Wp/rki/ရခိုင်ရိုးရာစည်တော်
စတင်ပေါ်ပေါက်လာရရေ အကြောင်း
[edit | edit source]ရက္ခပူရတိုင်း ဓညဝတီရခိုင်ပြည်ကြီးတွင် တူရိယာအနီနဲ့ ဟိပဝေသဏီကာလ ဒွါရာဝတီ ဝါသုဒေဝမင်းလက်ထက်ကပင် စည်တော်တီးပနာ သုခုမအနုပညာရိုးရာကို နန်းတွင်းယဉ်ကျေးမှုအဖြိုက် စတင်တီထွင် ပေါ်ထွန်းလာခြင်းဖြိုက်ရေ။
ရခိုင်လူမျိုး၊ ရခိုင်ပြည်ဟု စတင်တည်ထောင်ခသော ဥတ္တရမဓူရမြို့တော်ရေ သာဂရမင်းဧ့ ညီတော် ဥဿပရမင်းရေ(ကံသမင်း)ဧ့ သမီးတော် (ဒေဝဂမ္ဘာ)မင်းသမီးနန့် ထီးနန်းစိုးစံစဉ် ထူးခြားသော ဘုန်းသမ္ဘာနန့်ပြည့်စုံရေ သားတော်တကျိပ်ရို့ကိုဖွားမြင်တော်မူရေ။
ယင်းမင်းသားရို့ရေ ဆင်ပြောင်ငါးစီးအားနန့် ပြည့်စုံတော်မူကြဧ့။
၎င်းမင်းသားရို့မှာ ဝါသုဒေဝမင်း၊ ဗလဒေဝမင်း၊ သူရိယဒေဝမင်း၊ စန္ဒာဒေဝမင်း၊ အဂ္ဂိဒေဝမင်း၊ မစ္စုဒဒေဝမင်း၊ ဝရုဏ္ဏဒေဝမင်း၊ ရောဟနေယျဒေဝမင်း၊ ပဋမပဏ္ဍိတဒေဝမင်း၊ အင်္ဂုရဒေဝမင်း ဟူပနာ သားတော်တကျိပ်နန့် သမီးတော်အဉ္ဇနဒေဝီရို့ ဖြိုက်ကြရေ။
ယင်းဝါသုဒေဝညီနောင် တကျိပ်ရို့ရေ ဒွါရာဝတီ(အာကာပျံဝဲမြို့သံတွဲ)ကို စောင့်ယှောက်သော မြို့စောင့်ဘီလူးမကြီးရန်အား နှိမ်နှင်းပြီးသော် သိမ်းပိုက်စိုးစံတော်မူကြလီရေ။
ယင်းအချိန်ကာလကပင် ကဿပဘုရားသခင်သာသနာ ဆုပ်ကပ်ကာလဖြိုက်ရေ။
ယင်းအချိန်ကာလမာ ဟိမဝန္တာတောကြီး တောင်ကြီးတိထဲမှာ တ၀ကျော်ဇောထင်ရှားသော (ကုဏ္ဍရ)အိုင် (သက္ကဋဂူ)တွင်းကြီးမာ ခိုအောင်းနီရေ ပုဇွန်ကြီးတကောင်ရေ တ၀ကြီးထွားသန်မာလျှက် လွန်စွာကြောက်မက်ဖွယ် ကောင်း ကာ သူဧ့လက်မ (ခြီမ) နှစ်ခုနန့် လာသမျှသော ရီသတ္တဝါ၊ ကုန်သတ္တဝါအပေါင်းရို့အား ညှပ်သတ်ဖြတ်ပနာ သီစီရလီရေ။
ယင်းကာလမကြာခင်မာ ဟိမဝန္တာတောကြီးအတွင်းမာ ကကောင်းခွန်အားဗလနန့်ပြည့်စုံရေ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းရေ (ဆင်ဟတ္ထိ)ကြီးတကောင်ရေ ထင်ရှားပေါ်ပေါက်လာ လီရေ။ ယင်းဆင်ကြီးရေ အဆိုပါ (သက္ကဋဂူ)တွင် မင်းမူနီသော ပုဇွန်ကောင်ကြီးကို နင်းသတ်ပနာ လက်မ(ခြီမ)ကြီးနှစ်ချောင်းကို နှာမောင်းနန့် ချိုးဖဲ့ပနာ မြစ်ထဲသို့ပစ်ချ လိုက်လီရေ။
