Wp/rki/ဘီသိုဗင်

လု(ဒ်)ဝစ် ဗန် ဘီသိုဗင်
လု(ဒ်)ဝစ် ဗန် ဘီသိုဗင်
	ဂျိုးဆက်စတီလာဧ လက်ရာ ဘီသိုဗင် ပုံတူပန်းချီကား (၁၈၂၀)
မွီးသက္ကရာဇ်	၁၇ ဒီဇင်ဘာ ၁၇၇၀ မတိုင်မီ; ဘွန်းမြို့၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ
ကွယ်လွန်	၂၆ မတ်လ ၁၈၂၇ (၅၆ နှစ်); ဗီယင်နာမြို့၊ ဩစတြီးယားနိုင်ငံ
အလုပ်အကိုင်	တေး‌ရီးဆရာ၊ စန္ဒရားတီးခတ်သူ
ခေတ်	ကလက်ဆီကယ်ခေတ်၊ ရိုမန်တစ်ခေတ်
မိဘတိ	ယိုဟန် ဗန် ဘီသိုဗင် (အဖ); မာရီယာ မဒလီနာ ကဲဗရစ်ရှ် (အမိ);
ဆွီမျိုးသားချင်း	ကက်စပါ အန်တွန် ကာလ် ဗန် ဘီသိုဗင် (ညီ); နီကိုလောက်စ် ယိုဟန် ဗန် ဘီသိုဗင် (ညီ)
လက်မှတ်

ဂျာမန်လူမျိုး ထိပ်တန်းဂီတစာဆိုကျော်ကြီး တစ်ဦးဖြစ်သူ လု(ဒ်)ဝစ် ဗန် ဘီသိုဗင် (အင်္ဂလိပ်: Ludwig van Beethoven; /ˈlʊdvɪɡ væn ˈbeɪˌtoʊvən/ ( နားထောင်); ဂျာမန်: [ˈluːtvɪç fan ˈbeːtˌhoˑfn̩] ( နားထောင်); ၁၇၇၀-၁၈၂၇) အား အကြီးမားဆုံး တေးပြုဂီတစာဆိုပုဂ္ဂိုလ်ကြီးအဖြစ် သတ်မှတ်ခေါ်တွင်ခ ကြရပေမည်။

ဘီသိုဗင် (ဗေထော်ဗင်) ကို ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ ဘွန်းမြို့ တွင်မွေးဖွားရေ။ ဂီတဆရာကြီးမိုးဇတ် ထံတွင်လည်းကောင်း၊ နောင်တွင် ယိုးဆက်ဖ် ဟိုင်ဒင်ထံတွင်လည်းကောင်း ဂီတပညာဆည်းပူးရေ။ Moonlight Sonata, The Emperor Concerto ရို့ အပါအဝင် လက်ရာမြောက်တေးဂီတတိစွာကြောင့် နာမည်ထင်ရှားခရေ။ သူဧကျော်ကြားလီရေ နဝမမြောက် ဆင်ဖိုနီရေ သံစုံတီးဝိုင်းလောကတွင် ပထမဆုံးသံပြိုင်တေး စတင်ထည့်ရီးခရေ ဆင်ဖိုနီမျိုးပင်ဖြစ်ရေ။

ဘဝအကြောင်း[edit | edit source]

ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ ဗွန်မြို့တွင် ၁၇၇၀-ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၆)ရက်နိ၌ ဖွားမြင်ရေ။ ငယ်စဉ်ဘဝကပင် တေးဂီတနန့် ပက်သက်ပနာ အစွမ်းအစတိ ဖော်ထုတ်ပြသနိုင်ခရေ။ ဂီတမျိုးရိုးမှ ဆင်းသက်လာသူဖြစ်ရေ။ သူဧအဖေ(Johann)နန့် အဘဖြစ်သူ (Ludwig)ရေ ဂီတသမားတိ ဖြစ်ကတ်ရေ။ သူရို့ရေ ဘီသိုဘင်ကို ကလေးဘဝကတည်းက ဂီတမှာ လေ့ကျင့်ပီးခရေ။

အသက် ၄ နှစ် အရွယ်မှစပနာ အဆိုတော် အမူးသမား ဖခင်ဧ ရိုက်နှက်စေခိုင်းမှုကြောင့် စန္ဒရားတီး သင်ခရရေ။ ကလေးဘဝ လွတ်လပ်ပျော်ရွှင်စွာ မနေရ၊ မကစားရဘဲ ခိုင်းသည့်အတိုင်း လုပ်နေရသည့် အချုပ်အချယ်ခံရမှုကြောင့် ဘီသိုဗင်ဧ စိတ်ဓာတ်ကို ထိခိုက်လားကာ နောင်အခါတွင် စိတ်ချောက်ချား တတ်ခြင်း၊ စိတ်တိုတောင်းခြင်း ဖြစ်လာတတ်လီရေ။

