Wp/rki/ပရိုတင်း
ကာယဗလသမားတိနန့် ကာယလေ့ကျင့်ရီးဆရာတိရေ ဇီဝြဖစ်ပျက်မှုနန့် ကြံ့ခိုင်မှုကို တည်ဆောက်ရန်အတွက် နို့နန့်အတူ whey ပရိုတင်းကို ရေက်သုံးကတ်ရေကို အကွျှန်ရို့မကြာမကြာတွိ့မြင်ရပါရေ။ အကွျှန်ရို့ဧခန္ဓာကိုယ်နန့်ပတ်သက်လာရေအခါတွင်၊ အကွျှန်ရို့ဧဆံပင်နန့် လက်ရီးတိကို ပရိုတိန်းတိဖြင့်ပြုလုပ်ထားရေ။ အခြီခံအားဖြင့် ပရိုတင်းတိရေ အကွျှန်ရို့ခန္ဓာကိုယ်ဧ အခြီခံအဆောက် အအုံတိဖြစ်ရေ။ ၎င်းရို့ရေ အကွျှန်ရို့ဧခန္ဓာကိုယ်ဆဲလ်တိ၊ တစ်ရှူးတိနန့် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ဟိ အခြားအင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတိလည်ပတ်မှုနန့် ထိန်းညှိမှုတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှလုပ်ဆောင်သည့် ကြီးမားပြီး ရူပ်ထွီးရေ မက်ခရိုမော်လီကျူးတိ သို့မဟုတ် ဇီဝမော်လီကျူးတိဖြစ်ရေ။ ၎င်းရို့ကို ဟော်မုန်းတိ၊ အင်ဇိုင်းတိနန့် အခြားရေ ဇီဝဖြစ်စဉ် ဓာတုပစ္စည်းတိ ထုတ်လုပ်ရာတွင် အကွျှန်ရို့ဧ ခန္ဓာကိုယ်အား ခွန်အားပီးရာတွင်လည်း အသုံးပြုပါရေ။ ၎င်းရို့ရေ အကွျှန်ရို့ဧ ခန္ဓာကိုယ်ဆဲလ်တိ၊ တစ်ရှူးတိနန့် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတိ လည်ပတ်ခြင်းနန့် ထိန်းညှိခြင်းတွင်ပါဝင်ပါရေ။
ပရိုတိန်းတိရေ အမိုင်နိုအက်ဆစ်တိဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး မတူညီရေ အုပ်စုတိအဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားရေ။ ဒေအခြီခံအမိုင်နိုအက်ဆစ် sequences တိရေတိကျပြီး၎င်းဧအစီအစဉ်တိကို DNA မှထိန်းချုပ်ထားရေ။ အကွျှန်ရို့ဧ ခန္ဓာကိုယ်ရေ ဒေမဟိမဖြစ်လိုအပ်ရေ အမိုင်နိုအက်ဆစ်တိကို သူ့ဘာသာသူ မပေါင်းစပ်နိုင်ရေကြောင့် အကွျှန်ရို့ဧခန္ဓာကိုယ်ဇီ ဝြဖစ်ပျက်မှုကို တည်ငြိမ်စီရန်အတွက် အကွျှန်ရို့ဧနီ့စဉ်စားရေက်မှုတွင် ပရိုတင်းဓာတ်တိစွာဟိသင့်ရေ။
ပရိုတင်းဖွဲ့စည်းပုံ
