Wp/rki/မောရှေ

မောရှေ
Moses with the Ten Commandments by Philippe de Champaigne.
မွီးသက္ကရာဇ်	Goshen, Lower Egypt, New Kingdom of Egypt
ပျောက်ဆုံး
ကွယ်လွန်	Mount Nebo, Moab
ထာဝရ နားခိုရာနီရာ
နိုင်ငံလူမျိုး	ဣသရေလလူမျိုး (အစ္စရီးလူမျိုး)
ကျော်ကြားမှုအရင်းခံ	Prophet
အိမ်ထောင်ဖက်(တိ)	Zipporah Cushite woman
သားသမီး	Gershom Eliezer
မိဘ(တိ)	Amram (father) Jochebed (mother)
ဆွီမျိုးသားချင်း	အာရုန် Miriam (sister)

တမန်တော် မောရှေ (Mosess) ရေ ဂျူးလူမျိုးရို့ဧ့ ကယ်တင်သျှင်တမန်တော် ရေ ဘီစီ ၁၃ရာစု ကပေါ်ထွန်းခသူဖြစ်ရေ။ ဟီဘရူး(ဂျူးလူမျိုး)ရို့အတွက်သာမက ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင်လည်း မိုးစက်ရေ တမန်တော်အဖြစ်ဆက်လက်ပါဝင်ပြီး နောင်တွင် မိုဟာမက်က ဆက်လက်ပြီး အသိအမှတ်ပြုခရေ။ သဘောမှာ နှစ်ပေါင်း နှစ်ထောင့်သုံးရာကျော်ကာလတိုင် အယူဘာသာ အမျိုးမျိုးမှ ပူဇော်သမှုကို ခံရသူလည်းဖြစ်ရေ။ တိုရာခေါ် ဂျူးရို့ဧ့ အထွတ်အမြတ်ကျမ်းတွင် ၅ ခန်းပါဝင်ရီးသားသူအဖြစ် အတိက ယုံကြည်လက်ခံကတ်ရေ။

မောရှေဧ့ ဘဝအကြောင်းကို တိကျစွာမသိရပေ။ အချို့က မိုးစက်ဆိုရေနာမည်မှာ ဟီးဘရူး(ဂျူး) နာမည်မဟုတ်၊ အီဂျစ်နာမည်သာဖြစ်ရေဟု ဆိုကတ်ရေ။ အဓိပ္ပာယ်မှာကလေး၊လူကလေး ဖြစ်ရေ။ ထိုအသုံးအနှုံးကို အီဂျစ် ဖာရိုဘုရင်တိဧ့ ဘွဲ့တိတွင်လည်း ထည့်သွင်းသုံးစွဲတတ်ရေ ဟုဆိုကတ်ရေ။ အချို့ သမိုင်းပညာသျှင်တိကလည်း မိုးစက်ဘဝဇာတ်ကြောင်းမှာ အလွန်ပင် စိတ်ကူးယဉ်ဆန်သည့် ပုံပြင်တိသဖွယ်ဖြစ်နီရေ၊အချို့ဇာတ်ကြောင်းအဖြစ်အပျက်တိမှာ အခြားနီရာဒေသတိတွင် အခြားရေပုံစံကွဲတိဖြင့် တွေ့ရရေဟုဆိုကာ ယုံကြည်ခြင်းလျော့ရဲကတ်ရေ။ ထို့ပြင် ချုံပုပ်မှ မီးလောင်ခြင်း၊တောင်ဝှေးမှမြွေဖြစ်ခြင်းအစဟိသည့် သဘာဝလွန်ဖြစ်ရပ်တိကိုလည်း စောဒကတက်လိုကတ်ရေ။ ထိုမှသာမက အသက် ရှစ်နှစ်အရွယ်မိုးစက်အနိန်နန့် ဂျူးလူမျိုးတိကို နှစ်ပေါင်းလေးဆယ်ကြာ လွတ်မြှောက်ရီးခရီးကို မည်သို့စတင်ဦးဆောင်သောကိုလည်း အတော်ပင်သံသယဟိကြသိမ်းရေ။ သို့ဖြင့် ဘာသာရီးနန့် သမိုင်းဖြစ်ရပ်မှန် ရို့ကြားအငြင်းပွားမှုတိတွင် မိုးစက်ဘဝဇာတ်ကြောင်းမှာလည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်နီစဲဖြစ်ရရေ။

ယကေလည်း မိုးစက်အားအမှန်ချီးမွမ်းရန် အချက်တိဟိသောကို မမေ့အပ်ပေ။၎င်းရို့မှာ