ဖခင်ဆိုးရေ အိမ်ထောင်ဧ တာဝန်ကို ကျေပွန်စွာမထမ်းလိုသဖြင့် အိမ်ထောင်စရိတ် ရှာနိုင်စီရန် ဂီတနယ်ထဲ အတင်းဆွဲသွင်းခြင်းဖြစ်ရေ။ စင်စစ် ဘီသိုဗင်၌လည်း ငယ်စဉ်ကပင် ဂီတဘက်၌ ထူးချွန်မည့် အရည်အသွေးတိ ပီးခရေ။ ယင့်ချင့်ကြောင့် ၁၁ နှစ်သား အရွယ်တွင် ကိုယ်တိုင် တေးဂီတတိကို စပ်ဆိုနိုင်ခရေ။ ၁၄ နှစ်သားအရွယ်တွင် နန်းတွင်းလက်ထောက် အော်ဂန်ဆရာ ဖြစ်လာရေ။ နောင်အခါတွင် အော်ခက်စတြာ တီးဝိုင်းတိကို ခေါင်းဆောင် နိုင်ခလီရေ။

ဘီသိုဗင်ရို့မိသားစုဧ အခြီအနေမှာ စိတ်ပျက်ဖွယ်ရာ ဖြစ်ရေ။ ဖခင်ကလည်း အိမ်ထောင်ဧ တာဝန်ကို မယူလိုဘဲ ပေါ့ပေါ့နေသဖြင့် အိမ်သားတိမှာ ဆင်းရဲကျပ်တည်းပြီးကေ၊ ကျန်းမာရီးလည်း ချို့တဲ့ကတ်ရေ။ ဘီသိုဗင်ရေ မသာယာရေ အိမ်ထောင်စုကို ကျောထောက် နောက်ခံပြုကာ၊ သူဧ ဂီတပညာကို တိုးရေထက်တိုးအောင် ကြိုးစားခရေ။ ၁၇၈၃ အရောက်တွင် သူဧပထမဆုံးရေ တေးဂီတလက်ရာကို စတင်ထုတ်ပြနိုင်ပြီဖြစ်ရေ။

၁၇ နှစ်သားအရွယ် ၁၇၈၇ ခုနှစ်တွင် ထိုစဉ်က ဂီတမြို့တော်ဖြစ်ရေ ဩစတြီးယားနိုင်ငံ ဗီယင်နာမြို့သို့ လားရောက်ပနာ ဂီတပညာသျှင်ကြီး တစ်ဦးဖြစ်ရေ မိုးဇက်ဧရှေ့တွင် မိမိဧစွမ်းရည်ကို ပြသခရေ။ ယင်းပိုင်ခါ မိုးဇက်က ဘီသိုဗင်ရေ ကမ္ဘာ၌ သူ့ဂီတသံ လွှမ်းအောင် ပြုနိုင်မည့် သူဟူပနာ နိမိတ်ဖတ်လိုက်လီရေ။ မိုးဇက်ကွယ်လွန်ပြီး တစ်နှစ်အကြာ ၁၇၉၂ တွင် ဗီယင်နာသို့ နောက်တစ်ကြိမ်ပြန်ရောက်လာကာ တေးဂီတပညာသျှင် ဟေ့ထံတွင် ပညာသင်ယူခရေ။ ထိုမြို့တွင်ပင် အိမ်ထောင်မပြုဘဲ လူပျိုဘဝဖြင့် အသက်ထက်ဆုံးနေထိုင်လားခရေ။

ဗီယင်နာမှ ပြန်ရောက်ပြီးနောက် မိခင်ဖြစ်သူကွယ်လွန်ရာ၊ အမူးသမား ဖခင်နန့် ညီအစ်ကို မောင်နှမ ရို့ဧ တာဝန်ကို ဘီသိုဗင်က လုံးဝတာဝန်ယူ ဆောင်ရရေ။ သို့ဖြစ်လင့်ကစား အိမ်သားတိရေ သူ့အား စိတ်ချမ်းသာမှု မပီးဘဲ နားပူနားဆာ ပြုတတ်ကြလီရေ။ ယင်းသို့ရေ အခြီအနေကြားထဲမှပင် ဘီသိုဗင်ဧ ဂီတစွမ်းရည်ရေ တိုးတက်လာခရေ။ ဗွန်းမြို့ပီး ဩဇာတိက္ကမပီးရေ လူကြီးလူကောင်းတိက သူဧ ဂီတစွမ်းရည်ကို အကြောင်းပြုပြီးကေ ဘီသိုဗင်အား ခင်မင်စေတနာ ထားကြသဖြင့် ဗီယင်နာမြို့တွင် ဂီတ ဝိဇ္ဇာကြီးတစ်ဦးဖြစ်သူ ဂျိုးဇက်ဟိုင်းဒင်ထံတွင် ဂီတပညာ ဆက်လက်ဆည်းပူးနိုင်အောင် စီစဉ်ပီးကတ်ရေ။ ဗီယင်နာတွင် ဂီတပညာ ဆည်းပူးခပြီးနောက်တွင် ဘီသိုဗင်ရေ ထိပ်တန်း ဂီတစာဆို တစ်ဦး အဖြစ်သို့ ရောက်ပီးခလီရေ။

