော်ဖြစ်ပါရေ။ ယင်းနန့် စပ်၍သိရာရေ အကြောင်း လောကီမှုမှာလည်း မင်းကောင်းမင်းမြတ်ရို့ နီရပ်ြုမို့အင်္ဂါခုနှစ်ပါးဟိကြောင်း ကျမ်းဂန် လာရေမှာလည်း-
သာမျာမစ္စီာသခါကောရေ၊ ဒုဂ္ဂဉ္စဝိဇိတံဗလံ
ရဇ္ဇါနိသိသတ္တေကေ
သိယုံပကတိထောပိစ။
ထိုသို့ကျမ်းဂန်လာရာ၌-
- ၁။ တရားကိုသိ၍ လိမ္မာစွာအမျိုးကိုစီာင့်ရေမင်းလည်းတစ်ပါး။
- ၂။ မင်းနန့်တိုင်းပြည်ကျက်သရေဟိအောင်ဆောင်နိုင်ရေ အကျိုးအပြစ်ကိုသိ၍
လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟစရေ ပညာဟိအမတ်ကောင်းလည်း တစ်ပါး။
- ၃။ စစ်မက်မဟိတိုင်းတစ်ပါးမင်းရို့အားမိတ်ဆွေဝင်ခြင်းလည်းတစ်ပါး။
- ၄။ ပြည်သူရို့အခွန်ကိုမလွန်စီရ၊ မှန်ရေဘဏ္ဍာ၊ ဥစ္စာရွှေငွေ၊
ဆန်ရေစပါးတိခြင်းလည်းတစ်ပါး။
- ၅။ ကျုံး၊ မြောင်း၊ ြုမိ့ရိုး၊ ပြအိုး၊ တန်ဆောင်းခိုင်လုံစွာ ြုမိ့တွင်းြုမိ့ပြင်
သန့်စင်သျှင်းလင်း၊စက်ဆုတ်ဖွယ်မဟိစီရ၊ညီညွတ်ခြင်းလည်းတစ်ပါး။
- ၆။ ကျေးလက်နိုင်ငံစည်ကားခြင်းလည်းတစ်ပါး။
- ၇။ ရဲမက်ဗိုလ်ခြေ၊မြင်း၊ဆင် စရေလက်နက်မီးပေါက်တိခြင်းလည်းတစ်ပါး။
ဒေချင့်ပိုင်စုံရေ တိုင်းပြည်ကိုမှသာ တိုင်းကြီးပြည်ကြီးပီ၍ မင်းကောင်းမင်းမြတ် နိုင်ငံဟူ၍ ကျမ်းဂန်လာပါရေ။ ထိုမှတပါးတည်း ပညာဟိအင်္ဂါဟိ ပြန်ပါရေ။
သုစိပုဘာဝိနိမုတ္တာ၊ ကထံရေပဏ္ဍိတော တောဘဝေ။
သုစိပုဘာနမုစ္စတာ၊ တသ္မာ ပဏ္ဍိတော ဟောတိ။
ထိုသို့ကျမ်းဂန်လာရေ လေးခွန်းအက္ခရာနန့်ဆင်ခြင်ကေ လောင်းရှည်စား ဗလရဲကျော်ရေ အင်္ဂါမဟိသူ။ မူးမတ်စဉ်အနွယ်မဝင်၊ တဒင်္ဂဖြစ်ရေ သူလက္ခဏာ ဖြစ်ပါရေ။ အမြင့်စားတုရင်ပဏိမူကား ပညာဉာဏ်လျောက် ပတ်စွာမူးရိုး၊ မတ်ရိုး၊ မတ်မျိုး လက္ခဏာဟိပါရေ။ ဒေချင့်ပိုင်အကြောင်းလောကီ လောကုတ္တရာနှစ်ဖြာရေ၁၄၇ ကျမ်းလာထုံးဟောင်းနန့် လျှောက်လီကေ ပြည့်သျှင်မင်းကြီးအမိန့်တော်ဟိရေကား- လူနှစ်ယောက်အရည်ကို ငါလည်းသိတော်မူရေပင် သို့ရာတွင်ချမ်းသာလို၍ မှီခို လာသူအား ချမ်းသာစီရာရေ။ သူမကောင်းမူသူ့၌သာ အပြစ်၊ ငါမူကား အကျိုး သားဖြစ်မည်။ မိန့်တော်မူ၍၊တုရင် မဏိသူမှာမီ ပြကင်းဗလရဲကျော်ကို ြွပန်ရှည်ကင်းစား အရာ ပီးတော်မူလီရေ။
