Wp/rki/ဘာသာစကား
ဘာသာစကားဆိုစော်မှာ လူရို့ အချင်းချင်း အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုပြုနိုင်ရန် သတင်းအချက်အလက်/ခံစားချက် စရေရို့ကို ဖလှယ်ရန် ရို့အတွက် အသံထွက်၍ တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ်မှုစနစ်ကို အသုံးပြုလာကြရာမှ ဝေါဟာရတိကြွယ်ဝလာပြီး ဘာသာစကားဟုပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်ရေ။
ဘာသာစကား နန့် အသံ
[edit | edit source]အစောပိုင်းကာလတိက ဘာသာစကားတွင် အသံထွက်ပြောဆိုရေဘာသာစကား နန့် လက်ဟန်ခြေဟန်ဖြင့် ပြောဆိုရေ ဘာသာစကား ရို့ရေ ဖွဲ့တည်ပုံအရ၎င်း၊ အသုံးချပုံအရ၎င်း လုံးဝကွဲပြားခြားနားရေဟုယူဆပြီး သုတေသနလေ့လာမှုတိကို သီးခြားစီသတ်မှတ်ခကတ်ရေ။ ဂုနောက်ပိုင်းကာလတိတွင် လက်ဟန်ခြေဟန်ဖြင့်ပြောဆိုခြင်းဆိုရေအတိုင်း ဘာသာစကား တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ကာ အသံထွက်ပြောဆိုရေ ဘာသာစကားကဲ့သို့ပင် တည်ဆောက်ပုံ အသွင်သဏ္ဍန်နန့် သုံးစွဲသည့် ဝေါဟာရရို့ကို သျှင်းလင်းတင်ပြနိုင်သည့် အခြီအနေသို့ရောက်ဟိလာခရေ။ ယင်းချင့်ကြောင့် ဂုခေတ် ဘာသာဗေဒ သုတေသနစာတန်းဖတ်ပွဲတိတွင် လက်ဟန်ခြေဟန်ဖြင့်ပြောရေ ဘာသာစကားကိုပါ အသံထွက်ဘာသာစကားနန့်အတူ ကျင်းပသည့် အစီအစဉ်ကိုရီးဆွဲလာ ကြပြီဖြစ်ရေ။ ပိုပြီးကေကျယ်ပြန့်စွာသျှင်းလင်းပါက ဘော်ဒီလန်းဂွေ့ချ် [1] ဟုခေါ်ရေ ကိုယ်အမူအရာဖြင့်ပြသရေ ဘာသာစကား ကိုလည်း၊ အချင်းချင်းဆက်သွယ်မှု အတွက် အသုံးပြုနိုင်ပါက ဘာသာစကားအဖြစ် ခေါ်ဆိုနိုင်ရေ။ ဥပမာ။ လက်ယပ်ခေါ်ခြင်း။ ခေါင်းခါခြင်း၊ ခါးညွှတ်၍ လူရှေ့ကိုဖြတ်သန်းခြင်း။
လူရို့ဧ ဘာသာစကား နန့် တိရစ္ဆာန်ရို့ဧဘာသာစကား
[edit | edit source]တိရစ္ဆာန်လောကတွင်လည်း အချင်းချင်းပြာဆိုဆက်သွယ်ကြသည့် ဘာသာစကားဟိနေပေရေ။ ဥပမာ၊ ပျားကောင်ကလေးတိရေ ပျားရည်ဟိရာအရပ်ကို လှုပ်ရှားမှု တစ်ခုဖြင့် ပျားကောင်ကလေးတိအချင်းချင်း အသိပီးလေ့ဟိကတ်ရေ။ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းသည့် အချက်မှာ လူသားရို့ဧ ဘာသာစကားနန့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက၊ လူသားရို့ကဲ့သို့ ပန်းသီးကို တွိ့ပါက အမြဲတစေ ပန်းသီးဟု ရေ အသံထွက်ဖြင့် သတ်မှတ်ဖော်ပြနိုင်ရေ အာရုံဖြင့်ဆင်ခြင်ဆုံးဖြတ်နိုင်ခြင်း[2] စွမ်းရည် နည်းပါးကေလည်း ကျင်လည်ကျက်စားရာပတ်ဝန်းကျင်နန့် အရိုင်းသက်သက် ဟိရေသူရို့ဧ ဦးနှောက်တွင် ဖြစ်ပေါ်ထင်ဟပ်သည့် အတန်အသင့် မြင့်မားရေအဆင့်ဟိ သင်ကြားစရာမလိုပဲ တတ်ရေ ထုတ်ဖော်ပြသတတ်မှု ပညာဖြင့် ဆက်သွယ်မှုပိုတိကြခြင်းပင်ဖြစ်ရေ။ (လားဖြီးပြခြင်း၊ အမြှီးနှံ့ခြင်းရို့ဖြင့် ရန်သူမိတ်ဆွေအဖြစ်ခွဲခြားပြရေ)။ ဒေအခြင်းအရာရေ စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက် မဟုတ်ကေလည်း ယေဘူယျဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်ဆိုရေအချက်က အဓိပါယ်နက်နဲလှရေ။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် စကားအဖြစ်ပြောသည့် ဘာသာစကားပေါင်း ၇၀၀၀ ကျော်ဟိရေဟု ခန့်မှန်းထားရေ။[3]
ဘာသာစကားဧရာဇဝင်
[edit | edit source]ဘာသာစကားဧ မူလအစ
[edit | edit source]ဘာသာစကား ရေ ဇာပိုင်မည်ပုံပေါ်ပေါက်၍ ပေါ်ပေါက်သည့် နီရာရေ ကမ္ဘာဧနီရာတစ်နီရာမှကေလည်းကောင်း၊ နီရာများစွာရို့မှလည်းကောင်း စတင်ခရေရို့ကို အမျိုးမျိုး ယူဆသတ်မှတ်လျက် ဟိကတ်ရေ။၎င်းရို့ထဲမှ ဒိန်းမတ်လူမျိုးဘာသာဗေဒပညာသျှင် “အုတ်တို ဂျက်စ်ပါစင်” Jens Otto Harry Jespersenဧတင်ပြချက်ကို အောက်ပါအတိုင်းတွိ့ဟိနိုင်ရေ။
- "Pooh-pooh Theory"
အမှတ်မထင် ထွက်လာရေ အသံမှ ခံစားချက်ကိုဆက်သွယ်ရေ စကားလုံးတိဖြစ်ပေါ်ခြင်း။ ဥပမာ- ဟား၊ ဟားကမှ ဟီရေ မှ ရီရေ ပိုင် စကားလုံးတိ။ (Laugh)
- "Bow Bow Theory"
အော်သံမှ တိရစ္ဆာန်ရို့ဧနာမည် ပေါ်ပေါက်လာခြင်း။ ဥပမာ- တစ်တီတူး။ ဝူး--- မှ ဝံပုလွေ။ ( Wolf)
- "Ding-dong Theory"
ပဲ့တင်သံ ရိုက်ခတ်သံရို့မှ စကားလုံးပေါ်ပေါက်လာခြင်း။ ဥပမာ- ဖြူးဖြူး မှ လေတဖြူးဖြူး။ ဂျုံးဂျုံး မှ မိုးထစ်ချုန်း၊ (Thunder)
- "Yo-he-yo Theory"
အချင်းချင်း ငြာသံပီး ခြင်းမှ စကားလုံးပေါ်ပေါက်လာခြင်း။ ဥပမာ- ဟေးလား ဟေးလား မှ လုပ်၊ အလုပ်၊ အလုပ်လုပ်။ (Work) ထိုစကားလုံးနန့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ဟိ အုပ်စုအဖွဲ့နန့် လှုပ်ရှားကြရာတွင် ငြာသံပီး သီဆိုရေ တေးသီချင်းတိ တွင် အဓိပ္ပာယ် တတိကကျမဟိရေစကားလုံးတိကို ဆက်လက်သုံးစွဲလျက် ဟိရေကိုလည်း နောက်ခံသမိုင်းတိအဖြစ် တွိ့ဟိလေ့လာနိုင်ရေ။
ဇီဝသိပ္ပံ ပညာရှုထောင့်မှသုံးသပ်ပါကလည်း သုတေသနစမ်းသပ်မှုဖြင့် ဘာသာစကား ဧ ရင်းမြစ်ကို လေ့လာနိုင်ရေ။ ဂုခေတ် “မော်လီကျူး ဇီဝပညာ” Molecular biology သုတေသနအရ FOXP2ဟုခေါ်ရေ မျိုးရိုးဗီဇ ဧအမျိုးအစား ခြားနားမှု နန့်လိုက်၍ ဘာသာစကား သင်ယူတတ်ကျွမ်းမှု စွမ်းရည် ကွာခြားမှု ရို့ ဆက်စပ်မှု ဟိနိုင်ရေဟုဆိုရေ။ ထိုခြားနားခြင်းရေ ဂနိမျက်မှောက်လူသားနန့် ကမ္ဘာဦးလူသား Homo neanderthalensis က လွန်ခရေ နှစ်၃၀၊၄၀လောက်မှစ၍ တိုးတက်ပြောင်းလည်းခပုံကို သုတေသနပြုခကတ်ရေ။ ဂုခေတ်လူသားတိအဖြစ်စတင်ချိန်တွင်မူ ဘာသာစကားရေ လူသားရို့တွင် မွေးရာပါအဖြစ်အသုံးပြုလာနိုင်နေရေဟု ထင်မြင်ယူဆနိုင်ရေ။ ယကေလည်း FOXP2 ရေ ဘာသာစကား သင်ယူတတ်စွမ်းမှု မဟိသည့် တိရစ္ဆာန်တိ အများစုတွင် လည်းဟိနေသည့် အတွက်ကြောင့်၊ FOXP2ခြားနားမှု ရေ ဘာသာစကား သင်ယူတတ်စွမ်းမှုနိုင်မှု အတွက် မဟိမဖြစ်လိုအပ်ရေ အခြီအနေဖြစ်ရေဟု တတိကကျ ပြောဆိုနိုင်ရန်အတွက်မူ သျှင်းလင်းသက်သေပြမှုတိ မဟိသေးအနိန်နန့် ထိုအချက်အတွက် စောင့်ကြည့်ရန်လိုသေးရေ။
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ ကိုယ်အမူအရာဖြင့်ပြသရေဘာသာစကား [၁][လင့်ခ်သီ]
- ↑ အာရုံဖြင့်ဆင်ခြင်ဆုံးဖြတ်နိုင်ခြင်း[၂][လင့်ခ်သီ]
- ↑ www.bbc.co.uk/languages/guide/languages.shtml