Wp/rki/ဖဖို့စစ်ဘေကွန်
| Francis Bacon | |
|---|---|
 | |
| မွီးသက္ကရာဇ် | 22 January 1561 Strand, London, England |
| ကွယ်လွန် | 9 April 1626 (aged 65) Highgate, Middlesex, England |
| နိုင်ငံလူမျိုး | English |
| အမိကျောင်း | Trinity College, Cambridge University of Poitiers |
| Template:Infobox | |
| လက်မှတ် | |
 | |
The Viscount St Alban | |
|---|---|
| Lord High Chancellor of England | |
| တာဝန်သက်တမ်း 1617–1621 | |
| ဧကရာဇ် | James I |
| အရင်လူ | The Viscount Brackley |
| ဆက်ခံသူ | In commission |
| Attorney General of England and Wales | |
| တာဝန်သက်တမ်း 1613–1617 | |
| ဧကရာဇ် | James I |
| အရင်လူ | Sir Henry Hobart |
| ဆက်ခံသူ | Henry Yelverton |
| ကိုယ်ရေး အချက်အလက်တိ | |
| မွီးဖွား | 22 January 1561 Strand, London, England |
| ကွယ်လွန် | 9 April 1626 (aged 65) Highgate, Middlesex, England |
| လူမျိုး | English |
| မိခင်ကျောင်း | University of Cambridge |
၁၆ ရာစုအတွင်း ထင်ပေါ်ကျော်ကြားရေ အင်္ဂလိပ်နိုင်ငံရီးသမား၊ တရားသူကြီး၊ ဒဿနိကပညာသျှင်၊ စာရီးဆရာ စရေဖြင့် ကျော်ကြားရေ ဖဖို့စစ်ဘေကွန်အား ၁၅၆၁ခုနှစ်က လန်ဒန်မြို့တွင် ဖွားမြင်ရေ။ မွေးချင်းတိအနက် အငယ်ဆုံးဖြစ်ကာ ဖခင်ဖြစ်သူရေ အဲလိဇဘတ်ဘုရင်မကြီးဧ့ မင်းမှုထမ်းဖြစ်ရေ။ ဘေကွန်အသက် ၁၂နှစ်အရွယ်တွင် ကိန်းဘရစ်ချ်ဟိ ထရီစိုတီကောလိပ်သို့ တက်ရောက်ခွင့်ရခပြီးကေ သုံးနှစ်အကြာတွင် ဖို့ရေဘွဲ့မျှမရဘဲ ကျောင်းမှ ထွက်ခရေ။ အသက်၁၆နှစ်မှစကာ အင်္ဂလန်သံတမန်လောကသို့ ဝင်ရောက်အမှုထမ်းရေ။ အသက်၁၈နှစ်တွင် ဖခင်ကွယ်လွန်လားယေအတွက်နန့် ရဟိရေအမွေအနည်းငယ်မျှဖြင့် ဥပဒေကျောင်းတက်ခရေ။ အသက် ၂၀တွင် ရှေ့နီလိုက်ခွင့်ရရေ။
နိုင်ငံရီးသမားဘဝ
[edit | edit source]ထိုသို့ငယ်ရွယ်ထက်မြက်ရေ ဘေကွန်ရေ အသက် ၂၃နှစ်အရွယ်တွင် ပါလီမန်အောက်လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်လာရေ။ အဆွေအမျိုးဩဇာဖြင့် လစာကောင်းရာထူးကြီးတိ ရနိုင်ကေလည်း ကိုယ်တိုင်က ငြင်းပယ်ပနာကေလည်းကောင်း၊ ဘုရင်မကထောက်ခံချက် မပေးရေကြောင့်လည်းကောင်း အသုံးအဖြုန်းကြီးရေ ဘေကွန် ကြွေးပတ်လည်ဝိုင်းရေ။ သူကောင်းမျိုးတိထဲမှ သူကဲ့သို့ပင် ငယ်ရွယ်ပြီးကေ ထက်ထက်မြက်မြက်ဟိရေ အက်ဆက်မြို့စားနန့် ပနံသင့်ခကေလည်း အက်ဆက်မြို့စားက ဘုရင်မအား နန်းလုဖို့ကြံစည်မှုကို တားမြစ်ရေ။ တားမြစ်ပနာမအောင်မြင်ဘဲ အက်ဆက်တော်လှန်ကေ ရှုံးနှိမ့်ပြီးကေ ခေါင်းဖြတ်စက်ဖြင့် စီရင်ခြင်းခံရရေ။ ထိုသို့အက်ဆက်အား ခေါင်းဖြတ်စက် အရောက်ပို့ဖို့ တက်တက်ကြွကြွလှုံဆော်သူမှာ ဘေကွန်ဖြစ်ယေအတွက်နန့် လူအများမှ ကဲ့ရဲ့ခြင်းခံရရေ။ ၁၆၀၃ခုနှစ်တွင် ဘုရင်မ အဲလိဇဘတ်နတ်ရွာစံလျှင် ဘေကွန်ရေ နန်းတက်လာရေ ဘုရင်သစ် မထမဂျိမ်းစ်ဧ့ အကြံပေးဖြစ်လာရေ။ ထိုမှ တရားရီးဖက်တွင်လည်း ရာထူးအဆင့်ဆင့်တက်လာကာ ၁၆၀၇ခုနှစ်တွင် ရှေ့နီချုပ်၊ ၁၆၀၁၃ခုနှစ်တွင် လွှတ်တော်ရှေ့နီချုပ်၊ ၁၆၁၈တွင် ဗြိတိန်တရားသူကြီးချုပ် ဖြစ်လာခရေ။ တစ်ဆက်တည်းတွင် ဘယ်ရွန်မြို့စားအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ၁၆၂၁တွင် ဘိုင်းကောင့်မြို့စားအဖြစ်လည်းကောင်း ချီးမြှောက်ခံရရေ။ ထိုသို့ အတက်တိဆက်ပြီးကေလျှင် အကျသို့ရောက်လီရေ။ မလိုသူရို့က ဘေကွန်အား လာဘ်စားကြောင်း တိုင်တန်းကတ်ရေ။ ထိုခေတ်အချိန်က တရားလာရောက်ပြိုင်ဆိုင်သူတိုင်းက တရားသူကြီးအား တံစိုးလက်ဆောင်တိ ပေးအပ်ကြမြဲဖြစ်ရေ။ တရားမဝင်ရေမှာ မှန်ကေလည်း ထုံးတမ်းတစ်ရပ်ကဲ့သို့ဖြစ်နီရေ။ ယကေလည်း ဘေကွန်အား အာဏာလက်လွတ်ဖြစ်ဖို့ အကွက်ကောင်းစီာင့်သူရို့အတွက်မူ မဟာအခွင့်အရီးကြီးဖြစ်ယေအတွက်နန့် ဘေကွန်တစ်ယောက် ရာထူးမှ ဆင်းရရေ။ လန်ဒန်မျှော်စင်တွင် အချုပ်ခံရပြီးကေ ဒဏ်ငွေကြီးပေးဆောင်ရရေ။ နောက်နီာင်တွင် ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းမဖြစ်စီရဟု တားမြစ်ခံရရေ။ ဘုရင်ဂျိမ်းစ်က ထောင်မှလွှတ်စီပြီးကေ ဒဏ်ငွေတိအား ပြန်ပေးကေလည်း နိုင်ငံရီးသမားဘဝမှာမူ ရပ်စဲလားခပြီဖြစ်ရေ။ အိမ်ထောင်ဟိကေလည်း သားသမီး မထွန်းကားပေ။
စာပီနန့် ဒဿနပညာသျှင်ဘဝ
[edit | edit source]ဘေကွန်ရေ သိပ္ပံပညာသျှင် မဟုတ်ကေလည်း သိပ္ပံပညာနန့် ဒဿနပညာရပ်တိအတွက် ခေတ်သစ်သို့ ဦးတည်လာစီဖို့ လှုံဆော်ရီးသားပေးခသူ၊ ဦးဆောင်လမ်းပြခသူဖြစ်ရေ။ ခေတ်ဟောင်းအစဉ်အလာအများုင်း ဘာသာရီးယုံကြည်မှု ပြင်းထန်မှုတိ ကြွင်းကျန်နီချိန်တွင် ဘေကွန်ဧ့ စာစုတိရေ အသစ်ထွင်လိုသူရို့အတွက် အားပေးစကားတိ ဖြစ်ခရေ။ စူးစမ်းလိ့လာမှုတိအား စိတ်ကူးယဉ်အနီအထားမှ လက်တွိ့အကျိုးဖြစ်ထွန်းရေအထိ လုပ်ဆောင်စီဖို့ တိုက်တွန်းရေ။ ထိုသို့တိုက်တွန်းရေအနီဖြင့် ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရီး အဖို့ဖြင့် ကျမ်းပေါင်း ၆ စောင်တိတိ အတွဲလိုက်ထုတ်ဝီရေ။ ၁၆၀၅ခုနှစ်တွင် အသိပညာတိုးတက်ပုံ နန့် ၁၆၂၀ခုနှစ်တွင် ကိရိယာသစ်တိ အဖို့ဖြင့် ကျမ်းနှစ်ကျမ်းကို နောက်ဆက်တွဲအနီဖြင့် ထုတ်ဝီရေ။ ဘေကွန်ဧ့ စာတိရေ လောကီထွန်းကားရီးကို အားပေးလွန်းရေဟု ဆိုကတ်ရေ။ ဘေကွန်ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဘာသာရီးတွင် အယူရီးသူတစ်ယောက် မဟုတ်ပေ။ အစဉ်အလာအများုင်း လုပ်ဆောင်မနီမှုတိအား ဖောက်ထွက်စူးစမ်းဖို့နန့် လက်တွိ့အကျိုးခံစားရရီးရို့ကို တိုက်တွန်းအားပေးသူဖြစ်ရေ။ အကျိုးဆက်အနီဖြင့် ဘေကွန်ခေတ်နောက်ပိုင်းတွင် သိပ္ပံစမ်းသပ်မှုတိနန့် အခြားအနုပညာရပ်တိတွင် အသစ်ဖန်တီးမှုတိအား ဆက်ကာပြုလုပ်ကြသလို၊ ဒဿနသမားတိကလည်း အတွေးသစ်အမြင်သစ်တိဖြင့် ကြိုးပမ်းရှုမြင် တွေးခေါ်လာကတ်ရေ။ သူဧ့ဩဇာကို အသိအမှတ်ပြုရေ အနီဖြင့် ၁၆၆၂ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်တော်ဝင်သိပ္ပံအသင်းကြီးက ဘေကွန်အား ၎င်းရို့ဧ့ရှေ့ဆောင်လမ်းပြအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရေ။ ဉာဏ်အလင်းခေတ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံမှ စွယ်စုံကျမ်းပြုစုသူတိ ဖြစ်ကတ်ရေ ဒစ်ဒီရော့ (Dide rot) နန့် ဒလမ်းဘတ်(d’Alenbert) ရို့က ၎င်းရို့ဧ့ ကျမ်းပြုစုရီးအား လှုံ့ဆော်သူမှာ ဘေကွန်ဖြစ်ရေဟု ဂုဏ်ပြုခရေ။ [1]
ကိုးကား
[edit | edit source]- ↑ ကျော်စွာ(၁၀၀)- ဒေါက်တာသန်းထွန်း