ဘီသိုဗင်ရေ စန္ဒရားအတတ်တွင် ပါရမီထူးကာ တစ်ဖက်ကမ်းခပ် ကျွမ်းကျင်ရေ။ ကိုယ်တိုင်တီးခတ်ခြင်းနန့် အခြားသူတိအား သင်တန်းပီးခြင်းနှစ်မျိုးလုံးတွင် အောင်မြင်ကျော်ကြားလှပါရေ။ မကြာမီပင် ကျွမ်းကျင်သူအဆင့်ပီးသည့် ဂီတပညာသျှင်တစ်ဦးဖြစ်လာပြီး သူဧလက်ရာတိမှာလည်း အတိက အမွန်တမြတ် နားထောင်လာကြရရေ။ အသက် ၂၅နှစ်အရွယ်မှစကာ သူဧဂီတလက်ရာတိကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ်ပင် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝီရောင်းချလာကတ်ရေ။

ယင်းသို့ထိပ်ထိပ်ကြဲ ဂီတပညာသျှင် တစ်ဦးအဖြစ်သို့ ရောက်ခပြန်ကေလည်း၊ စိတ်မချမ်းသာဖွယ်ရာ တစ်မျိုးရေ ဘီသိုဗင်ဧအပေါ် လောင်းရိပ်ပိုင် မိုးလာပြန်လီရေ။ ယင်းရေကား တဖြည်းဖြည်း နားလေးလာရာက နောက်ဆုံးတွင် မကြားရရေ ဘဝသို့ရောက်ခခြင်းပင် ဖြစ်လီရေ။ ယကေလည်း စိတ်ဓာတ်ပြင်းပြလီရေ ဘီသိုဗင်ရေ ယင်းသို့ရေ အကုသိုလ်ဖိစီးမှုကို လွယ်လွယ်နန့် အရှုံးမပီးချေ။ အသက် ၃ဝ-ခန့်ရောက်ကေ နားထိုင်းစပြုလာပြီး ထိုရောဂါလက္ခဏာအား ကြောက်လန့်လာသဖြင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေရန်ပင် ကြိုးပမ်းခဖူးရေဟု ဆိုကတ်ရေ။ ၁၈၀၂ မှ ၁၈၁၅ ကာလတိအတွင်းတွင် လူလတ်ပိုင်းအရွယ် ဘီသိုဗင်ရေ နားမကြားသည့် ရောဂါအားပိုပြီးကေဖိစီးခံစားလာရသဖြင့် လူတောမတိုးသည့် ဘဝဖြင့်နေထိုင်လာခရရှာရေ။ အကြောင်းမသိသူရို့က သူ့အား လူအချင်းချင်း ရွံ့မုန်းတတ်သူအဖြစ် ထင်မှားခကတ်ရေ။ မိန်းမပျိုတိနန့် ချစ်ခင်ရင်းနှီးမှုတိ ပီးခဖူးကေလည်း ရေရှည်မခံသပိုင် အိမ်ထောင်လည်း မပြုခပေ။ ထိုအချိန်ထိ သူဧလက်ရာကောင်း၊ လက်ရာမွန်တိစွာ ဆက်တိုက်ပင် ပေါ်ထွက်လာခရေ။ လူရို့အကြိုက်ကိုလိုက်ကာ ရီးစပ်သီဖွဲ့ရေမဟုတ်ပနာ ထိုခေတ်အခြီအနိန်နန့် တွင်ကျယ်မည်ကို သေချာမပြောနိုင်သည့်တိုင် လူအတိက လက်ခံနားဆင်ခကတ်ရေ။

အသံကို အကြောင်းပြုရရေ မိမိဧ ပညာလုပ်ငန်းကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ၊ အသံမကြားရသည့် ဘဝ၌ပင် ဆက်လက်ပနာ တေးဂီတကြီးတိကို စပ်ဆိုစီကုံးခရေ။ နားမကြားရသည့် နောက်ပိုင်းတွင် စပ်ရေ တေးကြီးတေးခန့်တိရေ ဘီသိုဗင်ဧ အကောင်းဆုံး လက်ရာတိဟု ဆိုကြလီရေ။

