Wp/rki/မိုက်ကယ် အိန်ဂျလို

Jacopino del Conte ဧလက်ရာ အသက် ၆၀ အရွယ် ဆရာကြီး မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုဧ ပုံတူ။

မိုက်ကယ်အန်ဂျလို (အင်္ဂလိပ်: Michelangelo; အီတလီ: Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni; အီတလီ /မီခယ်လ်အန်ဂျလို ဒီ လိုဒိုဗီးကို ဘော်နာရိုတီ ဆီမွန်နီ/ ) (ခရစ် ၁၄၇၅-၁၅၆၄) ကား အီတာလျံလူမျိုး ဖြစ်ပနာ ပန်းချီ၊ ပုန်းပု၊ ဗိသုကာ၊ ကဗျာရို့တွင် လက်ရာပြောင်မြောက်သဖြင့်
ကမ္ဘာ့အနုပညာသမိုင်းတွင် ထိပ်တန်းစာရင်းဝင် အနုပညာသျှင်တစ်ဦးဖြစ်လီရေ။ သူရီးဆွဲ ထုလုပ်ခသမျှရေ ပန်းချီကားနန့် ရုပ်တု ရုပ်လုံးတိရေ ကောင်းမွန်ပနာ အသက်ဝင်လှရကား သာမန်လူတစ်ယောက်မှာ ယင်းကို တစ်ကယ့်လူဟူပနာ ထင်ယောင်မှားလောက်လီရေ။ ယကေလည်း သူရေ ပန်းပုပညာနန့် ရုပ်လုံးထုအတတ်တွင် ပိုပြီးကေ ကျွမ်းကျင်ဧ။

အီတလီနိုင်ငံမှ စတင်ထွန်းကားရေ ဉာဏ်သစ် အရီးတော်ပုံခေတ် (Renaissance) တွင် အထူးကျော်ကြားသူဖြစ်ရေ။ သုခုမပညာတွင် ကိုယ်ချွတ်ရုပ်လုံးကို တစ်ကယ့်လူနန့် တူအောင် ထုလုပ်ရသည့် အတတ်ပိုင် ခက်ခဲသိမ်မွေ့ရေ အတတ်ကား မပီးတော့ပြီ။ မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုဧ ကိုယ်ချွတ်ရုပ်လုံးကြီးတိမှာ မူကား အံ့ဖွယ်ကောင်းအောင် တစ်ကယ့်လူနန့် တူလီရေ။ ဂုခေတ်တိုင်အောင်ပင် သူဧရုပ်လုံးတိထက် ကောင်းရေ ရုပ်လုံးဟူပနာ မပီးသလောက်ပင် ဖြစ်တော့ရေ။ ရုပ်လုံးတိ ထုလုပ်ရာတွင် သရုပ်ပေါ်ရေထက် ပေါ်စီရန် သူရေ လူသေအလောင်းတိကိုပင် ဓားနန့် ဖြတ်တောက်ပနာ လေ့လာခလီရေ။

ရောမမြို့တွင်ပီးရေ စစ္စတင်းဘုရားကျောင်းကြီး (Sistine Chapel) ဧ မျက်နှာကြက်ဆီသို့ မော့ပနာကြည့်ရေပီးကေ ဆရာကြီး မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုဧ အကောင်းဆုံးရေ ပန်းချီလက်ရာကို တွေ့ရပေမည်။ ထိုပန်းချီကားမှာ အင်္ဂတေဆီးကားဖြစ်ပနာ စတုရန်းပေ ၁ဝဝဝဝ ခန့်ပီးရေ အင်္ဂတေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ရီးဆွဲထားလီရေ။ ထိုကားထဲတွင် လူရုပ်ပေါင်း ၃၄၃ ရုပ် ပါပီးသည့်အနက် အရုပ် ၂ဝဝဝ လောက်မှာ ၁ဝ ပေမှ ၁၈ ပေအထိ အမြင့်ပီးလီရေ။ ဆရာကြီးရေ ထိုကမ္ဘာကျော် ပန်းချီကား ချပ်ကြီးကို ၄ နှစ်တိတိ ရီးဆွဲခရဧ။ ယင်းပိုင် ရီးဆွဲခရာတွင် သူရေ ငြမ်းစင်တစ်ခုပေါ်တွင် ပက်လက်နေလျက် ရီးဆွဲခရရေက တိလီရေ။

မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုကို အီတလီပြည် တပ်စကန္နီမြို့ (Tuscany) ၌ ၁၄၇၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၆ ရက်နိတွင် ဖွားမြင်ရေ။ သူဧ ဖခင်မှာ ထိုနယ်ဧ ဘုရင်ခံဖြစ်ရေ။ သူရေ ဖလော်ရင့်မြို့ (Florence) ၌ ကြီးပြင်းလာခဧ။ ငယ်ရွယ်စဉ်ကတည်းကပင် ပုံဆွဲဝါသနာပါခရာ သူနေရေအိမ်ဧ နံရံတိပေါ်တွင် မီးသွေးခဲဖြင့် အရုပ်တိကို ရီးဆွဲခလီရေ။ သားငယ်ဧ ဝါသနာနန့် ပညာအစွမ်းအစကို ရိပ်မိသိပီးရေ ဖခင်ကြီးရေ မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုအား ဂါလန်ဒါဂျို (Domenico Ghirlandaio) နာမည်ပီးရေ ပန်းချီဆရာကြီးတစ်ဦးထံ၌ အပ်နှံကာ ပန်းချီဆီးရီးပညာကို လေ့လာ ဆည်းပူးစေလီရေ။ ထိုနောက် တစ်နှစ်ခန့်ကြာရေအခါ မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုရေ ရုပ်တုပညာတွင် ပိုပနာ စိတ်ဝင်စားလာသဖြင့် ဗာတောလဒိုဧ ရုပ်တုအတတ်သင်ကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ပြီးကေ ရုပ်လုံးထုခြင်းကို သင်ယူခလီရေ။

တိမကြာမီပင် အနုပညာဝါသနာပါရေ မဲဒီချီ (Lorenzo de' Medici) နာမည်ပီး သူဌေးကြီးတစ်ဦး တည်ထောင်ထားရေ သုခုမရိပ်သာသို့ ရောက်လားလီရေ။ ထိုအချိန်ကစပနာ မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုမှာ အီတလီယဉ်ကျေးမှု ပြန်လည်ဆန်းသစ်သည့် ဉာဏ်သစ်အရီးတော်ပုံခေတ်တွင် ထင်ရှားရေ အနုပညာရေကြီးတစ်ဦးအဖြစ် ထင်ရှားကျော်ကြားလာခလီရေ။ အသက် ၂၄ နှစ်တွင် မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုရေ မယ်တော်ဧရင်ခွင်ထက်၌ သေဆုံးနေရေ ခရစ်ဘုရားဧ ရုပ်လုံးကိုထုလုပ်ခရေ။ ထိုနောက်တွင် ဒေးဗစ်နာမည်ပီး ကျောက်ရုပ်ကြီး (Statue of David) ကို ထုလုပ်ခလီရေ။ ထိုကျောက်ရုပ်ကြီးမှာ အမြင့် ၁၈ ပေပီးပနာ လေးလွန်းလှသဖြင့် ထိုကျောက်ရုပ်ကြီးကို အလုပ်ရုံမှ မြို့လယ်ပီးပန်းခြံသို့ ရောက်အောင် လူ ၄ဝ က လှိမ့်ပနာ ယူကြရလီရေ။

၁၅ဝ၅ ခုနှစ်တွင်ကား မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုရေ ရောမမြို့သို့ ပြန်လည်ရောက်ပီးနေဧ။ သူဧကိစ္စမှာ ပုပ်ရဟန်းမင်း ဒုတိယဂျူးလယပ်အတွက် သင်္ချိုင်းဂူကြီးကို ဆောက်လုပ်ရန်ဖြစ်ဧ။ ယကေလည်းလည်း နိုင်ငံရီးလှုပ်ရှားမှုတိနန့် အခြားရေအကြောင်းတိကြောင့် အဆိုပါ အဆောက်အအုံကြီးမှာ မူလက ရည်ရွယ်ခသလောက် မကြီးကျယ်တော့ချေ။

အသက် ၆ဝ အရွယ်တွင် မိုက်ကယ်အန်ဂျလိုရေ စစ္စတင်းဘုရားကျောင်းဧ အင်္ဂတေဆီးကားတိကို ပုပ်ရဟန်းမင်း တတိယပေါဧအမိန့်အရ အပြီးသတ်ရီးဆွဲခရေ။ ထိုမှ တစ်ပါးလည်း ဆရာကြီးရေ အခြားရေထင်ရှားသည့် ရုပ်တု၊ ရုပ်လုံးနန့် ပန်းချီကားအမြောက်အမြားကိုလည်း အမွေအနှစ်အဖြစ် ထားပီးခပေသေးရေ။ အနိစ္စရောက်သည့်အချိန်တွင် ဆရာကြီးမှာ အသက် ၈၉ နှစ်ပင်ပီးပေပြီ။ သူရေ မကွယ်လွန်မီကလေးမှာပင် စိန်ပီတာ ဘုရားပီးခိုးကျောင်းကြီးကို ဆောက်လုပ်ခသိမ်းရေ။ ဆရာကြီးရေ ထိုလုပ်ငန်းအတွက် အခကြေးငွေ တစ်ပြားတစ်ချပ်မျှပင်လက်မခံခချေ။ ဆရာကြီးဧ အလောင်းကို အီတလီပြည် ဖလော်ရင့်မြို့ပီး ဆန်တာကရိုးချေး ဘုရားပီးခိုးကျောင်းထဲ၌ မြှုပ်နှံလိုက်ကတ်ရေ။ ဆရာကြီး မိုက်ကယ်အန်ဂျလို ကွယ်လွန်ခရေမှာ အနှစ် ၄ဝဝ နီးပါးခန့်ပင်ပီးပြီ ဖြစ်ကေလည်း ဆရာကြီးဧ နာမည်ရေကား ကမ္ဘာတည်သမျှ တွင်ရစ်ပေတော့မည်။