1. အမျိုးသားရီးခေါင်းဆောင်အနိန်နန့် ဟီးဘရူး(ဂျူး)လူမျိုးရို့ကို လွတ်မြှောက်ရန် ဦးဆောင်ခရေ။
2. ကမ္ဘာဦးကျမ်း၊ထွက်မြောက်ရာကျမ်း၊ဝတ်ပြုရာကျမ်း၊တောလည်ရာကျမ်း၊တရားဟောရာကျမ်း ဆိုရေရှေးဦးကျမ်းငါးကျမ်းကို ရီးသားသူအဖြစ် သတ်မှတ်ရေ။ ထိုအထဲတွင် ဂျူးရို့လိုက်နာရန် မိုးစက်ကိုဒဥပဒေ(Code of Mosess) နန့် ပညတ်တော်ဆယ်ချက် ရို့ပါဝင်ရေ။
3. ထို့ပြင်နောက်ဆုံးအချက်အနိန်နန့် တစ်ဆူတည်းရေဘုရားဝါဒ (သို့) ထာဝရဘုရားဝါဒကို ဂျူးလူမျိုးတိအပေါ်တွင် တည်အောင်စွမ်းဆောင်လမ်းပြခရေ။ အချို့က ထိုဝါဒကို စတင်ဖော်ထုတ်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ကြကေလည်း သမ္မာကျမ်းစာတွင် အတိအလင်းဖော်ပြထားရေမှာ အာဗြဟံသာကေ ထိုအယူဝါဒကို ဖော်ထုတ်တင်ပြသူဖြစ်ရေ။

မိုးဇက်ရေ ဟီဗြူ (ဟေဗြဲ) လူမျိုးဖြစ်ပနာလောကီ လောကုတ္တရာနန့် စပ်လျဉ်းရေ တရားဓမ္မရို့ကို ပြတောင်သူ၊ ထို့ပြင် ဟီဗြူလူမျိုးရို့ဧ့ လွတ်မြောက်ရီးကို ခေါင်းဆောင် လျက် တိုင်းနိုင်ငံတစ်ခု တည်ထောင်နိုင်စီရန် စည်းလုံးပီးသူ ဖြစ်ဧ့။ သမာကျမ်းတွင် မိုးဇက်ကို မောရှေ ဟုခေါ်ရေ။ မည်သည့်အချိန်က မိုးဇက်မွေးဖွားပေါ်ပေါက်ခသောကို အတိ အကျမသိရကေလည်း ခရစ်တော်မပေါ်မီ နှစ်ပေါင်း ၁,၂ဝဝ နန့် ၁,၄ဝဝ ကြားခန့်ကဟု ယူဆရလီရေ။ မိုးဇက်ရေ အီဂျစ် (အဲဂုတ္တု) ပြည်တွင်မွေးဖွားရေ။ ထိုစဉ်အခါက အီဂျစ်ပြည်ကိုအစိုးရရေ ဖဲရိုး(ဖာရော) ဘုရင် ရေ လွန်စွာရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ဧ့။ မိမိပြည်တွင် လာရောက် နီထိုင်ကတ်ရေ ဟီဗြူလူမျိုးရို့ကို ကျွန်တိကဲ့သို့ထားဟိရုံမက ဟီဗြူလူမျိုးဦးရေ တိုးပွားလာမည်ကို စိုးရိမ်အနိန်နန့် ပြည်တွင်းဟိ ဟီဗြူလူမျိုးရို့တွင် မွေးဖွားသည့် သားယောက်ျားဟူသမျှကို သတ်ပစ်ရဖို့ဟု အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားဧ့။ ယင့်ချင့်ကြောင့် မိုးဇက် ကို မွေးဖွားရေအခါ သူဧ့မိခင်ရေ သားငယ်ကို သတ်မပစ် ရက်အနိန်နန့် လ တဖဲ့ချေမျှ ဝှက်ထားပြီးနောက် လုံခြုံရေ ခြင်းကလေးတစ်ခုတွင်ထည့်ကာ ကမ်းစပ်အနီး ကျူပင်တိ အကြားတွင် ပစ်ထားဧ့။ သေကံမရောက် သက်မပျောက်ဆိုရေ စကားနန့်အညီ ဖဲရိုးဘုရင်ဧ့ သမီးတော်ရေ ကမ်းစပ်သို့ရေချိုးဆင်းလာစဉ် မိုးဇက်သရို့သားငယ်ကို တွေ့ဟိပနာယူဆောင်လားပြီးကေ မိမိဧ့ သားအရင်းသဖွယ် မွေးမြူခဧ့။ မိုးဇက်ရေ ဖဲရိုးဘုရင်ဧ့ နန်းတော်ထဲတွင်ကြီးပြင်းလာဧ့။ မိုးဇက်ရေ နောင်ရေအခါ တွင် မိမိရို့လူမျိုး လွတ်မြောက်ရီးကို ကြံဆောင်ရမည့်သူ ဖြစ်ရေကြောင့် ယင်းအမှုကို ရွက်ဆောင်နိုင်အောင် ဘုရား သခင်က စောင့်ရှောက်လျက် ဟိကြောင်း အဆိုဟိရေ။ မိုးဇက်ရေ ပင်ကိုအားဖြင့် နူးညံ့သိမ်မွေ့သူဖြစ်ဧ့။ ထိုစဉ်အခါက အီဂျစ်လူမျိုးရို့ရေ ဟီဗြူလူမျိုးရို့ကို ကျွန် သားပေါက်သဖွယ် သဘောထားလျက် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ဧ့။ မိုးဇက်ရေ အရွယ်ရောက်ပြီးရေနောက် တစ်နေ့သ၌ ဟီဗြူ လူမျိုးတစ်ဦးကို အီဂျစ်လူမျိုးတစ်ဦးက ရိုက်ပုတ်ညှဉ်းဆဲနေ သောကို မြင်လတ်ကေ ထိုအီဂျစ်လူမျိုးကို သတ်ဖြတ်ပြီးကေ အာရေဗျပြည်သို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် လားရဧ့။ အာရေဗျ သို့ ရောက်ရေအခါ မိဒျန်တွင် သိုးတိ ဆိတ်တိကို စောင့် ထိန်းရင်း နီထိုင်လီရေ။ တစ်နေ့ရေအခါတွင် မိုးဇက်ရေ ချုံဖုတ်တစ်ခု မီးလောင်နေသောကို မြင်ဧ့။ မီးလောင်ရေဆိုကေလည်း ချုံဖုတ်ရေ မီးကျွမ်းပနာမလားပေ။ ယင့်ချင့်ကြောင့် မိုးဇက်ရေ အနီးသို့လားရောက်ရေအခါ အလွန်ထူးဆန်းရေ အသံတစ်ခု ပေါ်လာဧ့။ ယင်းမှာ မိုးဇက်အား အီဂျစ်ပြည်သို့ ပြန်လည်လား ရောက်ကာ မိမိဧ့လူမျိုးကို ကျွန်တွင်းမှ လွတ်ကင်းအောင် ခေါင်းဆောင်ရန် အမိန့်ဖြစ်ဧ့။ ယင်းချင့်ကြောင့် မိုးဇက်ရေ အီဂျစ်ပြည်သို့ ပြန်လည်လားရောက်ကာ ဖဲရိုးဘုရင်ကို ဟီဗြူ လူမျိုးရို့အား အီဂျစ်ပြည်မှ ထွက်ခွာခွင့်ပြုရန် အကြိမ်ကြိမ် အဖန်ဖန် တောင်းပန်ကေလည်း မရဘဲဟိဧ့။ ယင့်ချင့်ကြောင့် အီဂျစ်လူမျိုးရို့ ဒဏ် ၁ဝ ပါးသင့်ရေ ဆိုဧ့။ နောက်ဆုံး၌ အီဂျစ်လူမျိုးရို့ဧ့ သားဦးတိ အသတ်ခံကြရအနိန်နန့် ဖဲရိုးဘုရင် ရေ ဟီဗြူရို့အား အီဂျစ်ပြည်မှ ထွက်ခွာခွင့်ပြုလီရေ။ သို့ရာတွင် ဟီဗြူရို့ ထွက်ခွာလာကတ်ရေအခါ ဖဲရိုးရေ မိမိ စစ်တပ်ဖြင့် ဟီဗြူရို့နောက်သို့ လိုက်ပြန်ဧ့။ ပင်လယ်နီ ကမ်းခြီသို့ရောက်ကေ ပင်လယ်နီဧ့ရေပြင်ရေ ဖြာထွက် လားကာ ဟီဗြူတိအတွက် လမ်းခင်းပီးလျက် အီဂျစ်ရို့က ဟီဗြူရို့နောက် လိုက်ရေတွင် ရေရေ အီဂျစ်ရို့အပေါ် လွှမ်းအနိန်နန့် အီဂျစ်လူမျိုးရို့ သေကြေကြရဧ့။ မိုးဇက်ရေ ဟီဗြူလူမျိုးရို့ကို ကေနန်(ခါနန်) သို့ ခေါ်ဆောင်လားရန် ယေဟောဝါဘုရားဧ့ ညွှန်ကြားခံရသည့် အလျောက်ဟီဗြူရို့ကို စည်းရုံး၍ခေါ်ဆောင်လားဧ့။ ပင်လယ်နီ ဧ့ ဟိုမှာဘက် သဲကန္တာရလွင်ပြင်ကြီးတွင် စုရုံးနီထိုင်ကြဧ့။ တစ်နေ့ကေ မိုးဇက်ရေ ဆိုင်းနိုင်းတောင် (သိနတောင်)သို့ ရောက်ရေအခါ လျှပ်စစ် လျှပ်နွယ်ရို့ရေ တောင်တစ်ခုလုံး ကို ပတ်သန်းပနာပြိုးပြိုးပြက်ပြက် လက်နေလျက် ကမ္ဘာကို တုန်လှုပ်စေလောက်အောင် မိုးသံလည်း ထစ်ချုန်းလေဧ့။ မြေ ငလျင်လည်း အသံကြီးမြည်ဟည်း၍လှုပ်ဧ့။ ဒေရေရို့ကြား မှ ဘုရားသခင်ရေ ကိုယ်တော်ရောင်ထင်ပနာပြပြီးသကာလ မိုးဇက်အား တောင်ထိပ်သို့လာရန် မိန့်တော်မူလေဧ့။ မိုးဇက် လည်း မိန့်တော်မူသည့်အတိုင်း လားရောက်ရေတွင် ဘုရား သခင်က မိုးဇက်အား ကျောက်ပြားကြီးတိကို ပီးတော်မူဧ့။ ယင်းကျောက်ပြားတိပေါ်၌အက္ခရာတင်ထားရေ ပညတ်တော် ၁ဝ ပါး ပါဟိဧ့။ ယင်းပညတ်တော် ၁ဝ ပါးရို့ရေ ဟီဗြူလူမျိုးရို့ဧ့ လောကီလောကုတ္တရာကျင့်ထုံးတိဧ့ အခြီခံ တရားတိဖြစ်ဧ့။ ထို့ပြင်တဝလည်း ကိုယ်ကျင့်တရား ကောင်း မွန်ရီး အခြီခံသဘောတရားတိဖြစ်ကာ ဟီဗြူလူမျိုးရို့အပေါ် သာ မဟုတ်ဘဲ၊ ကမ္ဘာပေါ်ဟိ တစ်ပါးရေ မျိုးခြားရို့ကို လည်း မကောင်းမြစ်ထာ ကောင်းရာညွှန်လတ်သည့် လောက နီတိလမ်းညွှန်သဖွယ်လည်းဖြစ်ပနာများစွာရေ ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာ သားရို့ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲစေရာ၌ အရီးပါခလီရေ။ မိုးဇက်ရေ ဟီဗြူလူမျိုးရို့ကို နှစ်ပေါင်း ၄ဝပတ်လုံး လွင်ပြင်တစ်လျှောက်တွင် တစ်နီရာမှ တစ်နီရာသို့ ရွှေ့ ပြောင်းပနာနီထိုင်စေရေ။ ယကေလည်း ဘုရားသခင်က ပီးမည် ဟု ကတိပြုထားရေဒေသတွင် သူဧ့ငယ်သားတပည့်တိ ကောင်းစွာအခြီတည် နီထိုင်သောကို မိုးဇက်တွေ့မလားရှာပေ။ အသက် ၁၂ဝ အရွယ်တွင် နီဗိုခေါ် တောင်ထိပ်ပေါ်မှ ကတိရ ထားသည့် နယ်မြေဖြစ်ရေ ကေနန်တည်ရာကို ကြည့်ရင်းပင် သေဆုံးလားလီရေ။ သူဧ့ ခေါင်းဆောင်မှုကို လက်ခံပနာ သူဧ့ ဩဝါဒတိကို လိုက်နာခရေငယ်သားရို့ရေ မိုးဇက် ကွယ်လွန်ပြီးသည့် နောက်ပိုင်းတွင်မှ တိုင်းနိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ရောက်အောင် တည်ထောင်နိုင်ခပနာတရားဓမ္မအလင်းရောင်ကို ကမ္ဘာသို့ ထုတ်ဆောင် ပီးနိုင်ခလီရေ။ မိုးဇက်ရေ လက်ရုံးရည် နှလုံးရည်နန့် နှစ်လီနှစ်ဝ ပြည့်စုံအနိန်နန့် သူ့အား စံပြုအပ်ရေတမန်တော်အဖြစ် နောင် လာ နောက်သားရို့ ကိုးကွယ်ကြည်ညိုကြလီရေ။ မိုးဇက်နန့် စပ်လျဉ်းပနာအံ့ဖွယ်သူရဲ အခြင်းအရာရို့ရေ သမ္မာကျမ်းတွင် ဖော်ပြပါဟိလီရေ။lol