ဘီသိုဗင်ရေ အရုပ်ဆိုးကေလည်း ပင်ကိုသဘော တည်ကြည်မှု၊ သူဧထူးချွန်ရေ ဂီတပါရမီရို့ကြောင့် သူ့အား ကြည်ညိုလေးစားသူတိပြားရေ။ ယကေလည်း ဘီသိုဗင် နားထိုင်းရောဂါ ဖြစ်ပြီးနောက်တွင် သူဧ ညီအစ်ကို မောင်နှမတိက သူဧ ငွေကြေးကိစ္စကို ဆောင်ရွက်မှုကြောင့် ဘီသိုဗင်အား ခင်မင်ကြသူတိနန့် စိမ်းလားခရရေ။

မိဘဆွေမျိုးအတွက် တာဝန်ကြီး ထမ်းခရကေလည်း ဆွေမျိုးအကျိုးပီးလည်း မကောင်းခပေ။ ချစ်ကိစ္စတိ၌လည်း ကံခေခသဖြင့် အိမ်ထောင်မပြုခရေ ဘီသိုဗင်ရေ တူတစ်ယောက်အား သားရင်းတမျှ ချစ်ခင်မြတ်နိုးခရာ ထိုသူရေ သူ့အား စိတ်ဒုက္ခအပီးဆုံး ဖြစ်ခရေ။ ယင်းသို့ရေ စိတ်မချမ်းသာဖွယ် အမျိုးမျိုးကို ကြိုးစားတွန်းလှန်ခရရေ ဘီသိုဗင်မှာ တစ်ခါတစ်ရံ မျိုသိပ်မထားနိုင်ဘဲ ဒေါသအိုး ပေါက်ကွဲတတ်ရေ။ ဘီသိုဗင် ရီးခရေ သေတမ်းစာတစ်စောင်ထဲတွင် မိမိရေ နားထိုင်းခြင်း စသည့်ဒုက္ခအမျိုးမျိုး စိတ်မချမ်းသာဖွယ် အဖုံဖုံရို့ကို ခံစားရလွန်းပနာ မချိတင်ကဲဖြစ်ကာ၊ တစ်ခါတစ်ရံ စိတ်မထိန်းနိုင်ဖြစ်ပြီးကေ မိမိ ဒေါသတကြီး ဖြစ်မိရေတိကို ညီအစ်ကို မောင်နှမတိကခွင့်လွှတ်ပါရန် ရီးသားထားလီရေ။

ဘီသိုဗင်အဖို့တစ်မျိုးပြီးတစ်မျိုး သူရင်ဆိုင်ရရေ စိတ်မချမ်းသာမှုတိရေ သူ့အား ဘဝကို အရှုံးမပီးလိုအောင် သွေးထိုးပီးသပိုင်ပီးပြီးကေ တေးဂီတ တစ်ပုဒ်ပြီးတစ်ပုဒ် သူ့ကလောင်တိမှ ထွက်ခရေ။ သီချင်း ရိုးရိုးမှ ဂီတပြဇာတ်ကြီးတိအထိ စပ်ဆိုရီးသားခရာ သူဧ ဂီတစွမ်းရည် ထက်မြက်ထူးချွန်ပုံကို အကဲခတ်နိုင်လီရေ။

ဘဝနိဂုံး[edit | edit source]

ဘီသိုဗင်ရေ ကောင်းစွာ မကျန်းမမာ ဖြစ်နီရာမှ အသက် ၅၆ နှစ်အရွယ် ၁၈၂၇ ခုနှစ်တွင် ညီဖြစ်သူထံ အလည်လားရင်း ဗီယင်နာမြို့၌ပင် ကွယ်လွန်ရေ။ ဘီသိုဗင် ကွယ်လွန်ပြီးသည့် နောက်တွင် ထူးခြားရေ ဂီတပညာသျှင်ကြီးကို ဂုဏ်ပြုရေအနိန်နန့် သူဧ ဇာတိဖြစ်ရေ ဗွန်းမြို့တွင်လည်းကောင်း၊ သူဧ သင်္ချိုင်းပီးရာ ဗီယင်နာမြို့၌လည်းကောင်း သူဧ ရုပ်တုတိကို ထားပီးပြီးကေ ဘီသိုဗင်မွေးဖွားခရာ နေအိမ်ကို ပြတိုက်အဖြစ် ပြုလုပ်ထားပီးလီရေ။^[1]