ယင်းအခါ လက်မကြီးနှစ်ချောင်းကို အသူရာမင်း ဆယ်ယူရဟိလီလို့ စည်ကြက်ကာတီး ခတ်လီရာ ငြိမ့်ညောင်းသာယာဖွယ် အသံစုံဖြိုက်ပေါ်လာလို့ ထထူးဆဆန်း အသူရာနတ်စည်တော်ကို သိကြားမင်းက တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ပနာ ယူဆောင်လားခရေ။
ကျန်သော တချောင်းသော ပုဇွန်လက်မ(ခြီမ)ကြီးရေ အစဉ်အတိုင်း ဂင်္ဂါမြစ်ဖျားက တဆင့် ပင်လယ်သို့မျောပါလာပြီးကေ လီပြင်းတိုက်ခတ်လီသောကြောင့် ဒွါရာဝတီ မြစ်ကမ်းနဖူး၌ ရီချိုးနီကြကုန်ရေ ဝါသုဒေဝမင်းညီနောင် တကျိပ်ရို့ရေ ဆယ်ယူရဟိကြလီကုန်ဧ့။
ထိုပုဇွန်လက်မ(ခြီမ) တက္ကဋကို စည်တော်ကြက်လျှက် နန်းတော်တွင်တီးခတ်ကြလီရာ အင်မတန်ထူးခြားအံ့ဩဖွယ်သော သံစုံတီးလျှက် ပေါ်ထွန်းလာပြီးသော် သာယာငြိမ့် ညောင်းဖွယ်သော အသံစုံလင်စွာဖြင့် ပေါ်ထွန်းလာလီသဖြင့် အသံစည်တော်နန့် ကိုက်ညီအောင် သာခြင်း အခြင်းတိဖော်လျှက် သုခုမပညာပြောင်မြောက်စွာဖြင့် စပ်ဆိုကာ သီဆိုက,ကွက်ထွင်ပြီး (စည်တော်ကြီးကို စတင်တီးခတ်ကြလီရေ။)
ယင်းနဖြိုက်လို့ ရခိုင်ရာဇဝင်တော်ကြီးလင်္ကမာ အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားရေ။
(ရိုးညွတ်ခပ်သိမ်း ရန်စစ်ငြိမ်းပနာ မုဒိမ်း၊ ဓားပြ၊ ခိုးသူစရေ လန့်ထကြောက်ညှင်း ရန်မျိုးစင်မှ သောင်းခွင်ကြော်ကြား ထိုမင်းတိရို့ ပျော်ပါးမြူးဆန်း မြို့ရွှင်ပျံ၌ ခြွေရံမှန်ပျင်း တိလူ သျှင်နန့် နီကျင်ပေါင်းရုန်း ဇမ္ဗူလုံးကို သိမ်းကျုံးဆည်ရ အဖို့ပြုပနာ တခုမကြွင်း လုပ်ခွန်သွင်းလျှက် စံခြင်းတိစွာ ထိုအခါ၌ မည်သာခေါ်ထ ကုဏ္ဍရဟု အိုင်းမက်၌ဝယ် ကြောက်မက်ဖွယ်သား၊ ကြီးကျယ်သန်လှ သက္ကဇူလိုပိုင် ပွပွသမ္ဘာ ဖူးငုံအာသာ၊ ပွင့်လာဘုန်းဟိ ဆင်ဟတ္ထိလျှင် နင်းဘိတန်းခိုး ယှတ်ယှတ်ကျိုးက စွယ်ကျိုးဘိန္န မြစ်သို့ချသော် လက်မထရံ မျိုးလေထုံပနာ ကြိတ်ကြိတ်ထိုခါ အသူရာရို့ မဟာသမုတ် လှိုင်းခတ်ဖြုတ်က ဝရမ်ရီကြောင်း ဝင်လေ(လီ)ချောင်းသော် တချောင်းအကြွီ ဆယ်ရဲလီဧ့။ မြဲတွယ်ရေမှ ဝှန်ပေါက်ပြဲသား၊ စည်မစည်ကြီး စည်သီရိဟု ပြုပြီးကုန်မှ၊ ဝါသဝနန့် တွေ့(တွိ့)ကြရန်မှေ နတ်စစ်မြီ၌ ယှုံးလီရကား ပါယ်စွန့်လားသား သိကြားတမူ ရလေ(လီ)ယူမှ ဟိန်းဆူကျော်ကြား အလမ္ဗဟု တွင်ထအမည် သိနားလည်လော့၊ ထိုစဉ်အမျိုး အတူကျိုးပနာ ရေ(ရီ)ရိုးလယာ မျောကြရာတွင် ဂင်္ဂါမြစ်ကြောင်း ပါလီသျှောင်းပနာ တချောင်းကိုမူ ကျွန်းဇမ္ဘူဝယ် ရိပ်ဖြူဆောင်းဆောင်း တကျိပ်ပေါင်းသား၊ မင်းဇော်ပြီးဒသ သာဒကရို့၊ ဒွါရာဝတီ မြို့တောင်ဆီဝယ်၊ နဒီမြယဉ် ကမြူစဉ်၌ ဝဲရီချမ်းမြိုက်၊ ဆယ်ခွာလိုက်ဝယ်၊ တန့်ရိပ်မြည်လျက် မြောက်စည်ကြက်ပနာ၊ မပျက်တီးက၊ သံဝှန်းဖြန့်ရေ၊ ဒေကျွန်းဇမ္ဘူ လွှမ်းပတ်တဲး။) ဟူပနာပင်ပါဟိလီရေ။
သို့ဖြိုက်ပနာ (စာရွီးသူအနီဖြင့်) ရခိုင်စည်တော် တီးခတ်ရန်အလို့ငှါ ခြီဆင်းရတုအဖြိုက် အောက်ပါအတိုင်း ရွီးစပ်တင်ပြအပ်ရေ။
(ရက္ခမဏ္ဍိုင် ပြည်ရခိုင်လေ ရခိုင်ညွန့်ဖူး ကြယ်သောက်ရှူးသို့၊ ကွန့်မြူးဂုဏ်ရောင် သေလာတောင်ဆိုင်း၊ ပြိုင်းကရိုင်းတည်း၊ အုံ့မှိုင်းဝီဝီ၊ ကမ်းခြီဒေသ၊ မဏ္ဍလဝယ် ဝံသမျိုးမှန် တန်းခိုးလျှံပနာ ဝါသုဒေဝ ဒသပါတက ညီနောင်လှရို့၊ ဒွါရာဝတီ၊ မြို့သင်္ဂီကို၊ စိုးစံပိုင်သ၊ ထိုစဉ်ကပင်၊ ပုဇွန်လက်မ ကုဏ္ဍဟု နာမထင်ပေါ်၊ မြတ်စည်တော်ကို၊ ရာဇာရာဇ နရိန္ဒနန့် ဒလိန္ဒဆုံး၊ တပြုံးပြုံးရွှင်၊ မင်္ဂလာခန်း၊ ရီစင်ဖြန်းပနာ၊ ထုံးတမ်းစိုင်လာ၊ ခိုင်အမာလေ၊ ရိုးရာမပျက်၊ ဒေနိမ့်ထက်တိုင်၊ တမြိုင်မြိုင်ကေ၊ ရခိုင်စည်ခြင်း၊ သံသာညှင်းဖြင့် မယွင်းဇာတိ သွီးမာန်ဟိအောင်၊ ကြံဆောင်ရည်စူး၊ မြတ်စည်တော်တီး ဗျာယ်ခတ်ကေ (ဗြိန်းလေး စောင်းစောင်း ဗြိန်း။
ကိုးကား
[edit | edit source]1. ↑ သမိုင်းဆရာကြီး ဓညဝတီ အောင်ဇေယျ ရွီးရေ “ရက္ခပူရကြေးမုံကျမ်း” (ဒုတိယအကြိမ်ပုံနှိပ်) စာအုပ်မှ