ထိုသို့ပီးတော်မူ၍ တစ်နှစ်ခန့်ဟိမှဗလရဲကျော်ရေ ကင်းခွန်ငွေကို ခိုးယူပြီး တရွေးချောင်းလမ်းက အရှေ့ပြည်သို့ထွက်ပြေးလီရေ။ ထိုသူအား ချင်းရို့ဖမ်းမိ ပို့ဆက်လာကြရေတွင် အမတ်ကြီးလျှောက်ပြန်ရေကား- အသျှင်မင်းမြတ်။ ။ သူယုတ်ရို့အင်္ဂါ လက္ခဏာကိုကျမ်းဂန်လာရေ မှာလည်း-
အလရေစ ပမာဒေါစ၊ အနတ္တ ဒေစသံသယော။
နိဒ္ဒါတန္တိစ တေဆိဒ္ဒေ၊ သဗ္ဗရေနံဝိယောဇယေ။
ထိုသို့သူတော်ကောင်းအမှာဟိပါရေ။ အသျှင်မင်းမြတ်။ ။ သူယုတ်ရို့အားဘေးရန်ဟိရေခရီးကို ရှောင်ကြဉ်သကဲ့သို့ ပညာဟိရေသူရို့ ရှောင်ကြဉ်ရမည့်အကြောင်းဖြစ်ပါရေ။ အပြစ်မြုပသင့်ပါ။ လျှောက် လီကေ ပျော်ရာသာနီလီတော့ အမိန့်တော်ဟိ၍စား သုံးရန် အသပြာတစ်ရာ ပီးတော်မူပြီး၊ ပြည်မှ ထွက်ခွာခွင့်ြုပတော်မူလီရေ။
တုရင်မဏိသူကိုမူကား- ကိုယ်လုပ်တော် မောင်းမသဇင်ညိုကိုထုတ်၍ ပီးမြား တော်မူပြီးကေ ဥဿလင်းချောင်းစားအရာပီးတော်မူပြီး၊ မှူးမတ်အရာနန့် ထားတော် မူလီရေ။
တစ်နီ့ရေအခါ တုရင်မဏိသူ ဥဿလင်းသို့ထွက်လီရာ ြုမို့ရို့အရပ်တွင် ထူးဆန်းရေ သင်္ဘောပင်ကြီးတစ်ပင် တွိ့လီရေ။ ထိုအပင်နန့်အသီးတိကို ရွှေချ၍ယူခပြီး ရွှေပဒေသာပင်ရဟိခရေ။ ယူလာရာပြည့်သျှင်မင်းကြီးက အသုံးကင်းစား ငလုံးတင်ကို အြုကိုစီလွှတ်တော်မူလီရေ။ ငလုံးတင်ရလာ ကင်းဆိပ်တွင် တွိ့လီ ရေ။ ငလုံးတင်ရှေ့၌ပင် သင်္ဘောသီးတစ်လုံး ေြွကကျလီရေ။ ငလုံးတင်မြင်၍ ဆိုလီရေကား-
ပေါက်ကန်ပြည်သားစကားမဟုတ်၊မျက်လှည့်ရေသို့ရှေ့။ သူဟောင်းရို့ဆိုခ ရေ။ ပြောင်းပြာစားတွင်သာ ကြားရရေ။ ဂုမှာ ကိုယ်တွိ့ပင်မြင်ရပြန်ရေ။ သို့ဆိုပြီး မူ ထိုသင်္ဘောသီးအြွေကကိုယူ၍ ပြန်လီရေ။ ကင်းစားငလုံးတင် ရောက်လာကြောင်းကို အမတ်ကြီးသိလီကေ-ငလုံးတင်ရေ ရှေးထုံးတမ်းကို ကျွမ်းသူမဟုတ်ကောင်း ကျိုး၁၄၈ မကောင်းကျိုးကိုလည်း မသိသူဖြစ်ရေ။ မင်းရှေ့တော်သို့မဝင်မီ ငလုံးတင်ကိုခေါ်စီ ရေ။ ငလုံးတင်ရောက်လာကေမြင်ခရေ့အတိုင်း အမတ်ကြီးသို့ပြန်ဆိုလီရေ။ ထိုအ ခါ အမတ်ကြီးဆိုရေကား-