[edit | edit source]ယေဘူယျအားဖြင့်၊ ၎င်းရို့ရေ ပရိုတင်းမော်လီကျူး နှစ်မျိုးဖြစ်ရေ fibrous ပရိုတင်းနန့် globular ပရိုတင်းတိဖြစ်ရေ။ Fibrous ပရိုတင်းတိရေ မပျော်ဝင်နိုင်ဘဲ ရှည်လျားရေ။ Globular ပရိုတင်းတိရေ ပျော်ဝင်ပြီး ကျစ်လစ်ရေ။ Fibrous နန့် Globular ပရိုတိန်းတိတွင် ပရိုတင်းဖွဲ့စည်းပုံအမျိုးအစားတစ်ခု သို့မဟုတ် လေးမျိုးပါဝင်နိုင်ပြီး ၎င်းရို့တွင် မူလ၊ အလယ်တန်း၊ တတိယအဆင့်နန့် လေးပုံတစ်ပုံဖွဲ့စည်းပုံရို့ ပါဝင်ရေ။
မူလဖွဲ့စည်းပုံ- ၎င်းရေ အမိုင်နိုအက်ဆစ်တိဧ တိကျရေ အမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်ရေ။ ပေါင်းစပ်ထားရေ အမိုင်နိုအက်ဆစ်တိဧ အစီအစဉ်အား မျိုးရိုးဗီဇတွင် သိမ်းဆည်းထားရေ အချက်အလက်တိဖြင့် ရှာဖွီတွိ့ဟိရေ။
အလယ်တန်းဖွဲ့စည်းပုံ- ၎င်းရေ ပရိုတင်းတိဧ ဒေသဆိုင်ရာ အပိုင်းတစ်ခုဧ သုံးဖက်မြင်ပုံစံဖြစ်ရေ။ ၎င်းရို့ကို polypeptide ကွင်းဆက်ဧ ကျောရိုးတစ်လျှောက်ဟိ အက်တမ်တိကြား ဟိုက်ဒရိုဂျင်နှောင်ကြိုးတိဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားရေ။
တတိယတန်းဖွဲ့စည်းပုံ- ၎င်းကို R-groups တိက ဆုံးဖြတ်ရေ။ ၎င်းရေ ပရိုတင်းဧ သုံးဖက်မြင်ပုံသဏ္ဍာန်ဖြစ်ရေ။ မြောက်တိစွာရေ ဆင့်ပွားဖွဲ့စည်းပုံရေ Quaternary Structure အဖြစ် ခေါက်ထားရေ။
Quaternary Structure- ၎င်းရေ multi-subunit complex တစ်ခုတွင် ခေါက်ထားရေ ပရိုတိန်းခွဲယူနစ်တိစွာဧ အစီအစဉ်ဖြစ်ရေ။
ပရိုတင်းပေါင်းစပ်မှု
[edit | edit source]ပရိုတိန်းပေါင်းစပ်မှုကို ဘာသာပြန်ခြင်းဟုခေါ်ရေ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြင့် ပြုလုပ်ရေ။ ဒေဖြစ်စဉ်ရေ cytoplasm တွင်ဖြစ်ပေါ်ရေ။ ၎င်းတွင် မျိုးရိုးဗီဇကုဒ်တိ ပုံဖော်ခြင်း ပါဝင်ရေ။ ဆဲလ်တစ်ခုဧ Ribosomes ရေ မျိုးဗီဇကုဒ်တိကို polypeptide ကွင်းဆက်အဖြစ် ဘာသာပြန်ရာတွင် ကူညီပီးရေ။ ဒေ polypeptide ကွင်းဆက်တိရေ အချို့ရေ ပြုပြင်မွမ်းမံမှုတိ ပြုလုပ်ပြီးနီာက်မှသာ လုပ်ဆောင်နိုင်ရေ ပရိုတင်းတိ ဖြစ်လာရေ။
ပရိုတင်းအမျိုးအစားတိနန့် ၎င်းရို့ဧလုပ်ဆောင်ချက်တိ
ပရိုတင်းအရင်းအမြစ်တိ
[edit | edit source]သင့်လျော်ရေ ကျန်းမာရီးကို ထိန်းသိမ်းရန် ကာ ဗိုဟိုက်ဒရိတ် နန့် အဆီတိ စားသုံးခြင်းနန့်ပတ်သက်၍ ငြင်းခုံမှုတိဟိကေလည်း နီ့စဉ် ပရိုတင်းပမာဏ အနည်းဆုံးပမာဏရေ ဆရာဝန်ဧ ပထမဆုံး အကြံပြုချက်ဖြစ်ရေ။ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ ပရိုတင်းတိဧ ဘုံ နမူနာတိမှာ ကြက်ဥ၊ ဗာဒံစီ့၊ ကြက်သား၊ အုတ်ဂျုံ၊ ငါးနန့် ပင်လယ်စာ၊ ပဲပိစပ်၊ ပဲတိနန့် ပဲမျိုးစုံ၊ အိမ်တွင်းဒိန်ခဲ၊ ဂရိဒိန်ချဉ်၊ နို့၊ ဘရိုကိုလီနန့် quinoa ရို့ဖြစ်ရေ။
ပရိုတင်းဧလုပ်ဆောင်ချက်တိ
[edit | edit source]အင်ဇိုင်းတိ- အင်ဇိုင်းတိရေ အများအားဖြင့် ဆဲလ်တစ်ခုအတွင်း ဖြစ်ပွားသည့် ဓာတုတုံ့ပြန်မှု အတိအပြားကို လုပ်ဆောင်ရေ။ ၎င်းရို့ရေ DNA မော်လီကျူးတိကို ပြန်လည်မွေးဖွားခြင်းနန့် ဖန်တီးခြင်းနန့် ရူပ်ထွီးရေလုပ်ငန်းစဉ်တိကို လုပ်ဆောင်ရာတွင်လည်း ကူညီပီးရေ။
ဟော်မုန်းတိ- ပရိုတင်းတိရေ ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းတိကို ဟန်ချက်ညီအောင် ကူညီပီးသည့် ဟော်မုန်း အမျိုးအစား အမျိုးမျိုးကို ဖန်တီးရာတွင် ပါဝင်ပါရေ။ ဥပမာအားဖြင့် သွီးတွင်းသကြားဓာတ်နန့် လျှို့ဝှက်ချက်ရို့ကို ထိန်းညှိပီးသည့် အင်ဆူလင်ပိုင်ရေ ဟော်မုန်းတိ။ ၎င်းရေ အစာချေမှု လုပ်ငန်းစဉ်နန့် အစာခြေရည်တိ ဖွဲ့စည်းရာတွင်လည်း ပါဝင်ပါရေ။
ပဋိပစ္စည်း- immunoglobulin ဟုလည်းလူသိတိရေ ပဋိပစ္စည်း။ ၎င်းရေ ကိုယ်ခံအားစနစ်မှ ပြင်ပဘက်တီးရီးယားတိမှ ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြန်လည်ပြုပြင်ရန်နန့် ကုသရန်အတွက် အဓိကအသုံးပြုသည့် ပရိုတင်းအမျိုးအစားဖြစ်ရေ။ ၎င်းရို့ရေ သွီးဖြူဥတိ လုံးလုံးလျားလျား မပျက်စီးမချင်း အန်တီဂျင်တိ တိုးပွားလာခြင်းမှ ခွဲခြားသတ်မှတ်ရန် အခြားကိုယ်ခံအားဆဲလ်တိနန့် အတူတကွ လုပ်ဆောင်လေ့ဟိရေ။
စွမ်းအင်- ပရိုတင်းတိရေ အကွျှန်ရို့ဧခန္ဓာကိုယ်လှုပ်ရှားမှုတိကို ကူညီပီးသည့် အဓိကစွမ်းအင်အရင်းအမြစ်ဖြစ်ရေ။ စွမ်းအင်အဖြစ်သို့ပြောင်းလဲရန်အတွက် မှန်ကန်ရေပရိုတင်းပမာဏဟိရန် အရီးကြီးပါရေ။ ပရိုတင်းကို ပိုလျှံတဲ့ပမာဏကို စားသုံးတဲ့အခါ အဆီတွေကို ဖန်တီးရာမှာ အသုံးပြုပြီး အဆီဆဲလ်တွေရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လာပါရေ။