တိုင်းရီးပြည်မှုမဟုတ်၊ မင်းဂုဏ်သာဖြစ်ရေ။ မင်းထံမလျှောက်သင့်၊ လား၍ ြုကိုမြဲကိုသာ ခန့်တော်မူရင်းအတိုင်း ြုကိုချေ။ အမတ်ကြီးဆိုရေ စကားကို ငလုံး တင်မနာမယူ၊ မင်းထံဝင်၍ ထိုသင်္ဘောသီးကိုသာ ဆက်ဖြစ်အောင်ဆက်လီရေ။ ပြည့်သျှင်မင်းကြီးအမိန့်တော်ဟိရေကား ငလုံးတင်၊ နင့်ကို အြုကိုသာလွှတ်ရေ။ ထိုအ ပင်အသီးကို အယူလွှတ်ရေမဟုတ်။ မင်းအာဏာကိုလွန်၍ ကျင့်သူဖြစ်ရေ။ ထို သို့ အမိန့်တော်ဟိပြီး၊ ငလုံးတင်ကို မာန်အောင်ကျွန်းသို့ပို့လီရေ။ ဥဿလင်းစားဆက်ရေ သင်္ဘောပင်ကိုမူကား၊ နန်းဦးမြေတလင်းတွင်စိုက်ပြီး မူ၊ ရွှေဒေါင်းပျံခြံကာလျက် ထားတော်မူရာ ပြည်သူအပေါင်းရို့ပူဇော်၍ မင်းဖလောင်း လက်ထက် နန်းဦးတွင် ရွှေပဒေသာပင်ပေါက်ရေဟူ၍ ရာဇဝင်ထွက်လီရေ။[1]
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ ရခိုင်လျှောက်ထုံးများ၊ နန္ဒာထွန်း၊ ရခိုင်သားကြီးစာပေ၊ ရန်ကုန်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ၊ ၂၀၀၃
ကျမ်းကိုးစာရင်း
[edit source]- ၁။ ဓညဝတီအရေးတော်ပုံ အသျှင်ကဝီသာရမထေရ်၊ သံတွဲမြို့ နန်းမြင့်စာပေ၊ ၂၂၅-ပန်းဆိုးတန်း၊ရန်ကုန်
- ၂။ မဟာပညာကျော်လျှောက်ထုံး အသျှင်ကတိသာရမထေရ်၊ သံတွဲမြို့။ ဟံသာဝတီပုံနှိပ်တိုက်၊ အမှတ်(၅၃) နတ်မောက်လမ်းသွယ်၊ ရန်ကုန်မြို့။
- ၃။ ရခိုင်ရာဇဝင်သစ်ကျမ်း ဦးစန္ဒာမာလာမင်္ကာရ၊ ရမ်းဗြဲမြို့တောင်(ပထမအုပ်) ကျောင်းဆရာတော်၊ ဟံသာဝတီပုံနှိပ်တိုက် မန္တလေး
- ၄။ ၎င်း-(ဒုတိယအုပ်) -၎င်း-
- ၅။ ဓညဝတီရာဇဝင်သစ်ကျမ်း အထက်ကျောင်းတော်ဆရာတော် ဦးဉာဏ (ပထမတွဲ) ရသေ့တောင်မြို့။
- ၆။ င/မည်ရာဇဝင် ပေမူမှတဆင့်ကူးလျက် ရေးမူ တက္ကသိုလ်များစာကြည့်တိုက်၊ ရန်ကုန်
- ၇။ မင်းရာဇာကြီးအရေးတော်ပုံ -၎င်း-
- ၈။ မဟာရာဇဝင်တော်ကြီး ဦးသာထွန်းအောင် ရခိုင်ပြည်သတင်းစာပုံနှိပ်တိုက်၊ စစ်တွေ
- ၉။ ဝိမလလျှောက်ထုံးများ ပေမူ၊ စာရေးသူထံတွင်ရှိ
- ၁၀။ ဦးဦးသာထွန်း၏ မှတ်စုများ လက်ရေးမူ
- ၁၁။ ဖားပြုတ်ကေရာဇဝင် ပေမူ၊ ဦးပညာစာရ၊
- ၁၂။ င/စည်ရာဇဝင် မဟာမုနိဗုဒ္ဓဝိဟာရကျောင်း၊ စစ်တွေ
- ၁၃။ ရခိုင်ကျမ်းနတ်ဓမ္မသတ် ဦးပညာစာရ၊ မဟာမုနိဗုဒ္ဓဝိဟာရ၊ စစ်တွေ၊ အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်၊ ရန်ကုန်
- ၁၄။ သစ္စနိဒါန်းကျမ်း ပေမူ၊ အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်၊ ရန်ကုန်
- ၁၅။ ဦးဒိုးဝေရာဇဝင် ပေမူ၊ မြို့မကျောင်းတိုက်၊ တောင်ကုတ်
- ၁၆။ မောင်ပုံရာဇဝင် ပေမူ
- ၁၇။ ကျောက်ရိုးရာဇဝင် လက်ရေးမူ၊ စာရေးသူထံရှိ